در سایه مشکلات سیاسی و اقتصادی روزافزون ترکیه «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری این کشور و حزب عدالت و توسعه شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی این کشور که سال آینده برگزار می‌شود ندارند. در این شرایط یکی از مواردی که منجر به تنزل محبوبیت اردوغان و حزب او در میان شهروندان ترکیه شده، سیاست‌های متجاوزانه در برابر سوریه و همچنین افزایش تعداد آوارگان سوری در مناطق مختلف ترکیه است.
در این شرایط شاخص‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد اردوغان تصمیم گرفته تا یک سری بازنگری در رفتارهای خود مقابل دمشق داشته باشد. برخی درباره درست بودن فرضیه تغییر سیاست‌های رئیس جمهور ترکیه در قبال سوریه، به بهبود روابط آنکارا با امارات و عربستان سعودی و مصر و دیگر کشورهایی که پیش از این ترکیه در موضع دشمنی با آنها قرار داشت اشاره می‌کنند. یکی از تازه ترین موارد در این زمینه تصمیم داستانی استانبول در بستن پرونده قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی و ارجاع این پرونده به مقامات عربستان است.
این در حالی است که تنش در روابط عربستان و ترکیه از سال ۲۰۱۸ به دنبال قتل خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول به وجود آمد و اردوغان بارها تاکید کرده بود که سعودی‌ها باید مجرمان اصلی ماجرای قتل خاشقجی را معرفی کنند. از طرف دیگر اقدامات سریع آنکارا در بهبود روابط با امارات متحده عربی و همچنین استقبال گرم از «اسحاق هرتزوگ» رئیس رژیم صهیونیستی که بیانگر بی‌ثباتی در مواضع ترکیه و به طور خاص شخص اردوغان است موجب شده تا گمانه‌زنی‌هایی مطرح شود مبنی بر اینکه آنکارا در مرحله بعدی ممکن است به سوی بهبود روابط با دمشق حرکت کند.
در همین زمینه اخیرا رسانه‌های ترکیه اخباری منتشر کرده‌اند مبنی بر این که اردوغان و دولت وی قصد دارند با مقامات سوریه گفتگو کنند تا مناسبات میان دو کشور به وضعیت عادی برگردد. البته هنوز هیچ یک از طرف‌های سوری و ترک این خبر را تایید و یا تکذیب نکرده‌اند. اما همانطور که گفته شد شاخص‌ها نشان می‌دهد که تمایل اردوغان برای بهبود روابط با سوریه –دست کم در سطح ظاهری مسئله دور از انتظاری نیست. به ویژه اینکه بعد از تحولات موسوم به بهار عربی از سال ۲۰۱۱ اردوغان چهره مخدوشی از خود در میان ملت‌های عربی به جا گذاشته و در تلاش برای ترمیم این چهره است.
علاوه بر این «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه در نشست اخیر سوچی از اردوغان خواست تا مناسبات خود را با سوریه طبق عهدنامه آدانا در سال ۱۹۹۸ ترمیم کند که البته رئیس جمهور ترکیه این پیشنهاد را نپذیرفته بود. اما اکنون شرایط تغییر کرده و در حالی که کشورهای عربی یک به یک در تلاش برای احیای روابط خود با سوریه هستند و همچنین قرار است کشورهای حوزه خلیج فارس میلیاردها دلار برای بازسازی سوریه در این کشور سرمایه‌گذاری کنند، ترکیه این مسئله را فرصت مناسبی برای حضور شرکت‌های خود در سوریه و کسب منافع اقتصادی از آن می‌بیند.
برخی کارشناسان بر این باورند که اخبار منتشر شده درباره تمایل اردوغان برای آشتی با سوریه می‌تواند درست باشد و حتی گفته می‌شود که اردوغان یک نامه محرمانه برای مقامات سوری درباره حضور نظامی ترکیه در خاک سوریه، مسئله آوارگان و همچنین تحرکات حزب کارگران کردستان «پ.ک.ک» در سوریه فرستاده است.
این کارشناسان همچنین به این مسئله اشاره می‌کند که مقامات سوری نیز تمایل به کاهش تنش‌ها با ترکیه دارند به ویژه این که «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه در سخنرانی اخیر خود از هجمه‌های تند علیه رجب طیب اردوغان امتناع ورزید.
اما در مقابل برخی تحلیلگران هستند که می‌گویند انتشار چنین اخباری بیشتر در قالب یک شو و مانور سیاسی صورت می‌گیرد که توسط نزدیکان شخص اردوغان به راه افتاده است. به اعتقاد این دسته از تحلیلگران اردوغان قصد دارد با انتشار اخبار مربوط به تمایل وی جهت آشتی با سوریه امتیازاتی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آینده از خلال حل مسئله آوارگان سوری کسب کند. در واقع دشمنی میان اردوغان و بشار اسد مسئله‌ای نیست که به راحتی حل شود و اردوغان هرگز حسن نیت واقعی برای همگرایی با سوریه نخواهد داشت.
اما با همه این وجود در شرایط و بن بست فعلی که ترکیه گرفتار آن شده اردوغان مجبور است طبق واقعیت‌های میدانی عمل کند و در جایی که کشورهای عربی و حتی بسیاری از کشورهای غربی در حال بازنگری سیاست‌های خود مقابل سوریه هستند تداوم سیاست‌های خصمانه آنکارا مقابل دمشق توجیهی ندارد. همچنین عادی کردن روابط با سوریه و حل و فصل درگیری‌ها با این کشور می‌تواند در یافتن راه حل‌های سریع برای بحران‌های داخلی و خارجی که ترکیه گرفتار آن شده کمک زیادی به این کشور کند.
در پایان ناظران امور و همچنین بسیاری از تصمیم‌سازان و استراتژیست‌های ترکیه معتقدند آشتی با کشورهایی همچون عربستان و امارات و تقویت روابط با رژیم صهیونیستی در صورت عدم حل و فصل مناقشات با سوریه نمی‌تواند کمکی به وضعیت اردوغان و حزب عدالت و توسعه ترکیه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی این کشور کند و به طور کلی هرگونه اقدام اردوغان برای نجات از این بن بست تحت شعاع بحران روابط با سوریه خواهد بود.
