رجب طیب اردوغان بار دیگر ثابت کرد سیاست خارجی ترکیه نه براساس «اعتقادات مذهبی» یا «باورهای ایدئولوژیک» بلکه براساس اصل «منافع ملی» تنظیم میشود.پس از تثبیت موقعی اسد به عنوان حاکم قانونی سوریه و بازگشت این کشور به اتحادیه عرب، حال اردوغان قصد دارد تا از بازار پرسود سوریه کنار گذشته نشده و بار دیگر روابط مثبتی را با دمشق آغاز نماید. حال سوال اساسی آن است که آیا در آینده نزدیک شاهد عادی سازی روابط دمشق- آنکار خواهیم بود یا خیر؟
پالس مثبت اردوغان و اسد برای عادی سازی روابط دوجانبه
پس از ماهها مذاکرات غیر رسمی میان مقامات سیاسی و امنیتی سوریه و ترکیه، حال به نظر میرسد دو کشور به توافقات اولیه برای از سرگیری روابط دیپلماتیک دست یافتند. به گزارش «abc News» رجب طیب اردوغان روز جمعه بیستوهشتم ژوئن اعلام کرد که هیچ مانعی برای احیای روابط دیپلماتیک دمشق-آنکارا وجود ندارد. وی در ادامه افزود در صورت موافقت طرفین امکان دیدار خانوادگی نیز وجود دارد. اظهارات سازنده «سلطان آناتولی» در حالی مطرح شد که اسد اظهارات مشابهی در خصوص پایان تنشهای میان ترکیه-سوریه و عادیسازی روابط دیپلماتیک دو کشور ابراز کرده بود. رئیس جمهور قانونی سوریه در دیدار با الکساندر لاورنتیف، نماینده ویژه روسیه در امور سوریه، از پذیرش هرگونه ابتکاری برای احیای روابط ترکیه و سوریه، مشروط به تعهد آنکارا به تمامیت ارضی سوریه خبر داد. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا به بررسی نقاط اختلاف و پیشرانهای عادی سازی روابط ترکیه با سوریه بپردازیم.
دیدار خانوادگی روسای جمهور ترکیه و سوریه پیش از سال 2011
قریب به سیزده سال پیش اردوغان رئیس حزب محافظه کار «عدالت و توسعه» تصمیم گرفت تا در جریان «بهار عربی» یا «بیداری اسلامی» با خیزش شبکه اخوان المسلمین در مصر، تونس، لیبی و سوریه همراه شده و دامنه عمق راهبردی این کشور در غرب آسیا را توسعه دهد. در آن دوران استانبول تبدیل به پایتخت گروههای معارض مسلح و تروریستهای تکفیری شد که یک هدف واحد را دنبال میکردند؛ سقوط اسد! روابط نزدیک اردوغان با تروریستهای سوری به اندازهای گسترش یافته بود که این کشور تبدیل به محل اصلی قاچاق انرژی سوریه به بازارهای جهانی شده بود. با ورود مستقیم روسیه به میدان شام، ترکها تصمیم گرفتند با تاکید بر مبارزه با تروریسم دستورکار حمایت از معارضان را به حاشیه برده و به بهانه مبارزه با خطر نیروهای کرد، تا عمق ۳۰ کیلومتری خاک سوریه پیشروی کنند. سلسله عملیاتهای سپر فرات، شاخه زیتون، چشمه صلح و در نهایت سپر بهار با هدف تثبیت حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه با همین بهانه پیگیری شد.
محمد بیات