«انریکه مورا» معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده گفت‌وگوهای وین بعد از دو ماه وقفه ایجاد شده در مذاکرات وین قرار است برای دومین بار در سال جدید شمسی به تهران بیاید. سفری که در پی پیشنهاد «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان و استقبال وزیر خارجه ایران انجام می‌شود. آنگونه که سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه در نشست خبری با خبرنگاران اعلام کرد دیدار مورا با علی باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران تاکنون قطعی شده است. البته وی یادآور شد که مورا درخواست‌هایی را برای ملاقات با مقامات ایرانی در داخل و خارج وزارت امور خارجه نیز مطرح کرده است.
سوم اردیبهشت ماه جوزپ بورل و امیرعبداللهیان تلفنی گفت‌وگو کردند و مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا طولانی شدن تنفس در مذاکرات را سازنده نخواند و پیشنهاد کرد که گفت‌وگوها مجددا بین نماینده اتحادیه اروپا و مذاکره کننده ارشد ایران از نزدیک پیگیری شود. (اینجا بخوانید)
پنجم اردیبهشت ماه سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره دیدار مورا و باقری اظهار داشت: در مذاکرات آنچه مربوط به ایران، اتحادیه اروپا و روسیه و چین هست تمام شده و به همین خاطر مذاکره کننده (مورا) آنچه بین ایران و آمریکا باقیمانده را از طریق خودش پیش می‌برد. البته بورل و امیرعبداللهیان بر این باور بودند که طولانی شدن تنفس به نفع گفت‌وگوها نیست و مناسب است که هر چه زودتر این تنفس با یک دیدار حضوری تازه شود. هنوز تصمیمی درباره این که این دیدار (باقری و مورا) در کجا و در چه سطحی انجام شود، گرفته نشده است. آنچه مهم است این است که این گفت‌وگوها بعد از تنفس اخیر از طریق هماهنگ کننده گفت‌وگوهای وین در حال انجام است.
خطیب‌زاده همچنین گفت: آقای مورا و باقری هر دو در گفت‌وگوهای منظم گاه روزانه با هم گفت‌وگو می‌کنند و با هم در ارتباطند و پیام‌هایشان رد و بدل می‌شود و اینکه ملاقاتی فرای این انجام شود، توافقی بوده که بین امیرعبداللهیان و بورل انجام شده، ولی تا الان که اینجا هستم هنوز تاریخی برای این قضیه مشخص نشده است. اگر آمریکا پاسخ مناسب به موضوعات باقیمانده را داده بود تا الان این موضوع کش پیدا نمی‌کرد و الان همه در وین بودند. وین معطل پاسخ‌های آمریکاست. این تطویل مذاکرات را به نفع هیچ طرفی نمی‌دانیم.
۱۲ اردیبهشت ماه بود که روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال (+) به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش داد، اروپا درصدد است «انریکه مورا» را برای خروج از بن‌بست کنونی در مذاکرات راهی تهران کند. وال استریت ژورنال نوشت: مقامات اروپایی تلاش کرده‌اند تا مذاکرات را زنده نگهدارند و در همین راستا مورا در اواخر ماه مارس (فروردین ماه) به تهران سفر کرد تا این مشکل را حل کند، اما دست خالی بازگشت.
یک روز بعد در ۱۳ اردیبهشت ماه هم «لیندا توماس گرینفیلد» نماینده آمریکا در سازمان ملل گفت که عدم دستیابی به توافق با ایران در خصوص برنامه هسته‌ای بعید نیست.
* از تصویب دو طرح ضد ایرانی تا انتقاد امیرعبداللهیان
۱۵ اردیبهشت ماه سناتورهای آمریکایی طرحی را با هدف جلوگیری از احیای برجام و لغو تحریم‌ها علیه سپاه پاسدران تصویب کردند. این طرح که با پیشنهاد «جیمز لنکفورد» سناتور جمهوریخواه ارائه شده بود، با ۶۲ رأی مثبت و ۳۳ رأی منفی تصویب شد تا دولت آمریکا را مجاب کند هرگونه توافق با ایران باید شامل «تمام فعالیت‌های شرورانه و مخرب» جمهوری اسلامی شود. طرح مذکور که اقدامی غیرالزام‌آور برای دولت آمریکا است، از کاخ سفید می‌خواهد تا زمانی که تهران یکسری از پیش‌شرط‌های دشوار از جمله محدود کردن فعالیت موشکی بالستیک را نپذیرفته، به توافق هسته‌ای بازنگردد. این طرح همچنین به دولت بایدن هشدار می‌دهد که حذف سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی و لغو تحریم‌ها علیه آن را در هیچ توافق هسته‌ای جدیدی با ایران نگنجاند. قبل از آن هم طرح ضد ایرانی دیگری برای حفظ تحریم‌ها علیه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و با هدف محدود کردن تجارت نفتی ایران و چین، تصویب شده بود.
