تکاپوی اردوغان برای عادی‌سازی رسمی روابط با صهیونیست‌ ها

اردوغان پیش از این نیز طی تماس‌های تلفنی با «نفتالی بنت» نخست وزیر رژیم صهیونیستی صحبت کرده بود و اعلام کرد که این روابط ادامه دارد. همچنین اطلاعاتی درباره رایزنی طولانی میان «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه با «یائیر لاپید» همتای صهیونیستی وی در پنجشنبه هفته گذشته منتشر شده است. طبق اطلاعات فاش شده رایزنی دو طرف با هدف فراهم کردن مقدمات سفر هرتزوگ به ترکیه انجام گرفته است.

اما قبل از بررسی این چرخش ناگهانی در نگرش ترک‌ها در برابر دشمن اسرائیلی  لازم است که به تاریخ روابط ترکیه با صهیونیست‌ها بعد از تأسیس رژیم جعلی اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطین نگاهی بیندازیم.

اطلاعات تاریخی نشان می‌دهد که ترکیه اولین کشور اسلامی بود که در مارس ۱۹۴۹ یعنی 10ماه بعد از تاسیس رژیم صهیونیستی این رژیم را به رسمیت شناخت. ترکیه اولین کشور اسلامی محسوب می‌شود که «دیوید بن گوریون» موسس رژیم جعلی اسرائیل در سال ۱۹۵۸ به آن سفر کرد. ترکیه نخستین کشور اسلامی است که به واشنگتن اجازه داد از پایگاه‌های این کشور علیه لبنان و اردن در سال ۱۹۵۸ و سپس در جریان تجاوز سه جانبه علیه مصر در سال ۱۹۵۶ استفاده کند.

علاوه بر آن ترکیه به عنوان نخستین کشور اسلامی در سال ۱۹۹۶ قرارداد همکاری نظامی با رژیم صهیونیستی را امضا کرد که بر اساس آن تل‌آویو به مدرن‌سازی هواپیماها و تانک‌های ترکیه پرداخت. علاوه بر آن اردوغان در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ مدال «شجاعت سیاسی» از سازمان‌های لابی یهودی دریافت کرد.

ترکیه نخستین کشور اسلامی محسوب می‌شود که رئیس وقت رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۰۷ در پارلمان آن سخنرانی کرد.  از سوی دیگر روابط اقتصادی و تجاری و گردشگری ترکیه با رژیم صهیونیستی علیرغم فراز و نشیب روابط سیاسی میان دو طرف، هرگز تحت تاثیر قرار نگرفته و همچنان ادامه دارد.  آنکارا همچنین نقش اصلی در متقاعد کردن «خالد مشعل» رئیس سابق دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین برای بستن دفاتر و اردوگاه‌های حماس در سوریه داشت و با استفاده از شعارهای مذهبی و فرقه گرایانه که تنها در راستای  خدمت به رژیم صهیونیستی بود علیه دمشق توطئه کرد.

دولت آنکارا با وجود اینکه چندین بار ظاهراً  اقدامات اسرائیل علیه فلسطینیان در قدس اشغالی را محکوم  و این رژیم را تهدید کرده است اما هرگز تصمیم عملی و قاطع علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی در این زمینه نگرفته است.

رجب طیب اردوغان نیز علیرغم همه رفتارهای خصمانه‌ای که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده با وی داشت، همچنان به عنوان متحد استراتژیک واقعی او باقی ماند.

اکنون نیز اردوغان رسما از رئیس رژیم صهیونیستی دعوت کرده تا به آنکارا سفر کند. بر همین اساس می‌توان گفت که سال ۲۰۲۲  برای سیاست خارجی ترکیه سالی پر از چالش با تغییر مواضع خواهد بود؛ به ویژه در میان بحران اقتصادی شدیدی که این کشور از آن رنج می‌برد.

از سوی دیگر با توجه به چرخش ناگهانی رویکرد آنکارا در قبال صهیونیست‌ها، به نظر می‌رسد که یکی از مهمترین تحولات ترکیه در سال جدید میلادی تکمیل مسیر عادی سازی روابط با اسرائیل باشد.  البته این روابط از سال ها قبل آغاز شده بود  اما بعد از اینکه رژیم صهیونیستی مهمان اردوغان در آنکارا شود شکل رسمی به خود می‌گیرد. در عین حال آنکارا به دنبال بهبود روابط با متحد سنتی خود یعنی آمریکاست. در همین زمینه رجب طیب اردوغان بعد از دیدار با تعدادی از خاخام‌های یهودی در استانبول در پایان سال گذشته به دنبال جلب نظر لابی‌های یهودی در ایالات متحده و روابط با رهبران این لابی‌هاست.

بر همین اساس کارشناسان معتقدند که بعد از سفر احتمالی و قریب‌الوقوع رئیس رژیم صهیونیستی به ترکیه که به معنای عادی‌سازی رسمی روابط میان دو طرف خواهد بود، باید منتظر مواضع چندگانه آنکارا در قبال پرونده‌های منطقه از جمله مسئله فلسطین باشیم.

در زمینه تغییر سیاست خارجی ترکیه در سال 2022 «طاها آک یول» از تحلیل گران قدیمی ترکیه که در نوشته‌های خود، همواره جنبه‌های حقوقی و تاریخی را نیز لحاظ می‌کند، در یادداشتی اعلام کرد که اردوغان می‌خواهد روابط خود را اصلاح کند و معاملات مبادله‌ای انجام دهد که از  امارات و عربستان شروع می‌شود.

بر این اساس به نظر می‌رسد که دولت ترکیه و به ویژه شخص اردوغان تصمیم گرفته تا مناسبات خود را با آمریکا و متحدان آن در منطقه از جمله رژیم‌های عربی و رژیم صهیونیستی تقویت کند. در این بین بحث  گازهای کشف شده در میدان حیفا و دیگر نقاط شرق مدیترانه برای ترکیه بسیار مهم بوده و این کشور در تلاش برای یافتن راهی است تا این گاز، به جای عبور از ایستگاه میانی جزیره قبرس، مستقیماً از اسرائیل به ترکیه و از ترکیه به اروپا صادر شود. در همین راستا آنکارا مجبور است امتیازاتی به طرف صهیونیستی واگذار کند که ماهیت آن طی مراحل آینده روشن خواهد شد.