دستان خالی کی‌یف در برابر روسیه؛ آمریکا و ناتو پشت اوکراین را خالی کردند/ آینده این جنگ چه می‌شود و چه کسانی سود می‌برند؟

درست زمانی که دیپلمات‌های اروپایی در آخرین دقایق نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره بحران اوکراین بحث می‌کردند، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، روز گذشته در پاسخ به تحرکات غربی‌ها و دمیدن در آتش درگیری بین اوکراین و روسیه، لحظاتی قبل از طلوع آفتاب عملیات نظامی علیه اوکراین به منظور غیر نظامی کردن این کشور را آغاز کرد.

این حمله تنها چند روز پس از فرمان پوتین برای به رسمیت شناختن استقلال دو جمهوری جداشده دونتسک و لوهانسک به دلیل درگیری جدایی طلبان و نیرو‌های دولتی اوکراین و فرستادن نیرو‌های حافظ صلح در شرق اوکراین برای دفاع از دونباس صورت گرفته است.

آینده این جنگ چه می‌شود و چه کسانی سود می‌برند؟

رئیس جمهور روسیه گفته است که عملیات نظامی در اوکراین آغاز یک جنگ نیست، بلکه تلاشی برای توقف یک جنگ جهانی است. این بیانیه چند روز پس از آن صادر شد که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به احتمال دست کشیدن کی‌یف از وضعیت غیرهسته‌ای خود بر اساس تفاهم‌نامه سال ۱۹۹۴ بوداپست اشاره کرد. اما حمله روسیه به اوکراین پیامد‌های غیرقابل محاسبه‌ای برای این دو کشور و جهان به همراه خواهد داشت. همانطور که روسیه به همسایه خود حمله می‌کند، در واقع دشمن استراتژیک خود، آمریکا را نیز مورد هدف قرار می‌دهد.

برخی کارشناسان از جمله اشرف الصباغ، تحلیلگر سیاسی درباره این موضوع معتقدند که نیرو‌های اوکراینی با اینکه سعی می‌کنند در برابر نیرو‌های روسیه مقاومت کنند، اما برتری نظامی روسیه و رها کردن اوکراین از سوی کشور‌های غربی، باعث می‌شود که هرچه سریع‌تر و با حداقل تلفات این جنگ پایان یابد.

الصباغ با اشاره به اینکه کشور‌های غربی اوکراین را پس از شروع حمله روسیه تنها گذاشته اند، گفت: «فراخوان برای اتحاد علیه روسیه یک فراخوان از طرف کشور‌های غربی است، اما وقتی از طرف اوکراین این فراخوان داده می‌شود، با استقبال کمی از سوی طرف غربی‌ها صورت می‌گیرد.»

از طرفی دیگر نیز بعضی کارشناسان بر این باورند که آنچه اکنون در حال رخ دادن است، یک تحول طبیعی به دلیل عدم شفافیت اروپا در موضع خود و به دلیل مواضع تهاجمی غیر قابل توجیه رئیس جمهور اوکراین در قبال روسیه است که تحت تاثیر آمریکا و غربی‌ها احساس می‌کرد امنیت ملی اوکراین در خطر است و دخالت غربی‌ها باعث شد در نهایت این جنگ سر بگیرد. کشور‌های غربی باید به ولودیمیر زلنسکی توصیه می‌کردند که سیاست محتاطانه‌ای در قبال روسیه دنبال کند، اما در عوض بیشتر در آتش این درگیری دمیده و سرانجام به جنگی بزرگ تبدیل شد.

وسیم بزی، پژوهشگر روابط بین الملل معتقد است که آنچه اکنون در حال رخ دادن است نشان می‌دهد که حرکت بزرگی در عرصه بین المللی  برای ضربه زدن به یکجانبه گرایی آمریکا در حال وقوع است. رئیس جمهور روسیه با آغاز این عملیات نظامی به جامعه بین المللی نشان داد که زور یکجانبه نبوده و موضوع امنیت ملی روسیه قابل مذاکره نیست.

نیک گریفین، سیاستمدار انگلیسی معتقد است که بیشترین افرادی که از این درگیری‌ها سود می‌برند غربی‌ها و آمریکایی‌ها هستند. زیرا با این حمله می‌توانند به مهم‌ترین هدف خود یعنی «روسیه هراسی» دست یابند؛ و از طرفی می‌توانند تقویت روابط تجاری نزدیک و طولانی مدت بین آلمان و روسیه و چین را از بین ببرند و اروپا مجبور می شود برای تامین سوخت خود از آمریکا کمک بگیرد و در نهایت  از روسیه برای نقش آن در مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق، انتقام بگیرند.