این اقدام آمریکا واکنش حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه را به همراه داشت و او ۱۶ اردیبهشت ماه در گفت‌وگوی تلفنی با «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل سیاست غلط فشار حداکثری آمریکا را مسبب وضعیت فعلی در مذاکرات وین عنوان کرد و با انتقاد از مصوبه کنگره، رسیدن به توافق در وین را لازمه اتخاذ تصمیم واقع بینانه و شجاعانه دولت آمریکا خواند.
* بورل: بن بست در مذاکرات وجود دارد/ خطیب‌زاده: من نمی‌گویم بن بست
«جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ۱۷ اردیبهشت ماه در گفت‌وگو با فایننشال تایمز از تلاش برای پایان دادن به بن‌بست در مذاکرات وین خبر داد و گفت که او در تلاش به منظور حصول به یک «راه میانه» برای پایان دادن به بن بست موجود در مذاکرات به منظور احیای توافق هسته‌ای برجام است. بن بستی که خطیب‌زاده (+) آن را تأیید نکرد.
جوزپ بورل همچنین عنوان کرد که خواستار سفر مورا به تهران بوده، اما ایران «بسیار (به انجام این سفر) بی میل بوده است». مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت که تلاش اتحادیه برای شکستن بن بست کنونی در مذاکرات، «آخرین گلوله» باقی مانده برای نجات توافق برجام است. در همین خصوص فایننشال تایمز گزارش داد که «بورل در حال بررسی سناریویی است که به موجب آن سپاه پاسداران (از فهرست ادعایی تروریسم) برداشته می‌شود اما سایر بخش‌های سازمان (سپاه پاسداران در فهرست ادعایی تروریسم) باقی می‌ماند». (جزییات بیشتر)
* فعلا کارویژه آقای مورا انتقال پیام است و قرار نیست اتفاق جدیدی رخ دهد
سفر مورا به تهران از جمله موضوعاتی بود که روز دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه در نشست هفتگی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران مورد سؤال قرار گرفت و خطیب‌زاده در این خصوص گفت: مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و ۱+۴ از یک طرف و آمریکا در وین، تا امروز بدون وقفه ادامه داشته است. مکثی در حضور در وین رخ داده، ولی رد و بدل پیام‌ها از طریق هماهنگ کننده گفت‌وگوها در حال انجام است. سفر مورا بعد از تماس تلفنی امیرعبداللهیان و بورل انجام می‌شود. به این معنا نیست که بعد از وقفه‌ای، ایشان با پیام جدیدی می‌آید. پیام‌ها به صورت مستمر بین ایران و آمریکا از طریق اتحادیه اروپا در حال رد و بدل شدن است. البته لازم بود با توجه به پیشنهاد بورل و استقبال امیرعبداللهیان دیدار حضوری انجام و رایزنی‌هایی در تهران انجام شود. مورا با آقای باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران ملاقاتی خواهد داشت. البته دستورکار گفت‌وگوها در تهران تقریبا روشن است. امیدواریم بتوانیم بعد از انجام این گفت‌وگوها، نتیجه را بهتر اعلام کنیم.
