خلاصه تحلیل؛
- Lawfare رسانه تخصصی سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا در این تحلیل به وضعیت رابطه ایران و روسیه و تاثییرات بین‌المللی و منطقه‌ای آن پرداخته است.
- این تحلیل اساسا جنگ اخیر غزه را محصول خاورمیانه درحال تغییر می‌داند و ائتلاف ایران و روسیه را از متغییرهای اصلی و تاثییرگذار در آن معرفی می‌کند.
- در ادامه؛ به مرور تاریخچه روابط دو کشور می‌پردازد و اشاره می‌کند که به لحاظ تاریخی و ژئوپولیتیکی رابطه دوستانه و نزدیک این دو کشور عجیب بنظر می‌رسد. زیرا ایران و روسیه تقریبا بیش از دو قرن است که رقیب یکدیگر محسوب می‌شدند و در اندیشه جمهوری اسلامی هم روسیه به اندازه آمریکا مورد خشم بوده‌است. اما چه شد که این دو کشور تصمیم گرفتند که یک روابط دوستانه و نزدیک با یکدیگر برقرارکنند؟
- تحلیلگر lawfare به احصای دلایل دوکشور برای برقراری این ارتباط می‌پردازد و منافع درگیر هر دو کشور برای این ائتلاف را برمی‌شمرد. برای ایران، خرید سلاح از روسیه، وجود دشمن مشترک یعنی آمریکا، نیروهای افراطی اسلامی در خاورمیانه و.. و حمایت دیپلماتیک روسیه از ایران در جوامع بینالملی از جمله منافعی است که باعث شده ایران به ائتلاف با روسیه تن بدهد.
- از طرفی روسیه هم منافعی را در گرو این اتحاد کسب می‌کند که با گستره ای از منافع مشترک آغاز می شود و عموماً می‌توان به ضدیت با ایالات متحده، مخالفت با ارزش های دموکراتیک و مخالفت بابنیادگرایی مسلمان سنی اشاره کرد. اما نقطه آغاز روابط مدرن ایران و روسیه از همکاری میان سرویس‌های اطلاعاتی آنها ناشی می‌شد. و می‌توان نقظه شروع را روابط اطلاعاتی دو کشور در خصوص جنگ سوریه در نظرگرفت.
- شاید در ابتدا بنظرمی‌رسید که این ایران است که نیاز بیشتری به روسیه دارد اما پس از جنگ اوکراین ورق به کلی برمی‌گردد پس از جنگ اوکراین ناگهان ولادیمیر پوتین به طور عجیبی به ایران نیاز پیدا می‌کند و در یک تغییر نقش تکان دهنده، اکنون ایران است که به روسیه تسلیحات می‌فروشد. تحلیلگر این تحلیل اعتراف می‌کند که؛ به طور ناگهانی، تقریباً به همان اندازه که ایران به روسیه نیاز دارد،روسیه نیز به ایران نیاز دارد.
- این رسانه آمریکایی، پیش‌بینی می‌کند که این اتحاد در آینده قوی‌تر هم خواهد شد زیرا، بنظر نمی‌رسد جنگ اوکراین به این زودی‌ها پایان یابد و ایران هم قصدی مبنی بر توافق هسته‌ای با غرب ندارد. از طرفی، از زمانی که محمد بن سلمان پوتین را در جنگ قیمت نفت در سال 2020 شکست داد، روسیه مجبور شد در اوپک پلاس از خط عربستان حمایت کند. همه این رکودها نشان می دهد که احتمال عمیق تر شدن وابستگی روسیه به ایران بیشتر است.
- نویسندگان این تحلیل در جمع‌بندی بحث خود تلاش می‌کنند تا به این به این پرسش که؛ «ایران ممکن است در آینده در ازای کمک های مستمر خود به روسیه چه چیزی از آن بخواهد؟» پاسخ دهند. آنها پیش‌بینی خود را در سه سطح سامان می‌دهند، اول؛ گرفتن تسلیحات پیشرفته، دوم؛ کمک در جنگ سایبری، و سوم؛ کمک به ادامه روند پیشرفت هسته‌ای ( که این را در بدترین حالت متصور می‌شود.)
