همزمانی یکی از بزرگترین بحرانهای ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سبب شده است تا تأثیرگذاری این دو رخداد مهم بر یکدیگر محل بحث بسیاری از صاحب نظران و اندیشکدهها شود. در تاریخ قدرتهای بزرگ جنگها و صلحها تأثیرات قابل توجهی بر بقا حاکمان یا سقوط دولتها داشتهاند. به عنوان مثال استقلال مردم الجزایر در کنار اعتراضات دانشجویی مه 1968 سبب فروپاشی جمهوری چهارم به رهبری ژنرال دوگل و تولد جمهوری پنجم در فرانسه شد. حال شکلگیری کمپین «عدم تعهد» در میان عربآمریکاییها در ایالت میشیگان و اعتراض آنها به خط مشی دولت بایدن در قبال جنگ غزه سبب افزایش گمانهزنیها در خصوص تأثیر مناقشه فلسطین بر روی سبد آرا دموکراتها در انتخابات پنجم نوامبر شده است.
جو بایدن و دونالد ترامپ در حالی برنده انتخابات ایالتی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در ایالت میشیگان شدند که گمانهزنیها در برابر احتمال پیروزی کابینه بایدن- هریس در انتخابات نوامبر 2024 افزایش یافته است. شکلگیری کمپین «uncommitted» (15 درصد واجدان شرایط در میشیگان) در اعتراض به سیاست بایدن در قبال جنگ غزه با آنکه نتوانست مانع پیروزی رئیس جمهور هشتادویک ساله آمریکا شود اما این زنگ خطر را برای دموکراتها به صدا درآورد که در صورت عدم تغییر جدی در روند جنگ غزه احتمال افزایش اعضای این کمپین و به خطر افتادن جایگاه بایدن افزایش خواهد یافت. اعضای این کمپین سعی دارند تا تعداد اعضای خود را به اندازه حاشیه پیروزی بر جمهوری خواهان در انتخابات نشان دهند تا از این طریق قدرت چانهزنی بیشتری در برابر دولت مستقر داشته باشند. با این حال کشتار 30 هزار زن و کودک فلسطینی در غزه و در عین حال شکست تیم سیاست خارجی بایدن برای برقراری آتشبس یا تصویب قطعنامهای بازدارنده سبب افزابش انتقادها نسبت به سیاست منفعلانه واشنگتن در برابر تلآویو شده است.
اعلام موجودیت کمپین «عدم تعهد» در ایالت میشیگان در اعتراض به سیاست دولت بایدن در قبال جنگ غزه
میشیگان محل اصلی زندگی عرب آمریکاییها بوده و یکی از نقاط اصلی رقابت میان دموکراتها و جمهوریخواهان در انتخابات کنگره و ریاست جمهوری محسوب میشود. براساس آمار منتشر شده از سوی دولت فدرال 310 هزار نفر از ساکنان این منطقه دارای اجدادی ساکن خاورمیانه یا شمال آفریقا بودند. برهمین اساس طی هفتههای اخیر اعضای ستاد انتخاباتی و شخص بایدن با سفر به این ایالت سعی کردند تا رهبران میشیگان را در خصوص سیاستهای آمریکا در مناقشه غزه متقاعد کنند. عدم توفیق مقامات دموکرات برای توجیه معترضان سبب شد تا بایدن تمرکز اصلی کمپین انتخاباتیاش را بیشتر بر اقداماتی که در دولت وی برای این ایالت انجام شده بگذارد. با این حال در جریان انتخابات ایالتی میشیگان بر روی 50 هزار برگه رای حزب دموکرات نام «غیر متعهد» در اعتراض به سیاست بایدن در قبال بحران انسانی در غزه نوشته شده بود.