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره بدعهدی‌های آمریکا نیز گفت: حضور مورا نشان می‌دهد ما گفت‌وگوها را در مسیری که باید انجام شود، همچنان پیگیری کردیم و به رغم اقدامات ضد دیپلماسی که توسط سنا و کنگره انجام شده، ایران و ۱+۴ به مسیر دیپلماسی و دستیابی به توافق خوب و قابل اتکا و پایدار متعهد بوده‌اند. اگر همین امروز آمریکا تصمیم خودش را بگیرد و آنچه از حقوق ملت ایران و جیب ملت ایران برداشته برگرداند و حقوق ضایع شده ملت ایران را بپذیرد و به آن احترام بگذارد می‌توانیم فردای بعد از برگشت مورا به وین بازگردیم و توافق را امضا کنیم. سفر مورا این گفت‌وگوها را در مسیر درستی جلو می‌برد.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری فارس درباره اظهارات «جوزپ بورل» درباره بن بست در مذاکرات وین و اینکه سفر انریکه مورا برای از بین بردن این بن بست است و اینکه آیا ایران معتقد است بن بستی در مذاکرات ایجاد شده؟ گفت: آنچه در وین اتفاق افتاده متوقف است در بعد تصمیمات واشنگتن. اما بین ایران و ۱+۴ جمع بندی انجام و متن بین ما توافق شده و معدود نکات باقیمانده را آمریکا باید پاسخ دهد. آمریکا قرار نیست هدیه‌ای به ایران بدهد یا رضایتی برای انجام چیزی فراتر از تعهداتش بدهد. حقوقی از ملت ایران ضایع کرده و از جیب ملت ایران چیزهایی را برداشته باید سرجایش بازگرداند و به حقوق ملت ایران احترام بگذارد. اگر چنین شود می‌توان گفت که مذاکرات در دسترس است. من نمی‌گویم بن بست، چون کلمه‌ای است حاکی از رسیدن به یک مانع اصلی. تصمیم واشنگتن به راحتی می‌تواند توافق را در وین محقق کند.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین بیان کرد: فعلا کارویژه آقای مورا انتقال پیام است و قرار نیست اتفاق جدیدی رخ دهد. بارها این اتفاق افتاده است و به ایران آمدند و به واشنگتن رفتند و بدون حضور فیزیکی نیز پیام‌ها رد و بدل شده است. نقش ایشان هماهنگ کردن گفت‌وگوهاست و باید منتظر باشیم ایشان با چه موضوعاتی در تهران حاضر خواهد بود. (بیشتر بخوانید)
به گزارش فارس، سفر مورا به تهران آن هم برای دومین بار در سال جاری و دو ماه پس از وقفه در مذاکرات در حالی انجام می‌شود که از ۲۰ اسفند ماه سال گذشته دور هشتم مذاکرات در وین به منظور رفع تحریم‌ها در پی زیاده‌خواهی‌های آمریکا با وقفه روبرو شد و از آن زمان مورا به تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا ادامه داد. البته او در هفتم فروردین ماه سال جاری سفری به تهران داشت و ضمن دیدار با علی باقری برای نخستین بار با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ملاقات کرد. مورا در زمان تحلیف آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور هم به تهران آمده و با امیرعبداللهیان پیش از وزارت و در زمانی که عهده‌دار معاونت بین‌الملل مجلس شورای اسلامی بود، دیدار کرده بود.
مورا پس از رایزنی فروردین ماه در تهران به دوحه و از آنجا به واشنگتن سفر کرد. علی باقری در این دیدار با اشاره به جدیت و عزم جمهوری اسلامی ایران برای نهایی کردن توافق در وین، تأکید کرد: در صورتی که طرف آمریکایی از واقع‌گرایی برخوردار باشد، می‌توان به توافق دست یافت.امیرعبداللهیان هم در دیدار انریکه مورا گفت: فقدان تصمیم سیاسی آمریکا برای رفع تحریم‌ها مانع کنونی رسیدن به نتایج نهایی بوده و برای ما برخوردار شدن از منافع کامل اقتصادی و رفع موثر تحریم‌ها اولویت اساسی است. (بیشتر بخوانید)
* مورا در این سفر حامل برخی نکات بود و می‌خواست با ما تبادل نظر کند
سعید خطیب‌زاده ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ درباره سفر «انریکه مورا» به تهران هم گفت: آقای مورا در این سفر حامل برخی نکات بود و می‌خواست با ما تبادل نظر کند. موضوعات مدنظر خودمان را به مورا گفتیم، در پاسخ به سؤالاتی که مطرح شده بود. پیام، پاسخ‌ها و خواست ما روشن بود. از وین هم روشن بود و البته سفر مورا برای این بود که بتوانیم از این شرایط خارج شویم. تلاش کردیم به عنوان ایران، مسیر دیگری را مجددا امتحان کنیم برای اینکه موضوعات باقیمانده حل و فصل شود. تا امروز بیشترین ابتکارات را جمهوری اسلامی ایران داشته است، به شهادت آنهایی که پیام بردند و آوردند. آقای مورا با پیام و پاسخ‌های ایران، تهران را ترک کرد و ما همچنان منتظر پاسخ‌های طرف مقابل هستیم، ولی پاسخ جدیدی هنوز دریافت نشده است.
