انتخابات اخیر ترکیه توجه اکثر رسانه‌ها و تحلیلگران تحولات منطقه را به خود جلب کرده‌بود. وضعیت بحرانی اقتصاد و کاهش ارزش پول این کشور از مهم‌ترین چالش‌های انتخاباتی این کشور بود. هرچند کاهش ارزش لیر بیش از هرکسی چاله عمیقی بر سر راه کرسی ریاست جمهوری اردغان بوده‌است. رویترز تحلیلی از وضعیت کاهش ارزش لیر ارائه کرده و در بخش‌هایی از آن با عجم اغلو، اقتصاددان معروف ترکیه‌ای، آمریکایی مصاحبه ای داشته که در ادامه می‌توانید آن را بخوانید
سیاست های غیرمتعارف اردوغان باعث ایجاد بحران های مکرر شده است. لیر طی 5 سال گذشته 80 درصد کاهش یافته است.
لندن/آنکارا، 26 مه (رویترز) – در حالی که لیر ترکیه در آستانه تصمیم گیری در انتخابات این کشور در روز یکشنبه به پایین ترین سطح خود رسید، این ارز به طور فزاینده ای ناکارآمد به نظر می رسد و سرمایه گذاران نگران این هستند که اگر طیب اردوغان یک دهه دیگر قدرت را تضمین کند، چه اتفاقی می افتد.
«اردونومیکس»، سیاست‌های غیرمتعارف رئیس‌جمهور 69 ساله ، لیر را در پنج سال گذشته 80 درصد کاهش داده است و مشکل تورم را در خود جای داده و اعتماد ترک‌ها را به پولشان از بین برده است.
از زمان بحران دردناک 2021، مقامات به طور فزاینده ای نقش عملی در بازارهای ارز بر عهده گرفته اند، تا جایی که برخی از اقتصاددانان اکنون آشکارا بحث می کنند که آیا لیر همچنان می تواند آزادانه شناور باشد. حرکات روزانه آن به طور غیر طبیعی کم شده و عمدتاً در جهت نزولی حرکت می کند.
شرکت‌های صادرکننده اکنون موظف هستند 40 درصد از درآمدهای ارزی را به بانک مرکزی بفروشند، در حالی که طرح سپرده‌گذاری بانکی محافظت شده از کاهش ارزش لیر که به فرونشاندن آشفتگی سال 2021 کمک کرد، همچنان یک دفاع مهم اما بالقوه پرهزینه است.
پل مک نامارا، مدیر بدهی بازارهای نوظهور در مدیریت دارایی GAM، گفت: «نکته کلیدی این است که لیر به طور مصنوعی ثابت می شود. سپرده گذاران در دو ماه گذشته حدود 33 میلیارد دلار در حساب های بانکی محافظت شده از استهلاک قرار داده اند که مجموع آن را به 121 میلیارد دلار رسانده است – تقریباً یک چهارم کل سپرده های ترکیه.»
## **اعتبار**
مقامات دولتی که در روزهای اخیر با رویترز صحبت کردند، گفته‌اند که اکنون در مورد اینکه آیا به استراتژی اقتصادی فعلی که نرخ‌های بهره پایین را در اولویت قرار می‌دهد، یا پس از انتخابات به چیزی متعارف‌تر روی آورد، [اختلاف نظر وجود دارد.](https://www.reuters.com/world/middle-east/erdogan-party-split-economic-plan-turkey-runoff-looms-sources-say-2023-05-24/ “”)
از زمان رای‌گیری اول، مدیریت بازارهای مالی باعث شده که لیر افتی کمتر از دو درصد را تجربه کند. اما سایر بازارهای کلیدی نگرانی شدیدی را مبنی بر تغییر مسیر اردوغان نشان می دهند. هزینه بیمه بدهی ترکیه در برابر نکول 40 درصد افزایش یافته است. اوراق قرضه بازار بین‌المللی معیار 10 تا 15 درصد کاهش یافته است و شاخص‌های کلیدی نوسانات بازار FX که یک سال یا بیشتر به نظر می‌رسند به بالاترین حد خود رسیده‌اند.
عجم اغلو، استاد موسسه فناوری ماساچوست، می‌گوید که مشکل ترکیب سیاست‌ها و کاهش ذخایر FX و طلا است که در حال حاضر 105 میلیارد دلار به صورت ناخالص است، اما اگر ترتیبات سوآپ و وام‌های FX از آن حذف شود، 115 میلیارد دلار است.
حساب‌های لیری که با دلار محافظت می‌شوند، معتبر هستند؟ وی با اشاره به هزینه بالقوه آنها برای دولت در صورت بروز یک بحران تمام عیار و اینکه اکنون به دلیل تقاضای دلار نرخ ارزهای موازی در بازارهای ترکیه به طور گسترده ارائه می شود، اشاره کرد. وی با اشاره به مرحله ایجاد یکی از مخرب ترین بحران های ترکیه که در سال 2001 به کاهش ارزش ویرانگر منجر شد، گفت: “ما در حال بازگشت به دهه 1990 هستیم.”
## **شمارش معکوس نهایی؟**
اکنون نگاه ها به ذخایر FX و لیر دوخته شده است، زیرا از 20 دلار در برابر دلار فراتر رفته است که آخرین نقطه عطف مهم در نزول طولانی مدت آن است.
عجم اوغلو گفت که پیش بینی اینکه چه زمانی ممکن است اوضاع به سرانجام برسد دشوار است. یک فصل توریستی قوی باید در کوتاه مدت دوباره ذخایر را تقویت کند، در حالی که تزریق های اخیر به خزانه دولت از کشورهای “دوست” خلیج فارس و روسیه نیز کمک کرده است.
در آستانه انتخابات، تحلیلگران جی پی مورگان پیش‌بینی کرده بودند که لیر تا 30 دلار در هر دلار سقوط خواهد کرد، بدون اینکه تغییر آشکاری به سمت سیاست‌های ارتدکس داشته باشد.آنها اکنون تصور می کنند اردوغان روز یکشنبه پیروزی را تضمین می کند و به وعده های انتخاباتی خود برای افزایش درآمد و بازسازی کشور پس از زلزله فوریه عمل می کند.
برخی از سرمایه گذاران نگران هستند که اگر بازار دوباره مارپیچ شود، مقامات ممکن است به کنترل سرمایه شدیدتری متوسل شوند، چیزی که دولت بارها گفته است در کار نیست، زیرا به دنبال پوشش 230 میلیارد دلاری یا 25 درصد تولید ناخالص داخلی، شکاف بودجه خارجی است.
پیش از این سال‌ها، بازارهای وام‌دهی بین‌المللی ارزش لیر را از بین برده است تا جایی که داده‌های بانک مرکزی انگلیس نشان می‌دهد که تجارت در مراکز بزرگی مانند لندن از 56 میلیارد دلار در سال 2018 به کمتر از 10 میلیارد دلار در روز کاهش یافته است.
ناکارآمدی فزاینده بازار ارز، خوش‌بینی‌هایی را که قبلاً سرمایه‌گذاری‌های خارجی زیادی را به ترکیه آورده بود، منحرف کرده است.
عجم اغلو از MIT در مورد اوج شکوفایی بانکداری M&A گفت: “اینها به عنوان دارایی های ارزان تلقی نمی شدند، بلکه به عنوان جواهرات دیده می شدند.” در مورد وضعیتی که اردوغان اکنون با آن مواجه است، با فرض اینکه او پیروز شود؟ “من لزوما راه آسانی برای خروج نمی بینم.”
توسط مارک جونزو تارون عجم اوغلو
