توافق موقت هسته‌ای

در متن خبر آمده که طبق پیشنهاد سالیوان، در ازای توقف موقت بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران، امکان آزادسازی بخش‌هایی از دارایی‌های مسدودشده‌اش فراهم خواهد شد و یا اینکه برای مبادلات کالاهای بشردوستانه، معافیت‌های تحریمی صادر خواهد شد.

 معنای این توافق آن است که در شرایط بی‌اعتمادی مفرط، طرفین اهرم‌های فشار خود را حفظ می‌کنند. برای مثال:

 ایران به جای بازگشت کامل به محدودیت‌های برجام، صرفاً از غنی‌سازی ۶۰ درصد، به غنی‌سازی ۲۰ درصد بازمی‌گردد و نظارت‌های فراپادمانی را نیز می‌پذیرد.

 در مقابل، آمریکا نیز به جای لغو تحریم‌ها، اقدام به صدور معافیت تحریم‌های نفتی تا سقف خاصی برای چین، هند و کره جنوبی و امکان مبادلات بانکی در ازای واردات برخی کالاهای تکنولوژیک و اجازه آزادسازی بخشی از اموال بلوکه‌شده را خواهد داد.

 این توافق می‌تواند به عنوان بستری برای اعتمادسازی در کوتاه‌مدت و جلوگیری از تشدید تنش‌های منطقه‌ای و فشارهای اقتصادی تؤأمان کاربرد داشته باشد و طرفین با صبر و طمأنینه بیشتری به مذاکره‌ای با پایداری بیشتر بیندیشند.

 گرچه حفظ اهرم‌های فشار در کنار دریافت برخی امتیازات محدود؛ هزینه خروج از توافق موقت را افزایش می‌دهد ولی در عین حال، فاقد ضمانت اجرایی است و هر یک ممکن است به بنا به دلایلی به راحتی از آن کنار بکشند. علاوه بر اینکه اولاً شکل‌گیری چنین توافقی با موضع رسمی ایران مبنی بر بازگشت یک‌پارچه و یک‌باره به برجام تفاوت دارد و ثانیاً در صورت شکست دمکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، ممکن است شانس احیای برجام برای همیشه از دست برود.