سرنوشت پناهگاه جهانی

به هنگام جنگ نگاه‌ها به‌سوی پناهگاه امن جلب می‌شود؛ طلا. اما سمت و سوی کوتاه‌مدت و بلندمدت طلای جهانی چگونه است؟ فلز زرد تحت تاثیر ریسک‌های ژئوپلیتیک اخیر روند معاملاتی خود در هفته جدید را با افزایش قیمت آغاز کرد؛ هرچند در ادامه مسیر روند کاهشی به خود گرفت. درحالی‌که بهای فلز زرد تا سطح ۱۸۵۵دلاری پیش رفت، اما در میانه راه از این قله قیمتی عقب‌نشینی کرد. با وجود اینکه تصمیمات سیاستی فدرال‌رزرو و تنش‌های سیاسی و ژئوپلیتیک در کوتاه‌مدت عامل تعیین‌کننده در سطح قیمت طلا و به‌طور کلی بازارها به شمار می‌روند، اما در بلندمدت عوامل بنیادی در این مساله دخیل است. «وقوع احتمالی رکود آمریکا»، «تحقق هدف تورمی فدرال‌رزرو و در پی آن آغاز سیاست‌های انبساطی» و «تضعیف شاخص دلار جهانی» از مهم‌ترین عوامل محسوب می‌شوند. در کنار این موارد، وقوع تنش‌های جدی منطقه‌ای می‌تواند بازارهای کلیدی در سطح جهان را تحت تاثیر قرار دهد و عواقب اقتصادی خود را بر آنها تحمیل کند. برای مثال وقوع یک جنگ تازه با افزایش قیمت انرژی، هدف کنترل تورم را با مشکل مواجه می‌سازد.

طلای جهانی اخیرا دوره پرنوسانی را پشت سر گذاشته است. با آغاز جنگ اوکراین در ماه مارس 2022، قیمت فلز زرد تا 2069 دلار به ازای هر اونس بالا رفت و بعد از آن فشار مستمر فروش باعث شد تا سپتامبر 2022 به حدود 1600 دلار سقوط کند. پس از وقوع بحران بانکی در آمریکا در ماه مارس سال جاری، قیمت طلا با قدرت برگشت و با عبور از سطح مقاومتی 2000 دلار، اوج جدیدی را تجربه کرد. اما پس از آن، جذابیت این فلز ارزشمند دوباره کاهش داشته است. براساس گزارش تحلیلی وال‌‌‌استریت ژورنال، طلا درحال حاضر با ترکیبی از بادهای موافق و مخالف مواجه است که برخی می‌توانند قیمت آن را افزایش دهند و برخی می‌توانند فشار کاهشی بر قیمت آن اعمال کنند.

پناهگاه امن

جایگاه سنتی طلا به عنوان «پناهگاه امن»، باعث شد قیمت آن در چند مقطع کوتاه در چند ماه اول سال جاری، از سطح مقاومتی 2000 دلار عبور کند. بحران بانکی در آمریکا، سرمایه‌‌‌گذارانی را که در جست‌وجوی بازاری باثبات بودند برآن داشت که به طلا روی آورند. سپس تلفیق عوامل مختلف، از جمله رشد بازده اوراق قرضه و سیاست‌های تهاجمی بانک‌‌‌های مرکزی، منجر به افت مجدد قیمت فلز زرد شد. در همین حال، تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک و نگرانی‌‌‌ها در مورد احتمال ورود آمریکا به رکود، به طلا کمک کرده‌‌‌ است تا به سطوح حمایتی واکنش خوبی نشان دهد. فضای مثبت حاصل از لغو محدودیت‌‌‌های کرونایی در چین در آغاز سال نیز قیمت طلا را تقویت کرد.

رونق مورد انتظار پس از دوران همه‌‌‌گیری کووید و بهبود اعتماد مصرف‌‌‌کننده، تقاضای انباشت شده برای طلا را راهی بازار کرد. اما تشدید نگرانی‌‌‌ها درمورد چشم‌‌‌انداز اقتصاد چین به عنوان بزرگ‌ترین بازار طلای جهان و افزایش احتمال وقوع بحران در بازارهای بدهی، دوره رالی قیمتی طلا کوتاه بود. البته اخیرا بروز نشانه‌های حاکی از تعدیل نرخ تورم در آمریکا، قیمت طلا را حمایت کرده‌‌‌ است؛ چراکه مهار تورم، انتظارات برای رشد نرخ‌‌‌ بهره را کاهش داده و فلز زرد را در نگاه سرمایه‌‌‌گذاران جذاب‌‌‌تر می‌‌‌کند.