این سیاستمدار انگلیسی می‌گوید که بحران اوکراین که توسط آمریکا و متحدانش در ناتو ایجاد شده، برای آن‌ها یک بحران سبک است. این جنگ باعث شد تا کشور‌های غربی به ویژه اعضای اتحادیه اروپا، مشکلات کشور‌های خود از جمله بدهی ویرانگر، تورم و کمبود سوخت را نادیده گرفته و مقصر همه آن‌ها را رئیس جمهور روسیه اعلام کنند.

آمریکا و ناتو از جنگ اوکراین کنار کشیدند

طی هفته‌های اخیر سران کشور‌های غربی و در راس آن‌ها آمریکا وعده داده بودند در صورت حمله احتمالی روسیه به اوکراین، پشت کی یف را خالی نکنند.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا اوایل ماه ژانویه در تماس تلفنی با همتای اوکراینی‌اش ولودیمیر زلنسکی، به او اطمینان داد که اگر روسیه به اوکراین حمله کند، با «پاسخ شدید» واشنگتن و متحدانش روبرو خواهد شد. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز این موضوع را تایید کرد.

آنتونی بلینکن در تماس تلفنی با «دمیتری کولبا» وزیر خارجه اوکراین بار دیگر درباره «حمایت قاطع» واشنگتن در برابر حمله احتمالی روسیه وعده داده بود.

این در حالی است که دیروز پس از حمله روسیه به اوکراین ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو مدعی شد که روسیه راه حل‌های سیاسی را بسته است و ناتو قصد دارد حضور نظامی خود را در بخش شرقی ائتلاف افزایش دهد. او بدون اشاره به اینکه ناتو، اوکراین را در برابر روسیه حمایت نظامی می‌کند گفت بود ناتو حدود ۱۰۰ جنگنده دارد که برای دفاع از آسمان اوکراین کاملا آماده هستند. او همچنین تهاجم گسترده روسیه به اوکراین را قویا محکوم کرد و آن را نقض قوانین بین المللی دانست!

پیش از این ناتو با صدور بیانیه‌ای اظهار داشته بود که اقدامات روسیه امنیت اروپا را تهدید می‌کند و پیامد‌های استراتژیک خواهد داشت و ناتو اقدامات لازم را برای محافظت از متحدان خود ادامه خواهد داد و سطح آمادگی نیرو‌های خود را برای پاسخگویی در صورت بروز شرایط اضطراری افزایش خواهد داد.

در پاسخ، قدرت‌های غربی حمله روسیه را به عنوان نقض فاحش قوانین بین المللی محکوم کرده و تحریم‌های سریع و فلج کننده‌ای را علیه روسیه وضع کرده اند. واکنش آمریکا و اروپا تنها محدود به تحریم‌های اقتصادی خواهد بود که به نظر می‌رسد مسکو برای آن آماده است، اما در مقابل، مشکلات اقتصادی بزرگی در اروپا و آمریکا رخ خواهد داد.

ناتو تاکنون هواپیما‌های جنگی را در حالت آماده باش قرار داده است، اما از طرفی تصریح کرده است که هیچ برنامه‌ای برای اعزام نیرو‌های رزمی خود به اوکراین ندارد. در عوض آن‌ها مشاوران، تسلیحات و بیمارستان‌های صحرایی را برای کمک به اوکراین پیشنهاد کرده اند. در همین حال، ۵۰۰۰ نیروی ناتو در کشور‌های بالتیک و لهستان مستقر شده اند. ۴۰۰۰ سرباز دیگر نیز ممکن است  به رومانی، بلغارستان، مجارستان و اسلواکی فرستاده شوند.

اتحادیه اروپا قول داده است دسترسی روسیه به بازار‌های سرمایه را محدود کرده و از صنعت این کشور برای دستیابی به آخرین فناوری‌ها جلوگیری کند. از طرفی آلمان روند تصویب خط لوله گاز نورد استریم ۲ روسیه را که سرمایه گذاری بزرگ روسیه و شرکت‌های اروپایی است، متوقف کرده است.

آمریکا نیز می‌گوید که دستیابی دولت روسیه را از موسسات مالی غربی محروم خواهد کرد و تحریم‌های سنگینی را علیه شرکت‌ها و افراد روس اعمال کرده است. انگلیس هم دستور داده تا دارایی‌های تمام بانک‌های بزرگ روسیه مسدود شود و تحریم‌هایی علیه ۱۰۰ فرد و نهاد این کشور اعمال خواهد شد. همچنین شرکت هواپیمایی ملی روسیه آئروفلوت نیز از تردد در مسیر روسیه – انگلیس منع خواهند شد.