ترامپ در انتخاباتی درون حزبی میشیگان موفق به شکست نیکی هیلی فرماندار سابق این ایالت شد
تحت فشار بودن بایدن به خاطر جنگ غزه به معنای آن نیست که ترامپ از موقعیت بهتری برخوردار است. با آنکه رئیس جمهور آمریکا موفق شده تا به مانند دورههای قبل حمایت اوانجلیکها، محافظهکاران و روستایان را به دست آورد اما نتوانسته جاذبه زیادی برای رای دهندگان دانشگاهی و تحصیل کرده حزب جمهوری خواه داشته باشد. با این حال به دلیل فاصله قابل توجه ترامپ از سایر رقبای هم حزبی به نظر نمیرسد وی مشکلی برای پیروزی در انتخابات ایالتی و معرفی به عنوان نامزد نهایی جمهوری خواهان داشته باشد. به عنوان مثال وی موفق شد تا در ایالت کارولینای جنوبی، نیکی هیلی فرماندار سابق این ایالت و نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل با کسب بیش از 60 درصد آرا شکست دهد. چنین نتیجهای نشان دهنده بیرقیب بودن جریان ترامپیسم در میان نئومحافظهکاران آمریکایی است.
برخی کارشناسان حوزه آمریکا معتقدند که اساساً مسائل سیاست خارجی وزن زیادی در سبد آرا و تعیین رئیسجمهور آینده این کشور ندارد. به عبارت دیگر برای رای دهندگان آمریکایی، بهویژه جمعیت خاکستری آنچه اهمیت دارد سیاستهای اقتصادی، تأمین اجتماعی، آموزشی، درمانی و … دولت است نه استراتژی کاخ سفید در حوزه سیاست خارجی! با این حال در برخی مواقع تجربه تاریخی نشان داده است که تاکید نامزدها بر مسائلی همچون جنگ ویتنام، تسخیر سفارت آمریکا در تهران یا خروج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه بر روی نتایج انتخابات آمریکا تأثیر گذاشته است. برهمین اساس برخی ناظران بیرونی با نگاهی بدبینانه معتقدند که اگر بحران فلسطین هر چه سریع تر پایان نیابد و دامنه آن به سایر نقاط منطقه گسترش یابد، این امکان وجود دارد که موجی گسترده در حزب دموکرات برای عدم انتخاب مجدد بایدن شکل گیرد. برهمین اساس دولت بایدن قصد دارد پیش از فرا رسیدن ماه ژوئن و گرم شدن رقابتهای انتخاباتی در آمریکا دستآوردی قابل توجه در تحولات خاورمیانه به دست آورند. اگر دستگاه وزارت خارجه آمریکا بتواند به نقطه آتش بس و پلهای بالاتر اعلام موجودیت دولت فلسطین و عادی سازی روابط ریاض- تلآویو برسد، آنگاه دستآوردی قابل توجه برای ارائه به رای دهندگان آمریکایی به دست آورده اما اگر در این مسیر شکست بخورد، اثر منفی این اتفاق میتواند بر روی بخشی از رایدهندگان آمریکایی تأثیر بگذارد.
آیا جنگ غزه میتواند بر روی نتیجه انتخابات آمریکا تأثیر بگذارد؟
بایدن بر خلاف سایر چهرههای برجسته حزب دموکرات معتقد است که در نهایت عربآمریکاییها، مسلمانان و نیروهای ترقی خواه برای جلوگیری از انتخاب مجدد شخصی «نئونازی» همچون ترامپ راه دیگری جز حمایت از وی ندارند. به عبارت دیگر در نظام فکری ساکن فعلی کاخ سفید، جنگ غزه نمیتواند نتیجه نهایی انتخابات را به نفع جمهوریخواهان تغییر دهد. با این حال برخی تحلیلگران نگاه متفاوتی داشته و معتقدند که اگر جنگ در غزه متوقف نشود و همچنان ارتش اسرائیل زیرساختهای حیاتی و مردم عادی را هدف قرار دهد؛ آنگاه باید منتظر گسترش تعداد اعضای کمپین «uncommitted» و به خطر افتادن موقعیت دموکراتها در آستانه انتخابات نوامبر باشیم. در صورت تحقق این سناریو حتی ممکن است عرباسرائیلیها نه تنها به بایدن رای ندهند بلکه به سمت ترامپ تمایل پیدا کنند. حال باید منتظر ماند و دید که آیا دولتمردان و مقامات اطلاعاتی دولت آمریکا میتوانند اسرائیل و جنبش حماس را برای توقف جنگ متقاعد کنند یا خیر؟
محمد بیات