رئیس کل بانک مرکزی دولت روحانی شب گذشته، به خالی بودن خزانه در دولت قبل و تبدیل ۵ میلیارد دلار (حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان) کسری بودجه دولت روحانی به پایه پولی و اوج گرفتن تورم در پی چاپ پول پرقدرت برای جبران کسری بودجه دولت دوازدهم اذعان کرد.
روزی نیست که عبدالناصر همتی، رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی که روزی سودای ریاست جمهوری را در سر داشت، تیغ تیز انتقادهای خود را به صورت دولت‌مردان نکشد. البته بر نفس انتقاد هیچ‌گونه ایراد و اشکالی وارد نیست؛ انتقاد یک حق است اما نکته اصلی جایی است که آقای رئیس‌کل اسبق، در جایگاه یک مدعی دست به انتقاد می‌زند که خروجی آن، عدم باور‌پذیری انتقادها و راهکارهایی است که عبدالناصر همتی طرح می‌کند. همتی مدعی چیزی است که خود از داشتن آن عاجز است؛ او به دنبال کارنامه و عملکرد مفید از دولت فعلی است که خود، روزی در قامت ریاست چند ساله بر بانک مرکزی از دستیابی به آن عاجز مانده بود.
همتی شب گذشته در کلاب هاوس، اظهاراتی درباره وضعیت اقتصادی کشور در دوران مدیریت خود ارائه کرد. در بخشی از این برنامه، همتی با اشاره به کاهش شدید فروش نفت در دولت قبل و افت شدید درآمدهای دولت، گفت: در سال ۹۸، پنج میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده در کره را بابت کسری بودجه، تسعیر کردند و معادل ریالی آن را بانک مرکزی، چاپ کرد و به دولت داد!
این اولین باری است که یک مقام بلندپایه دولت قبل به صراحت از خالی بودن خزانه در سال‌های پایانی دولت قبل پرده بر می‌دارد. پیش از این برخی مقامات دولت قبل از جمله شخص حسن روحانی و محمود واعظی، اظهارات مسئولان دولت سیزدهم مبنی بر خالی بودن خزانه در پایان دولت قبل را انکار کرده و حتی مدعی پر بودن خزانه و باز بودن دست دولت سیزدهم برای تامین هزینه‌های کشور بودند؛ چندی پیش حسن روحانی در دیدار با جمعی از استانداران دولت‌های یازدهم و دوازدهم گفته بود: «برخلاف آنچه تحویل گرفته بودیم، خزانه را پر تحویل دادیم. موجودی ارزی را چند صد میلیون دلار تحویل گرفتیم ولی با چند میلیارد دلار تحویل دادیم.»
اما شب گذشته عبدالناصر همتی با تشریح جزئیات دقیق سال های پایانی دولت، پرده از واقعیت این موضوع برداشت و حقیقت «کسری بودجه شدید و خزانه خالی دولت دوازدهم» را افشا کرد. همتی در بخشی از سخنان خود با اشاره به ناترازی مالی شدید دولت روحانی در سال‌های پایانی گفت: در سال ۹۸ (دولت روحانی) پنج میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده در کره را بابت کسری بودجه، تسعیر کرد و بانک مرکزی معادل ریالی آن را چاپ کرد و به دولت داد!
مسعود میرکاظمی رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه نیز در ماه‌های ابتدایی آغاز به‌کار دولت سیزدهم وضعیت وخیم خزانه دولت تدبیر و امید در مرداد سال ۱۴۰۰ را این‌گونه فاش کرده و گفته بود: «تنها در ۵ ماه آخر دولت قبل ۵۴ هزار میلیارد تومان از منابع بانک مرکزی استقراض شد و این در حالی بود که حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان تخصیص بدون وجود منابع در خزانه گیر کرده بود؛ یعنی دولت سیزدهم خزانه خالی نه خزانه مقروض را تحویل گرفت».
برای درک عمق فاجعه رخ داده در سال ۹۸ کافی است بدانیم نرخ تبدیل حدودا ۱۲ هزار تومانی دلار در بودجه سال ۹۸، پایه پولی اضافه شده به واسطه کسری بودجه دولت روحانی حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان بوده است. با توجه به اینکه منابع عمومی دولت در قانون بودجه سال ۹۸ حدود ۴۴۸ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده بود، این به معنای آن است که دولت روحانی چیزی حدود ۱۵ درصد از کل بودجه خود در سال ۹۸ را به پایه پولی تبدیل کرد. تبدیل این میزان کسری بودجه به پول پرقدرت، تبعات تورمی شدید برای کشور به همراه داشت که آثار آن هنوز هم گریبان کشور را گرفته است. اکنون دولت سیزدهم در جدال با تورمی است که به اذعان همتی، نتیجه ناکارآمدی دولت قبل در مدیریت دخل و خرج خود بوده است.
مساله کسری بودجه دولت روحانی و تبعات تورمی آن برای کشور البته محدود به سال ۹۸ نبوده است. همتی پس از شکست در انتخابات سال ۱۴۰۰ با هشدار به دولت روحانی درباره تبعات تورمی کسری بودجه اعلام کرد: روند انتشار پول پرقدرت در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ بسیار نگران کننده است و اگر سریعا تغییر نکند تبعات بزرگی خواهد داشت. دلیل این رشد، عمدتاً استقراض بی‌رویه دولت از بانک مرکزی در قالب تنخواه‌هایی است که چشم‌اندازی برای تسویه آن‌ها وجود ندارد.
وی همچنین گفت: در اواخر سال ۱۳۹۹ نیز تاکید کردم که منابع بودجه ۱۴۰۰ غیرواقعی است و کسری زیادی دارد و تامین افزایش حدود ۱۰۰ درصدی هزینه‌های بودجه ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل امکان پذیر نیست.
تمام این شواهد نشان می‌دهد دولت سیزدهم در شرایطی مدیریت اجرایی را بر عهده گرفت، که دولت روحانی با چاپ پول پرقدرت برای جبران مسئله خزانه خالی خود، دولت سیزدهم را با تبعات تورمی این سوءمدیریت خود تنها گذاشت. جالب اینکه همین مسئولان دولت قبل بارها نسبت به تورم بالا در کشور گلایه می‌کنند اما کوچکترین اشاره ای به میراث تورمی خود برای کشور نمی‌کنند.