بادهای مخالف

با وجود عواملی که از قیمت طلا حمایت می‌‌‌کنند، فلز زرد کماکان با بادهای مخالف مختلفی دست به گریبان است. گرچه ارزش دلار نسبت به اوج آن که در نیمه دوم 2022 مشاهده شد، افت کرده است، اسکناس سبز در مقایسه با معیارهای تاریخی کماکان قدرتمند باقی مانده است. قدرت گرفتن دلار برای طلا خبر بدی محسوب می‌شود، زیرا این فلز ارزشمند را در خارج از آمریکا گران‌‌‌تر می‌‌‌کند. طلا با دلار قیمت‌‌‌گذاری می‌شود و این امر می‌تواند تقاضای خارجی را تحت تاثیر قرار دهد. چشم‌‌‌انداز طلا روشن نیست و به عواملی همچون احتمال وقوع رکود اقتصادی درآمریکا و روند آتی نرخ‌‌‌های بهره بستگی دارد.

تاثیر نرخ بهره

نرخ بهره معمولا رابطه معکوس با قیمت طلا دارد. تداوم نرخ‌‌‌های بهره بالا بر جذابیت اوراق بدهی و سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌های با درآمد ثابت به عنوان جایگزین طلا، افزوده است. البته پایان چرخه فعلی نرخ فزاینده بهره می‌تواند تاثیر مثبتی بر قیمت طلا داشته باشد. فدرال رزرو در ماه ژوئیه، افزایش نرخ‌‌‌ بهره را از سرگرفت. رئیس بانک مرکزی آمریکا، جرمی پاول احتمال افزایش بیشتر نرخ‌‌‌ها را رد نکرده است و هرگونه تصمیم‌گیری جدید را به ارزیابی‌‌‌ سیاستگذاران در جلسات آینده منوط کرده است.  فدرال رزرو با دو وظیفه همزمان دشوار مواجه است؛ از طرفی باید تورم را مهار کرده و از طرف دیگر باید تاثیر منفی نرخ‌‌‌های بالای بهره بر اقتصاد را مدیریت کند.

با اینکه سایه تهدید رکود تا حدی برطرف شده است، این بانک احتمالا در آینده نیاز خواهد داشت که با تغییر سیاست پولی از رشد اقتصادی حمایت کند‌.  آخرین باری که بانک مرکزی آمریکا چنین تغییری در سیاست پولی خود ایجاد کرد، ماه مه 2019 بود که طلا آخرین «بازار گاوی» خود را تجربه کرد. در آن زمان، سرمایه‌‌‌گذاران که با بازده کمتر دارایی‌‌‌های با سود ثابت و دلار ضعیف‌‌‌تر مواجه شده بودند، به طلا روی آوردند. اگر بانک مرکزی آمریکا برای حمایت از رشد اقتصادی مجبور شود که مجددا سیاست پولی خود را معکوس کند، احتمال تکرار همان اتفاق وجود دارد.

براساس داده‌های شورای جهانی طلا، سال 2022 شاهد قوی‌‌‌ترین تقاضا برای فلز زرد در بیش از یک دهه گذشته آن بوده است. مصرف طلا در آن سال با 18 درصد افزایش به 4 هزار و 741 تن رسید. این رشد حاصل افزایش 10 درصدی خرید توسط سرمایه‌‌‌گذاران و همچنین ورود قدرتمند بانک‌‌‌های مرکزی به بازار بود.  اما این روند در 2023 تغییر کرد و تقاضا برای طلا در سه ماهه اول نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن، 13 درصد افت کرد، به‌‌‌طوری که تداوم خرید توسط بانک‌های مرکزی و جهش تقاضای طلای مصرفی درچین با پایان محدودیت‌‌‌های کرونایی، برای جبران عقب‌‌‌نشینی سرمایه‌‌‌گذاران و ضعف تقاضا در هند کافی نبود.  در همین حال، در سه ماهه اول سال، عرضه کل طلا به علت رشد 2 درصدی تولید معدنی و رشد 5 درصدی تولید بازیافتی، اندکی افزایش یافت.

مسیر قیمت

از منظر تحلیل‌‌‌گران وال‌استریت ژورنال، چشم‌‌‌انداز نیروهای موثر بر قیمت طلا متعادل به نظر می‌‌‌رسد. فلز زرد در نیمه اول سال 5.4 درصد صعود کرد. پایان چرخه انقباضی نرخ بهره و درنتیجه تضعیف دلار، می‌تواند از قیمت طلا حمایت کند. به علاوه، هرگونه افت رشد اقتصادی نیز با توجه به تاثیر منفی آن بر ریسک‌پذیری سرمایه‌‌‌گذاران، باعث بالارفتن قیمت طلا می‌شود. اما درصورت تداوم تاب‌آوری اقتصاد آمریکا و سایر کشورها، افزایش بیشتر نرخ‌‌‌های بهره و عدم وقوع رکود در آمریکا، قیمت طلا می‌تواند تحت فشار بیشتری قرار بگیرد. با توجه به عدم قطعیت‌‌‌های متعدد در بازار طلا، مدیریت ریسک نوسانات قیمتی برای سرمایه‌‌‌گذاران ضروری است. بازیگران درحال رصد دقیق بازار هستند تا احتمال هرگونه واکنش ناگهانی به عوامل بنیادی موثر بر طلا مانند قدرت دلار آمریکا و تحولات نرخ بهره را شناسایی کنند. سناریوهای احتمالی متنوعی برای آینده فلز زرد متصور است، و این امر باعث می‌شود که معامله‌‌‌گران به دقت جریانات بازار طلا را در ایام باقیمانده سال تحت نظر داشته باشند.

