عملیات «تار عنکبوت» در اوکراین، هشداری دراماتیک درباره تهدیدی فزاینده برای خاک آمریکا بود. با این حال، ایالات متحده همگام با این تهدیدات پیش نرفته و به عبارت دیگر، هنوز فاقد یک دفاع پهپادی جامع است. آسیبپذیریها همچنان باقی هستند، از جمله سیستمهای ناکافی برای شناسایی پهپادها در حریم هوایی و خطرات زنجیره تأمین جهانی.
شکست در تخیل یا واقعیت شوم؟
خطر ناشی از پهپادها بهطور چشمگیری تغییر کرده و آنها به راحتی در دسترس بازیگران خطرناکی مانند گرگهای تنها و دولتهای متخاصم قرار دارند. آمریکا پیشتر حوادث گیجکنندهای را در پایگاه نیروی هوایی لنگلی تجربه کرده، اما مقامات قادر به تعیین منشأ پهپادها نبودند. شناسایی مسئول این پرندههای ناشناس همچنان یک چالش بزرگ است.
سلطه چین و پنجرهای که بسته میشود
آمریکا به یک سیستم ملی یکپارچه برای شناسایی و پاسخ در زمان واقعی نیاز دارد. امروزه ۸۰ درصد بازار پهپادهای مصرفی آمریکا در اختیار یک شرکت چینی است که ریسک جاسوسی را ایجاد میکند. تهدید پهپادی دیگر تئوریک نیست؛ پنجره فرصت در حال بسته شدن است و دولت باید پیش از آنکه یک تراژدی قابل پیشگیری مجبورش کند، اقدام نماید.
فارن افرز؛ در اول ژوئن، سرویسهای امنیتی اوکراین حملهای مخفیانه به پنج پایگاه هوایی در سراسر روسیه انجام دادند. بیش از ۱۰۰ پهپاد تهاجمی که در کابینهای چوبی روی کامیونها جاسازی شده بودند، بمبافکنهایی را که روی باندها پارک شده بودند، نابود کردند؛ حتی تا پایگاه بلایا در سیبری، حدود ۳۰۰۰ مایل از کیف فاصله داشت. طبق منابع دولتی اوکراین، این حملات حدود یکسوم نیروی بمبافکنهای دوربرد روسیه را از بین برد و خسارتی نزدیک به ۷ میلیارد دلار به مسکو تحمیل کرد. این عملیات با نام «Operation Spiderweb» یکی از جسورانهترین و چشمگیرترین حملات جنگ اوکراین بود و همچنین هشداری جدی برای تهدیدهای احتمالی علیه خاک آمریکا به شمار میرود.
مشابه نتیجهگیری کمیسیون ۱۱ سپتامبر درباره عدم پیشبینی حملات ۲۰۰۱ به برجهای دوقلو؛ تام دونیل در سال ۲۰۲۲ در مجله Foreign Affairs نسبت به این تهدید هشدار داده بود و آن را نمونهای از «شکست تخیل» آمریکا دانست. امروز، تهدید پهپادها دیگر دور از تصور نیست؛ دولتها میتوانند از آنها برای اخلال اقتصادی یا جاسوسی استفاده کنند، افراد تنها میتوانند از آنها برای خشونت سیاسی بهره ببرند و حتی سرگرمیها و افراد عادی ممکن است به طور تصادفی زیرساختهای حیاتی را هدف قرار دهند.
وضعیت فعلی و اقدامات آمریکا
هر دو دولت بایدن و ترامپ اقداماتی برای محافظت از کشور در برابر پهپادها انجام دادهاند؛ تعیین نقشهای فدرال، ممنوعیت پرواز پهپادها در مناطق حساس و رویدادهای خاص، و سرمایهگذاری در فناوری مقابله با پهپاد. با وجود این، تهدیدها همچنان ادامه دارند:
• سیستمهای ناکافی برای شناسایی و محدود کردن پهپادها در فضای هوایی آمریکا
• بودجه محدود برای سیستمهای پیشرفته مقابله با پهپاد
• ریسکهای زنجیره تأمین ناشی از تسلط چین بر بازار جهانی پهپاد
به عبارت دیگر، ایالات متحده هنوز یک دفاع جامع پهپادی ندارد. خوشبختانه ابزارها و تواناییهای لازم برای کاهش تهدید پهپادها وجود دارد و اجماع دوحزبی برای انجام آن شکل گرفتهاست؛ تنها نیاز به اراده سیاسی و بوروکراتیک دارد تا قبل از وقوع بحران، اقدام شود.
