فرصت جبران برای غرب

در این 4 هفته اخیر دیپلمات‌ها تلاش کردند تا ریشه اعتراضات در ایران را درک کنند، و به این پرسش پاسخ دهند که بریتانیا و امریکا باید چه واکنشی در قبال این شرایط داشته‌باشند.
سیاستمداران فعلی در حال مذاکره با ایران هستند و استدلال می‌کنند که امریکا و بریتانیا باید از دخالت در امور داخلی ایرانی خودداری کند؛ همانطور که در سال 1953 نیز همین نظر را داشتند. در مقابل جمهوری خواهان که مدت‌ها است از تغییر رژیم ایران دفاع می کنند و نقش ایالات‌متحده را در کودتا 1953موثر می‌بینند امروز هم قائل به دخالت مستقیم در امور داخلی ایران هستند.

پس از ملی شدن صنعت نفت در دوره مصدق درگیری ایران و انگلیس آغاز شد و با کودتای سلطنتی سال 1953 پایان یافت. در نتیجه پادشاهی مشروطه ایران به یک دیکتاتوری تبدیل شد که با انقلاب سال 1979 سرنگون شد. اما شباهت‌سنجی نادرست با سال 1953 نه تنها برای تاریخ بلکه برای سیاست هم بد است. امریکا و بریتانیا سال 1953 اشتباه کردند که اکنون می توانند جبران کنند. مصدق ناسیونالیست لیبرال بود که خواهان ایران مستقل و دموکراتیک بود. تصمیم رئیس جمهور آیرونهاوز به حمایت از کودتای 1953 خیانت به مصدق و مبارزه ایران برای آزادی بود.

زمانی که جنبش سبز در اعتراض به تقلب در انتخابات شکل گرفت، دولت اوباما با ترس از نسبت دادن معترضان به سازمان سیا از حمایت اجتناب کرد و تنها سرکوب معترضان را محکوم کرد. او بعدا اعلام کرد که اشتباه کرده است. کسانی که در وزارت امورخارجه هستند هنوز با اشاره به کودتای 1953 خواهان عدم مداخله هستند و از فشار برای دستیابی به توافق هسته ای استفاده می کنند. اگر قدرت های غربی امضاکننده توافق 2015 هم اکنون با جمهوری اسلامی به توافق برسند و تحریم های رژیمی که مشروعیت خود را از دست داده است کاهش دهند، خیانت بزرگی به ایرانی ها خواهند کرد.

اگر اکنون با جمهوری اسلامی توافق کنید، کمتر از کوتای 1953 در تاریخ بدنام نخواهد بود. ایرانی ها مانند 70 سال پیش خواستار مداخله امریکا و بریتانیا نیستند؛ بلکه می خواهند بریتانیا و امریکا در کنار مردم ایران بایستند و برای دستیابی به آزادی نفیسی که مصدق آرزوی آن را داشت بجنگند.
2. رژیم ایران تا به حال جنبشی شبیه به این مواجه نشده بود.

نویسنده رهام الوندی، دانشیار تاریخ بین‌الملل در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن