هزینه های سنگین یک توافق

گزارش‌های ضد و نقیض درباره قریب‌الوقوع بودن توافق عادی‌سازی بین ریاض و تل‌آویو درحالی منتشر می‌شود که صهیونیست‌ها حتی حاضر نیستند درباره مهمترین شرط عربستان یعنی تشکیل دولت مستقل فلسطین حرف بزنند.

عربستان سعودی بر خلاف دوره‌های گذشته دیگر قصد پنهان کردن اقدامات خود برای پیوستن به قراردادهای عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی را نداشته و طی چند ماه گذشته مقامات سعودی بارها علنا درباره سازوکار و مذاکرات درحال انجام در زمینه سازش با اسرائیل اظهار نظر کرده‌اند.

«محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی بالاترین و برجسته‌ترین مقام این کشور است که چند روز قبل در مصاحبه با شبکه آمریکایی فاکس نیوز از قریب‌الوقوع بودن توافق عادی‌سازی با تل‌آویو خبر داده و البته درباره شروط عربستان از جمله معاهدات امنیتی با آمریکا و دستیابی به فناوری هسته‌ای و نیز حل مسئله فلسطین صحبت کرد. این مهمترین اظهار نظر رسمی سعودی‌ها درباره عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی بوده و بعد از آن گزارش‌های متعددی درباره مقدمات این توافق منتشر شده و برخی مقامات اسرائیلی حتی تاریخ آن را نیز تعیین کرده‌اند.

«الی کوهن» وزیر خارجه رژیم اشغالگر مدعی شده که تا اوایل سال 2024 میلادی قرارداد سازش میان ریاض و تل‌آویو امضا می‌گردد اما مقامات عربستان هنوز واکنشی به این موضوع نداشته‌اند.

اما سفری که روز سه‌شنبه یک هیئت رسمی سعودی به ریاست «نایف السدیری» سفیر غیرمقیم عربستان در تشکیلات خودگردان به رام‌الله داشت و طی آن السدیری استوارنامه خود را تحویل «محمود عباس» رئیس این تشکیلات داد، گمانه‌زنی‌ها را در خصوص تقویت اقدامات جدی ریاض برای امضای قرارداد عادی‌سازی با اسرائیل و قریب‌الوقع بودن آن افزایش می‌دهد.

مواضعی که سعودی‌ها در پرونده عادی‌سازی اتخاذ کرده‌اند نشان می‌دهد که آنها برخلاف امارات نمی‌خواهند، بدون هیچ دستاوردی یک پیروزی مهم به «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم اشغالگر بدهند. 2 شرط از 3 شرط مهمی که عربستان در ازای سازش با اسرائیل مطرح کرده، مربوط به آمریکاست و این کشور باید آنها را برآورده کند.

امضای معاهده امنیتی-دفاعی بزرگ میان عربستان و آمریکا و فروش تجهیزات فوق پیشرفته به سعودی‌ها و دستیابی ریاض به فناوری هسته‌ای و غنی‌سازی اورانیوم در خاک عربستان دو خواسته مهم حکومت سعودی از واشنگتن است که اما و اگرهای زیادی درباره آن وجود دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که اکنون نتانیاهو و بایدن به دلیل شرایط بحرانی که گرفتار آن هستند بیش از هر طرفی به توافق سازش اسرائیل و عربستان نیاز دارند. بایدن نمی‌خواهد بدون هیچ دستاورد بارزی وارد انتخابات 2024 آمریکا شود و در این میان نتانیاهو در پی اعتراضات گسترده اسرائیلی‌ها ضد وی و پرونده‌های متعدد فسادی که متوجه اوست، در صورت عدم توافق با عربستان، عملا از صحنه قدرت اسرائیل کنار زده می‌شود.