حسین امیرعبداللهیان ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ در جمع خبرنگاران درباره مذاکرات وین خاطرنشان کرد: ما چهار موضوع را به عنوان خط قرمز در مذاکرات نزدیک به نهایی خودمان پیش رو داشتیم، از این چهار موضوع در سه هفته گذشته دو موضوع تقریبا حل شده و به نقطه توافق رسیدیم، ولی دو موضوع همچنان باقی مانده از جمله موضوع تضمین اقتصادی. امروز با همکارم آقای دکتر باقری گفت‌وگو داشتم از طریق Non-Paper و انریکه مورا به تبادل پیام‌ها با طرف آمریکایی ادامه می‌دهیم و هر زمان به نقطه توافق در این دو موضوع و خط قرمز باقیمانده نزدیک شویم، تیم ما و دکتر باقری در وین حضور خواهند یافت.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر دوشنبه ۱۵ فروردین ماه ۱۴۰۱ در توئیتی درباره مذاکرات وین نوشت: اگر مکثی در روند مذاکرات وین دیده می شود، به دلیل زیاده خواهی طرف آمریکایی است.وزارت امور خارجه در جهت کسب عالی منافع ملت و رعایت خطوط قرمزها با قدرت و منطق عمل می کند. هرگز زیر بار زیاده خواهی آمریکا نخواهیم رفت. اگر کاخ سفید واقع بینانه رفتار کند، توافق دست یافتنی است.
سعید خطیب‌زاده (+) هم دوشنبه ۲۹ فروردین ماه ۱۴۰۱ در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: روابط ما در چارچوب گفت‌وگوهایی که در وین انجام می‌شود با اتحادیه اروپا به صورت عادی انجام می‌شود و رفت و برگشت پیام‌ها بین تهران و واشنگتن از طریق آقای انریکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوها انجام می‌شود. وی گفت: موضوعات باقیمانده بین ایران و آمریکا بیش از یک موضوع است. اول از همه تأکید می‌کنم که پیام‌هایی که از طریق آقای مورا طی چند هفته گذشته، قبل و بعد از سفرش به تهران انجام شده با راه‌حل‌های حداقلی که باید اتفاق بیفتد تا توافقی را اعلام کرد فاصله دارد. واشنگتن مسؤول عقب افتادن‌های مدام در پاسخ مناسب است. از سوی دیگر «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم ۳۰ فروردین ماه و یک روز بعد در اظهاراتی اعلام کرد که «انریکه مورا» همچنان به انتقال پیام‌ها بین واشنگتن و تهران ادامه می‌دهد و در تلاش است تا این مذاکرات را به نتیجه موفقیت‌آمیز برساند.
* نیم نگاهی به هشت دور مذاکره در وین به منظور رفع تحریم‌های آمریکا
۱۷ فروردین ماه ۱۴۰۰ بود که مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ با حضور انریکه مورا معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به منظور رفع تحریم‌های آمریکا در شهر وین به صورت حضوری برگزار شد. البته قبل از آن در جمعه ۱۳ فروردین ۱۴۰۰ نیز نشستی به صورت مجازی برگزار و تصمیم گرفته شد که از ۱۷ فروردین مذاکرات در شهر وین به صورت رو در رو ادامه یابد و سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم روز دوشنبه ۱۶ فروردین ماه در نخستین نشست هفتگی خود با خبرنگاران در سال ۱۴۰۰ اعلام کرد که گفت‌وگوها ناقص بود و ادامه آن رفت برای کمیسیون حضوری.