رفت‌وبرگشت طلای جهانی

پس از بروز تنش‌های منطقه‌ای، طلای جهانی در آغاز هفته معاملاتی جدید در روز گذشته با رشد 2.6 واحد درصدی مواجه شد و به میانه کانال 1800 دلاری رسید. این رویداد در حالی رخ داد که دلار جهانی در آغاز روز گذشته به شیب کاهشی خود ادامه داد. مطالب فوق بار دیگر الاکلنگ بازار جهانی و شاخص دلار را به نمایش می‌گذارد. اما شواهد گویای آن است که پس از گذشت ساعاتی از روز شاخص دلار قدم در مسیر صعودی نهاد و در ساعت 16 به وقت تهران رقمی معادل 106.50 واحد را به ثبت رساند. اما سوالی که در این قسمت مطرح می‌‌شود این است که طلای جهانی در بحبوحه بی‌ثباتی شاخص دلار در چه مسیری قرار خواهد گرفت؟ در پاسخ به این سوال باید به برآورد برخی از تحلیلگران قبل از بازگشایی بازارها اشاره کرد.

برخی از تحلیلگران تاکید کردند که این دارایی در ساعات اولیه خود در هفته معاملاتی جدید به روند صعودی خود ادامه خواهد داد، اما این روند ادامه‌دار نخواهد بود. چرا؟ آنها بر این باورند که روند نزولی شاخص دلار واکنش منفی و کوتاه‌مدت به سطح بیکاری در آمریکا بوده است و دلار جهانی در هفته جدید معاملاتی به سطح سابق خود قبل از انتشار داده‌های شغلی بازخواهد گشت؛ زیرا داده‌های شغلی آمریکا حاکی از آن بود که مشاغل ایجاد شده در این کشور از انتظارات مبنی بر ۱۷۰ هزار شغل جدید فراتر رفت و رقمی معادل ۳۳۶هزار را به ثبت رساند. در پی وقوع این رویداد، آمار اشتغال، قوی‌ترین آمار در ۸ ماه اخیر را تجربه کرد. البته این درحالی است که نرخ بیکاری نیز مشابه فرصت‌های شغلی این کشور از پیش‌بینی‌ها فراتر رفت و سطح 3.8درصدی را حفظ کرد.

با در نظر گرفتن روند احتمالی شاخص دلار، فلز زرد حمایت کانال ۱۸۰۰ دلار را نیز از دست خواهد داد. بر این اساس سرمایه‌گذاران این بخش با دلسردی از روند قیمتی این دارایی ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به بازار امن‌تری انتقال دهند. از این رو هجوم به سوی بازارهای ریسکی از جمله بیت‌کوین و اتریوم افزایش خواهد یافت و ارزش این دو دارایی بزرگ کریپتو را با روند صعودی مواجه خواهد کرد. اما مقابل این سناریو نیز وجود دارد. افراد صاحب‌نظر در این حوزه اعلام کردند که احتمال تداوم روند نزولی شاخص دلار در آغاز هفته معاملاتی جدید وجود دارد. اما احتمال آن کمتر از روند صعودی این شاخص و نزول طلا به کف کانال ۱۸۰۰دلاری یا از دست دادن حمایت ۱۷۰۰دلاری خواهد بود.

در این میان کارشناسان پس از بازگشایی بازارها در روز دوشنبه، اعلام کردند که نرخ بیکاری در آمریکا گرچه در سطح سابق خود باقی مانده است، اما در مقابل آمار فرصت‌های شغلی جدید در این کشور این سیگنال مثبت را به کمیته بازار باز فدرال رزرو می‌دهد که بازار کار در حال حاضر روند مطلوبی را پشت سر گذاشته است و توانایی مقاومت در برابر تشدید سیاست‌های ضد تورمی یا حفظ بهره در سطوح 5.25 تا 5.5 درصدی را خواهد داشت. در پیرامون این موضوع باید به ناامیدی سرمایه‌گذاران این بخش و در نتیجه هجوم آنها به بازارهای ریسکی اشاره کرد. دسته اول با توجه به برآوردهای بازار طلا معتقدند این دارایی در دو سال آتی رکورد تاریخی جدیدی را به ثبت خواهد رساند.

اما در مقابل نیز افرادی هستند که برای اطمینان از ارزش دارایی خود ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به بازار دیگری انتقال دهند. بر این اساس آنها با هجوم به بازار کریپتو نقش مهمی در حفظ کانال 27 هزار دلاری بیت‌کوین ایفا کردند. بر این اساس بیت‌کوین همچنان در کانال سابق خود در حال نوسان است. البته باید برای ثبات بازارها و اطلاع دقیق از روند قیمتی آنها تا روزهای آتی منتظر ماند.

محمدامین مکرمی