تکرار بدعهدی آمریکا و غرب و تنها ماندن اوکراین در برابر روسیه

رئیس جمهوری اوکراین بامداد امروز (جمعه) با انتشار یک پیام ویدئویی از طریق حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی فیسبوک، گفت در نخستین روز از عملیات نظامی روسیه در خاک کشورش، ۱۳۷ شهروند نظامی و غیر نظامی اوکراینی جان خود را از از دست دادند و ۳۱۶ تن دیگر نیز زخمی شدند.

زلنسکی در این ویدئو حمایت دروغین آمریکا و غرب را پیش کشید و گفت که اوکراین در برابر روسیه تنها مانده جایی که با وجود قدردانی از کشور‌هایی که در عمل پشتیبانی محسوسی از کشورش داشتند، اظهار داشت: با این حال ما در دفاع از کشورمان تنها گذاشته شدیم.

رئیس جمهوری اوکراین در بخشی از این ویدئو: چه کسی حاضر است در کنار ما بجنگد؟ کسی را نمی‌بینم؛ چه کسی حاضر است به اوکراین برای پیوستن به ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) تضمین دهد؟ همه می‌ترسند.

وی با اشاره به دریافت بیانیه‌هایی از مسکو اشاره کرد که نشان دهنده آمادگی روسیه برای گفتگو است افزود:» آن‌ها می‌خواهند در مورد وضعیت بی طرف اوکراین صحبت کنند. من به همه شرکا می‌گویم که اکنون سرنوشت کشور ما در حال تغییر است. از آن‌ها می‌پرسم با ما هستید؟ آن‌ها پاسخ می‌دهند که با ما هستند، اما نیستند.»

زلنسکی با بیان اینکه ۲۷ مقام در اروپا می‌ترسند، گفت: آن‌ها همه می‌ترسند در حالی که ما نمی‌ترسیم. از صحبت درباره وضعیت بی طرف با روسیه ابایی نداریم؛ با این حال کدام تضمین‌های امنیتی به ما داده خواهد شد؟ چه کسی آن را تضمین خواهد کرد؟

اوکراین از متحدان خود خواسته است که خرید نفت و گاز روسیه را متوقف کنند. سه کشور بالتیک از کل جامعه بین المللی خواسته اند تا سیستم بانکی روسیه را از سیستم پرداخت سوئیفت بین المللی جدا کنند. این تحریم‌ها در نهایت می‌تواند به شدت بر اقتصاد آمریکا و اروپا تأثیر بگذارد.

زلنسکی در سخنرانی اخیر خود نیز از مردم کشورش خواست با بسیج عمومی در مقابل تجاوزگری‌های روسیه بایستند. وی با اشاره به وعده‌های کشور‌های غربی تاکید کرد آن‌ها باید تحریم‌های سخت‌تر و موثرتری را علیه مسکو اعمال کنند، کاری که تاکنون از اعمال آن سرباز زده اند.

ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه با اعلام اینکه ولادیمیر پوتین باید بداند سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) یک نهاد نظامی با تسلیحات هسته‌ای است، گفت: «تحریم‌های اقتصادی که ما علیه روسیه وضع کرده ایم در بلند مدت اثرات شدیدتری بر اقتصاد این کشور وارد می‌کند. ما در حال بررسی گزینه‌هایی شامل ارسال تسلیحات و کمک‌های مالی و بشر دوستانه به اوکراین هستیم. با این حال، ناتو قصد مداخله نظامی در اوکراین را ندارد.».

اما به نظر می‌رسد کرملین برای این تحریم‌ها از قبل آماده بوده است. تاریخ نشان دهنده این است که قدرت‌های بزرگی مانند روسیه وقتی پای منافع اصلی امنیت ملی‌شان به میان می‌آید، تحریم‌ها هر چقدر هم شدید باشد، منصرف نمی‌شوند حتی اگر این تحریم‌ها آسیب‌های زیادی به این کشور وارد کند. مسکو می‌تواند با هر تحریمی که اعمال شود مقابله کند، اما بحران کنونی اقتصاد جهانی را دچار بحران خواهد کرد و از آنجا که اروپا وابسته به گاز روسیه است، دچار بحرانی در تامین سوخت و انرژی خواهد شد.

این جنگ هرگونه که به پایان برسد، در نهایت نتایج شکست بطور شدیدی قابل توجه اوکراین، حتی بیشتر از آنچه روسیه چند روز پیش پیش بینی کرده بود خواهد بود.