از همین رو نتانیاهو و بایدن تلاش دارند دست کم در ظاهر، مقابل خواسته عربستان درباره فناوری هسته‌ای از خود نرمش نشان دهند و به این کشور وعده داده‌اند که این خواسته را بررسی می‌کنند. همین مسئله موجب شده تا هجمه‌های تندی از سوی صهیونیست‌ها به ویژه حزب اپوزیسیون علیه نخست‌وزیر رژیم اشغالگر علیه نتانیاهو شکل بگیرد. «یائیر لاپید» رئیس اپوزیسیون اسرائیل چند روز قبل با اعلام اینکه نتانیاهو امنیت اسرائیل را فدای منافع شخصی خود می‌کند تاکید کرد موافقت با بند هسته‌ای در توافق عادی‌سازی با عربستان ممنوع بوده و  پذیرش این بند، عربستان را در آستانه تبدیل شدن به یک کشور هسته‌ای قرار می‌دهد که کل صحنه را تغییر خواهد داد و بعد از آن اماراتی‌ها نیز چنین درخواستی را مطرح خواهند کرد.

آویگدور لیبرمن، رئیس حزب «اسرائیل خانه ما» و وزیر جنگ اسبق رژیم اشغالگر نیز با هشدار به نتانیاهو درباره تسلیم شدن مقابل شروط عربستان گفت: من به فواید عادی‌سازی با عربستان آگاهم و به آن اهمیت می‌دهیم اما آیا این کار ارزش بهایی که قرار است در برابر آن بپردازیم را دارد؛ آن هم بعد از افشای گزارش‌هایی مبنی بر اینکه اسرائیل به عنوان بخشی از توافق با عربستان باید با غنی‌سازی اورانیوم در خاک این کشور موافقت کند و این یعنی ما باید با دستیابی ریاض به سلاح هسته‌ای موافقت کنیم.

در حالی که هنوز اسرائیلی‌ها درباره بند هسته‌ای توافق سازش با عربستان به نتیجه نرسیده‌اند و اختلاف زیادی دارند، شرط سعودی‌ها درباره مسئله فلسطین مبنی بر تشکیل کشور مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شرقی چیزی است که علاوه بر موضع‌گیری مخالفان،  موجب شکاف در ائتلاف کابینه راست‌افراطی نتانیاهو شده و آنها حاضر نیستند حتی درباره این مسئله صحبت کنند. «ایتمار بن گویر» و «بزالل اسموتریچ» دو وزیر فاشیست کابینه نتانیاهو که در پی الحاق کامل کرانه باختری به اراضی تحت اشغال اسرائیل و اخراج همه فلسطینیان هستند، نتانیاهو را تهدید به خروج از ائتلاف و تاکید کرده‌اند که هیچ امتیازی به فلسطینی‌ها داده نخواهد شد.

خود نتانیاهو نیز که به هر قیمتی به دنبال گرفتن عکس با محمد بن سلمان و رونمایی از توافق سازش با عربستان است، تاکنون هیچ نرمشی مقابل شرط ریاض درباره مسئله فلسطین از خود نشان نداده است. همین مسئله موجب شده تا اغلب گزارش‌های مربوط به عادی‌سازی عربستان و اسرائیل ضد و نقیض باشد؛ چرا که از یک سو درباره قریب‌الوقوع بودن این توافق صحبت می‌شود و از سوی دیگر هیچ اقدام ملموسی برای حل مسئله فلسطین انجام نشده است.

هیئت سعودی که برای دیدار با مقامات تشکیلات خودگردان و به ویژه شخص ابومازن به رام‌الله رفته، در این دیدار بر موضع عربستان برای حل مسئله فلسطین و تشکیل کشور مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شرقی تاکید کرد. برخی معتقدند که قصد اصلی عربستان از فرستادن این هیئت به رام‌الله این بود که فلسطینی‌ها را متقاعد به پذیرش وعده‌های خود درباره حل مسئله فلسطین طبق طرح «صلح عربی» کند.

اما اگر سعودی‌ها قبل از گرفتن تضمین واقعی از آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تشکیل کشور مستقل فلسطین و بهبود وضعیت زندگی مردم آن (که محال به نظر می‌رسد) ، به سمت توافق با اسرائیل حرکت کنند، به ویژه در سایه سیاست‌های افراطی کابینه راست اسرائیل در مرحله کنونی، بدون تردید این رژیم همه وعده‌های خود را زیر پا می‌گذارد و در این صورت درواقع عربستان نیز مانند سایر کشورهای سازشکار عربی، یک توافق رایگان با صهیونیست‌ها امضا کرده؛ به بهای از دست دادن جایگاه خود در جهان عربی و اسلامی که آرمان فلسطین را اصلی‌ترین مسئله خود می‌داند.

دیدگاهتان را بنویسید