تهدید پهپادها در جنگ اوکراین
از سال ۲۰۲۲، تهدید پهپادها بسیار جدیتر شده است. جنگ روسیه علیه اوکراین نشان داد که پهپادها تا چه حد کشنده هستند؛ طبق برآوردهای دولتی اوکراین، ۷۰ درصد تلفات جنگ ناشی از پهپادهاست. جنگ اوکراین همچنین بستری برای نوآوری و تولید پهپادهای دوربرد و قابل هدایت از راه دور فراهم کرده است. اوکراین سالانه حدود ۴ میلیون پهپاد تولید میکند و روسیه نزدیک به ۲ میلیون پهپاد در سال میسازد. با این حال، هیچ یک از طرفین نتوانستهاند دفاع گسترده و مقیاسپذیر در برابر هجوم پهپادها ایجاد کنند.
پهپادها در آمریکا
امروزه پهپادها در آسمان آمریکا نیز حضور فزایندهای دارند. طبق اداره هوانوردی فدرال (FAA)، بیش از ۸۰۰ هزار اپراتور پهپاد در آمریکا ثبت شدهاند، اما تعداد واقعی پهپادها بسیار بیشتر است. پهپادها برای نظارت کشاورزی، کمک به آتشنشانها و اجرای قانون استفاده میشوند و حتی سرویسهایی مانند Amazon Prime Air امکان تحویل کالا توسط پهپاد را فراهم کردهاند.
با این حال، استفاده گسترده از پهپادها خطرات ناشی از تصادف و دشواری تشخیص فعالیت قانونی از تهدیدات بالقوه را افزایش داده است. در دسامبر ۲۰۲۳، پایگاه نیروی هوایی لنگلی شاهد ۱۷ شب پرواز مرموز پهپادها بود که موجب تخلیه موقت هواپیماها شد. در سال بعد، بیش از ۳۵۰ پرواز غیرمجاز پهپاد در بیش از ۱۰۰ تأسیسات نظامی آمریکا ثبت شد.
خطرات داخلی و خارجی
پهپادها در دست افراد تنها، گروههای جنایی و دولتهای مخالف میتوانند ابزار حملات تروریستی یا اختلال اقتصادی باشند. نمونهها شامل هدفگیری ترامپ در سال ۲۰۲۴ با پهپاد و حملات پهپادی به فرودگاهها در اروپا است. چنین تهدیدهایی میتواند علیه اهداف نظامی، اقتصادی یا زیرساختهای حیاتی آمریکا نیز به کار رود.
اقدامات تاکنون
دولت آمریکا اقداماتی انجام داده است، از جمله:
• برنامهریزی ملی برای پایگاه داده حوادث و آموزش اپراتورهای مقابله با پهپاد
• صدور دستور اجرایی ترامپ برای محدودیت پرواز پهپادها و افزایش اختیارات قانونگذاری
• تصویب قوانین جدید توسط کنگره برای تقویت نقش دولتهای محلی و فدرال
با این حال، سیستم یکپارچهای برای شناسایی، ردیابی و مقابله با تهدید پهپادها هنوز وجود ندارد. قانون Remote ID که از مارس ۲۰۲۴ اجرا شد، الزام میکند پهپادهای ثبتشده اطلاعات هویت و موقعیت خود را پخش کنند، اما اجرای آن کند و ناقص است.
پیشنهادات سیاستی
1. ایجاد یک سیستم ملی یکپارچه برای شناسایی، ردیابی و پاسخ به تهدیدات پهپادی
2. اعمال نرمافزارهای «جغرافیایی محدودکننده» برای جلوگیری از ورود پهپادها به مناطق حساس
3. افزایش سرمایهگذاری در فناوری مقابله با پهپاد، شامل لیزر، مایکروویو و سیستمهای جنگ الکترونیک
4. توسعه دفاع چندلایه در برابر حملات پهپادی، شامل ابزارهای فیزیکی، الکترونیکی و حرکتی
5. حفاظت ویژه از زیرساختهای حیاتی، فرودگاهها، اماکن تجمع جمعیت و مراکز داده
6. کاهش وابستگی به پهپادهای ساخت چین و تشویق تولید داخلی و استفاده از محصولات غیرچینی
7. همکاری با اوکراین، اسرائیل و کشورهای عضو ناتو برای تبادل فناوری و تجارب مقابله با پهپاد
جمعبندی
تهدید پهپادها دیگر نظری نیست، بلکه واقعی و رو به افزایش است. آمریکا ابزارهای لازم برای شکلدهی محیط دفاعی قبل از وقوع بحران را دارد، اما زمان محدود است. دولت فدرال باید به سرعت اقدامات قانونی، فنی و بودجهای لازم را اجرا کند تا از وقوع فجایعی قابل پیشگیری جلوگیری شود.