- این تحلیل نتیجه می‌گیرد که، ایران در سال‌های آینده به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای توانمندتر و مستحکم‌تر ظهور خواهد کرد و ائتلاف میان روسیه و ایران بیش از هرچیز جایگاه آمریکا در منطقه را به خطر خواهد‌انداخت. پشتگرمی روسیه به ایران این توان را می‌دهد که تحرکاتی مانند؛ 7 اکتبر را تقویت کند و همه این‌ها گام‌های مهمی در جهت تضعیف آمریکا در خاورمیانه خواهدبود و همچنین نشان می‌دهد که ائتلاف ایران و روسیه بیش از هر ائتلافی می‌تواند در منطقه اثرگذار باشد.
روابط ایران با روسیه روزبه‌روز گرم‌تر می‌شود و[ این امر] ایران را به نیرویی قوی‌تر در منطقه تبدیل کرده و خطر آن را برای ایالات‌متحده و هم پیمانانش افزایش می‌دهد.
آخرین جنگ غزه چیزی بیش از یک مواجهه خونین دیگر در درگیری بی پایان بین اسرائیل و حماس است. این جنگ محصول خاورمیانه در حال تغییر است، جایی که اتحادهای جدید در حال تغییر سیاست منطقه هستند. اگرچه دولت بایدن و سایر متحدان اسرائیل عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان را به عنوان یکی از این اتحادها ترویج می کنند، یک نیروی متقابل در حال حاضر در کار است؛ تعمیق روابط بین ایران و روسیه.
از دیدگاه تهران، اتحاد غیررسمی با روسیه از نظر ایدئولوژیکی و تاریخی عجیب است، اما از نظر استراتژیک اغواکننده است. ایران و روسیه تقریباً دو قرن است که رقیب یکدیگر بوده اند و روح الله خمینی، رهبر سابق ایران، تقریباً به همان اندازه که از ایالات متحده متنفر بود، از اتحاد جماهیر شوروی کمونیسم هم متنفر بود و اتحاد جماهیر شوروی را قدرتی تهاجمی می دانست که می خواست رژیم انقلابی ایران را تضعیف کند. اما، امروز، جمهوری اسلامی به یک حامی قدرت بزرگ نیاز دارد – و روسیه با شرایط آنها مطابقت دارد. حتی اگر تسلیحات روسیه در مقایسه با همتایان غربی خود کمبود داشته باشد، مسکو می تواند طیف کاملی از تسلیحات را که ایران به شدت به آن نیاز دارد، فراهم کند. این دوست در شورای امنیت سازمان ملل به ایران نفوذ دیپلماتیک می دهد و همچنین رد متقابل دموکراسی و حقوق بشر را به ایران می دهد، علاقه ایران به روسیه نیز قابل درک است.
توضیح علاقه مسکو به تهران کمی سخت‌تر است که با گستره ای از منافع مشترک آغاز می شود که عموماً ضد ایالات متحده، مخالف ارزش های دموکراتیک و محتاط از بنیادگرایی مسلمان سنی است. در واقع، روابط مدرن ایران و روسیه ابتدا از همکاری میان سرویس‌های اطلاعاتی آنها ناشی می‌شد. روس‌ها در خاورمیانه، احساس ترس و فرصت طلبی مشترکی دارند و نگرانند که ناآرامی های منطقه‌ای می تواند شرکای ضد غربی مانند؛ بشار اسد را سرنگون کند، اما امیدوارند که این نزاع به آنها اجازه دهد تا دشمنان خود را تضعیف کرده و نفوذ خود را گسترش دهند.
این اشتراک منافع به اندازه کافی برای روسیه مفید بود تا بتواند روابط خود را با ایران گسترش دهد. روسیه به درخواست ایران وارد جنگ سوریه شد و در نتیجه؛ ایران و روسیه با هم به نجات رژیم اسد کمک کردند.
