سختی کار ایران در بحبوحه مذاکرات وین و تنش‌های منطقه‌ای

اکنون بیش از هر زمان، تهران باید مدیریت اوضاع را در روابط خارجی خود داشته باشد. بر اساس اعلام همه طرف‌های مذاکره کننده در وین، زمان انتخاب‌های سخت فرارسیده و طرف‌ها خود را برای توافقی که سرانجام به خروج از بلاتکلیفی برجام است، آماده می‌کنند.

مراقبت تهران از روابط خارجی خود از آن رو دارای اهمیت است که تصمیم نهایی‌اش برای بازگشت به برجام و توافقی که در نهایت باید با واشنگتن به انجام رسد، با مخالفت‌ها و سنگ‌اندازی‌های ریز و درشت روبه‌روست. این مخالفت‌ها طیفی گسترده از منافع دولت‌ها و گروه‌ها را در بر می‌گیرد که ممکن است در پی اهداف خود، هرلحظه حادثه‌ای غیر منتظره را سبب شوند. در واقع مخالفان برجام و یا به عبارت روشن‌تر، مخالفان بازگشت ایران به جامعه جهانی، می‌کوشند با حرکت بر مدار عصبی تهران و به تبع آن واشنگتن، بر عمق بی‌اعتمادی‌های متقابل بیفزایند. از این رو هوشیاری در تفسیر و تحلیل واقعی رخدادهایی که در بزنگاه حساس کنونی رخ می‌دهد، امری لازم برای شناخت اهداف پیدا و پنهانی است که سر سازگاری با ترمیم روابط خارجی ایران ندارد.

مذاکرات موازی تهران در وین و با برخی دولت‌های منطقه، اقدامی هوشمندانه است که با مراقبت کافی به موفقیت دست خواهد یافت. این مراقبت لازم است؛ زیرا به نظر می‌رسد تلاش گسترده‌ای برای بی‌اعتبار کردن تهران نزد جامعه جهانی به راه افتاده است. هدف در این‌کار منجمد نگه داشتن وضع کنونی در برجام و در این‌حال گسترده کردن دامنه مطالبات از تهران در قبول تعهدات برجامی‌اش است. این درحالی است که تهران به درستی بر احیای برجام و چارچوب تعریف شده آن تأکید دارد. بنابراین، آنچه بیش از هر چیز در اولویت قرار دارد، منافع ملی و امنیتی ایران است که نمی‌تواند دستمایه ترجیحات دیگران باشد.

تهران و واشنگتن، تصمیم سازان اصلی مذاکراتی هستند که نتیجه آن در وین رقم خواهد خورد. از این رو درک واقعی و متقابل از یکدیگر و اراده جاری در این امر، می‌تواند عبور از مسیر پرسنگلاخ و پر توطئه کنونی را ممکن کند. بدگمانی‌های ابراز شده درباره نتیجه مذاکرات وین با توجه به واقعیات جاری در  -به ویژه – دور هشتم گفت‌گوها، نشان مخالفت‌ها با توافق احتمالی و نگرانی از پیامدهای آن در ترمیم جایگاه منطقه‌ای و جهانی ایران در آینده نزدیک است.

سختی کار برای تهران نیز در همین مهم برجسته است؛ اینکه از یک‌سو باید در برابر خواست‌های حداکثری طرف‌های مذاکره کننده در وین مقاومت کند. از سوی دیگر در بزنگاه نزدیکی به توافق، به مدیریت اوضاعی همت کند که می‌کوشد با بحران آفرینی‌های تصنعی، در را بر همان پاشنه قبلی نگه داشته و بلکه اوضاع را به مراتب برای ایران سخت‌تر کند.

مراقبت از روابط خارجی و بهره‌گیری از ابزار دیپلماسی بیش از هر زمان برای تهران اولویت دارد.

جلال خوش چهره