در همین راستا ۶ دور این مذاکرات تا ۳۰ خرداد ماه ۱۴۰۰ در دولت دوازدهم برگزار؛ ولی در پی کارشکنی‌های آمریکا و با وجود پیشرفت‌هایی که حاصل شده بود، نتیجه‌ای به همراه نداشت. سید عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد و معاون سابق وزیر امور خارجه در اظهاراتی در همان روز و بعد از نشست کمیسیون مشترک با بیان اینکه ملاک ما رسیدن به یک توافق خوب است، درباره روند مذاکرات، اظهار داشت: به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقیمانده ساده نخواهد بود.
با آمدن دولت سیزدهم قرار شد در این زمینه تصمیم گیری شود که در نهایت با رایزنی‌های انجام شده هشتم آذر ماه این مذاکرات برای رفع تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا در شهر وین کلید خورد. دور هفتم مذاکرات هشتم آذر ماه در وین آغاز و هیأت ایرانی با هدف تمرکز جدی بر مسئله رفع تحریم‌ها علیه ملت ایران، با ترکیبی حقوقی و اقتصادی در این نشست شرکت کرد. مذاکراتی که هشتم آذر ماه آغاز شده بود در ۱۲ آذر برای مشورت طرف‌های اروپایی درباره دو پیشنهاد طرف ایرانی با تنفسی چند روزه متوقف شد و دوباره ۱۸ آذر ماه از سر گرفته شد. نیمه دوم مذاکرات نیز از ۱۸ آذر ماه آغاز و جمعه ۲۶ آذر ماه با برگزاری نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام پایان یافت و مقرر شد که هیأت‌ها به پایتخت‌ها مراجعت کنند و بزودی به وین بازگردند.
علی باقری بعد از این نشست اعلام کرد که در دور هفتم مذاکرات به دو سند جدید مذاکراتی در موضوع تحریم‌ها و هسته‌ای دست یافتیم که اینها دیگر سند پیش نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن نخواهند بود، بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود.
روز دوشنبه ششم دی ماه نیز دور هشتم مذاکرات در شهر وین آغاز و در نهایت ۲۰ اسفند ماه مذاکرات برای رایزنی‌های نهایی در پایتخت‌ها دچار وقفه شد. در همین زمینه «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه ۲۰ اسفند ماه ۱۴۰۰ در توئیتی نوشت: به دلیل عوامل خارجی به وقفه در گفت‌وگوهای وین نیاز است. متن نهایی اساسا آماده و روی میز است. به عنوان هماهنگ‌کننده، من به همراه تیمم به ارتباط با همه اعضای برجام و آمریکا برای غلبه بر وضعیت فعلی و نهایی کردن توافق ادامه خواهم داد. پس از آن سعید خطیب‌زاده در توئیتی نوشت: وقفه اعلام شده در مذاکرات وین می‌تواند زمینه ساز حل موضوعات باقیمانده و بازگشت نهایی باشد. دستیابی به موفقیت در گفت‌وگوها تمرکز اصلی همه طرف‌ها خواهد بود. هیچ عامل خارجی بر اراده مشترک ما به منظور حرکت به سمت یک توافق جمعی اثر نخواهد گذاشت.
همزمان هم خبرنگار فارس مطلع شد که این وقفه به معنای توقف در مذاکرات نیست و رایزنی‌ها کماکان از پایتخت‌ها ادامه خواهد داشت و چنین هم شد و اکنون هم مورا برای دومین بار در سال جدید شمسی در تهران خواهد بود تا رایزنی‌هایی را با علی باقری داشته باشد و تا این لحظه دیدار وی با دیگر مقامات که به درخواست او صورت گرفته، قطعی نشده است.
این سفر سومین سفر انریکه مورا به تهران در دولت سیزدهم است. او ۲۲ مهر ۱۴۰۰ برای نخستین بار در دولت سیزدهم در تهران با علی باقری دیدار کرد و هفتم فروردین ماه سالجاری نیز برای دومین بار به تهران آمد. البته مورا مرداد ماه ۱۴۰۰ به عنوان نماینده اتحادیه اروپا در مراسم تحلیف آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان شرکت و در این سفر ضمن دیدار با محمدجواد ظریف وزیر سابق امور خارجه و سید عباس عراقچی معاون سابق وزارت امور خارجه با حسین امیرعبداللهیان پیش از تصدی وزارت امور خارجه ملاقات و گفت‌وگو کرده بود.