با این حال همه این همکاری ها محدود به نظر می رسید. حتی زمانی که آنها در سوریه همکاری می کردند، مسکو بسیاری از تسلیحات پیشرفته خود مانند؛ آخرین هواپیماهای جنگنده را به ایران فروخته است و همچنین نمی تواند مانع فشارهای اقتصادی واشنگتن به ایران برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای شود. در واقع، برای روسیه، این رابطه مانند، اهرم فشار در جاهای دیگر به نظر می رسید. گاهی اوقات با ایران روابط صمیمانه داشت اما ازطرفی، پس از آن، در مواجهه با شکایات ایالات متحده و اروپا، موافقت کرد که ایران را در ازای اقدامات آشکار غرب علیه روسیه به دلیل مداخلاتش در گرجستان در سال 2008 و اوکراین در سال 2014، سرکوب کند. مخالفت در داخل، و ترور مخالفان در خارج از کشور، بنظر می‌رسد این استراژی اصلی باشد.
اما پس از آن روسیه به اوکراین حمله کرد. ناگهان ولادیمیر پوتین به گونه ای به ایران نیاز داشت که قبلاً هرگز نداشته است. در یک تغییر نقش تکان دهنده، اکنون ایران است که به روسیه تسلیحات می دهد، به ویژه پهپادهای انتحاری خام، اما بسیار کاربردی آن، که به بلای شهرهای اوکراین تبدیل شده اند. ایران همچنین به روسیه چند مهمات اضافی، تکنسین‌ها (برای تسلیحاتش)، حمایت دیپلماتیک و معنوی و برخی کاهش تحریم‌ها را به روسیه ارائه می‌کند. حتی گزارش‌های تایید نشده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه ایران پیشنهاد فرستادن اعضای اتحادیه شبه‌نظامیان شیعه خاورمیانه به خطوط مقدم در اوکراین را داده است.به طور ناگهانی، به نظر می رسد روسیه تقریباً به همان اندازه که ایران به روسیه نیاز دارد، به ایران نیاز دارد.
ایالات متحده و متحدانش تحریم های گسترده و جامعی را علیه روسیه وضع کرده‌اند و میلیاردها سلاح در اختیار اوکراین قرار داده‌اند. ناتو در ازای کاری که روسیه ممکن است با ایران انجام دهد، هیچ یک از این‌ها را محدود نمی کند. همچنین غرب حاضر نیست به پوتین به خاطر محدود کردن روابطش با تهران به هیچ وجه پاداش دهد. بنابراین، وقتی صحبت از ایران به میان می‌آید، مسکو چیزهای زیادی برای به دست آوردن و چیزهای کمی برای از دست دادن دارد.
تقویت روابط بین دو کشورتاثییرات مهمی در خاورمیانه گذاشته‌است، جنگ اخیر غزه یکی از آن‌هاست. ایران تهاجمی تر شده است، هم به این دلیل که ایالات متحده به تدریج از منطقه تحت سلطه اوباما و ترامپ عقب نشینی می کند و هم به این دلیل که تهران احساس اطمینان بیشتری می کند که روسیه هم از نظر دیپلماتیک و هم از برخی جهات نظامی از آن حمایت خواهد کرد. علاوه بر این، روسیه از استقرار محدود نیروهای مسلح خود و همچنین شرکت های نظامی خصوصی مانند؛ گروه واگنر برای تبدیل شدن به بازیگری در درگیری های منطقه ای با هزینه نسبتاً کمی استفاده کرده است. ایران می تواند از نفوذ بیشتر روسیه استفاده کند، حتی زمانی که در ابتدا قصد کمک به تهران را نداشت.
همچنین این امکان وجود دارد که حمایت فزاینده روسیه احتمالاً ایران را به حمایت و تشویق حماس در حمله به اسرائیل تشویق کرده باشد. ما نباید بیش از حد کاری انجام دهیم – و حمایت ایران هم دلیل اصلی تصمیم حماس برای جنگ نبود – اما بی ربط هم نبود. تهران با داشتن یک قدرت بزرگ پشت خود احساس می کند که در جایگاه محکم تری قرار دارد و بنابراین می تواند متحدان منطقه ای خود را به تهاجمی تر کردن تشویق کند.
این اتحاد احتمالاً در آینده قوی‌تر خواهد شد. به نظر نمی رسد که جنگ اوکراین به این زودی ها به پایان برسد یا راه روسیه را بشکند. همچنین به نظر نمی رسد که تحریم های غرب در آینده پایان یابد. ناتو در حال گسترش و افزایش هزینه های نظامی خود است. از زمانی که محمد بن سلمان پوتین را در جنگ قیمت نفت در سال 2020 شکست داد، روسیه مجبور شد در اوپک پلاس از خط عربستان حمایت کند. همه این رکودها نشان می دهد که احتمال عمیق تر شدن وابستگی روسیه به ایران بیشتر است. ایران به توافق بر سر برنامه هسته ای خود نزدیک نمی شود و در غیر این صورت تمایلی به دیدن غرب به عنوان چیزی جز دشمن نشان نداده است.
همکاری فزاینده آنها این سوال را مطرح می کند که ایران ممکن است بتواند از روسیه در آینده در ازای کمک های مستمر خود چه چیزی را بخواهد؟ تسلیحات پیشرفته‌تر امری آشکار هستند – اس-400 سام، جنگنده‌های سو-34، مین‌های دریایی پیشرفته و موشک‌های پیشرفته‌تر ضد کشتی همگی امکان‌پذیر هستند، کمک به جنگ سایبری امکان آشکار دیگری خواهد بود، اگرچه ایران احتمالاً قبلاً از هکرهای روسیه کمک دریافت کرده است. سیستم‌های تسلیحاتی بهتر هر گونه عملیات نظامی ایالات متحده یا اسرائیل علیه ایران را، چه برای از بین بردن زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، مجازات ایران به دلیل حمایتش از تروریسم یا دلایل دیگر، بسیار پیچیده می‌کند.
خطرناک‌ترین نتیجه این اتحاد در صورتی خواهد بود که روسیه برنامه هسته‌ای ایران را نادیده بگیرد یا حتی از آن حمایت کند – به‌ویژه تلاش ایران برای ساخت یک سلاح هسته‌ای که به خوبی از تلاش‌های غنی‌سازی خود عقب مانده است. مطمئناً ایالات متحده باید بداند که تضمین قطعنامه دیگری در شورای امنیت سازمان ملل برای تحریم برنامه هسته ای ایران بسیار دشوارتر خواهد بود.
حتی اگر روابط ایران و روسیه به آن پایان وحشتناک منجر نشود، ایالات متحده باید انتظار داشته باشد که نیروهای روسیه به همکاری نزدیک با ایران در سوریه و احتمالاً در سایر نقاط منطقه ادامه دهند. زرادخانه خود ایران و همچنین توانایی آن در به کارگیری این تسلیحات احتمالاً بهبود خواهد یافت و روسیه احتمالاً از ایران در برابر هرگونه تلاشی ایالات متحده برای منزوی کردن جمهوری اسلامی حمایت خواهد کرد. و به طور کلی، ایران که در سال‌های آینده به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای توانمندتر و مستحکم‌تر ظهور خواهد کرد. و ممکن است بیش از هر زمان دیگری نیروهای نیابتی و متحدان خود را تشویق کند تا در بازی های مخاطره آمیزی مانند؛ حمله حماس به اسرائیل شرکت کنند و شاید خود نیز در اقدامات خطرناک شرکت کند.
https://www.lawfaremedia.org/article/the-persian-russian-connection
منبع: lawfare
ترجمه و تلخیص: دنیای تحلیل
نویسندگان: دانیل بایمن، کنت ام. پولاک
