سوت «قطار اکو» برای فروپاشی تحریم‌های ایران به صدا درآمد/ ایران؛ مرکز اتصال دروازه‌های چین به قاره سبز

سوت حرکت «قطار اکو» موسوم به طرح ریلی تهران-استانبول-اسلام‌آباد با حضور مقام‌های ارشد ایران، پاکستان و ترکیه پس از ۱۰ سال توقف به صدا درآمد. ایده این پروژه نخستین بار در سال ۲۰۰۷ مطرح شد و در آوریل ۲۰۰۸ در دستور کار هفتمین اجلاس وزیران حمل‌ونقل اکو در آنکارا قرار گرفت. در مراسم روز دوشنبه که مقام‌های ارشد راه‌آهن پاکستان، وزارت بازرگانی کشورمان، سفیران ایران و ترکیه، تاجیکستان، قزاقستان و نماینده سازمان همکاری‌های اقتصادی (ECO) حضور داشتند، وزیر راه‌آهن پاکستان در سخنانی گفت: آغاز حرکت قطار کانتینری از پاکستان به ایران و ترکیه، رؤیای دیرینه کشورهای منطقه بود که دوباره به حقیقت پیوست.

 نخستین قطار کریدور ریلی اسلام‌آباد – تهران- استانبول با عبور از مرز میرجاوه وارد کشورمان شد و پس از انجام عملیات «ترانس‌شیپمنت TRANSHIPMENT» (انتقال کالا از وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر که بیشتر در حمل‌ونقل ترکیبی رایج است) از مرز رازی به مقصد استانبول اعزام می‌شود.

کریدور تجاری پاکستان – ایران – ترکیه جایگزین مسیر دریایی کانال سوئز است

 با توجه به ظرفیت‌های موجود ازجمله حجم زیاد بار برای حمل از پاکستان به سمت ترکیه، اروپا و بالعکس، راه‌آهن‌های ترکیه، ایران و پاکستان تلاش ویژه‌ای برای راه‌اندازی قطارهای برنامه‌ای، منظم و دو سر بار در مسیر این کریدور به‌کار بستند که کوتاه‌ترین مسیر مواصلاتی میان پاکستان و جنوب آسیا به سمت ترکیه و اروپا به شمار می‌رود.

چشم‌انداز گسترش مبادلات تجاری ایران، ترکیه و پاکستان

«قطار اکو» یکی از مؤثرترین شیوه‌های حمل بار است که می‌تواند در گسترش صادرات و مبادلات تجاری میان کشورهای عضو کریدور نقشی پر رنگ ایفا کند. وب‌سایت الخنادق در گزارشی به این موضوع پرداخت و نوشت: طول کریدور ریلی پاکستان به ترکیه بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر است که یک هزار و ۹۹۰ کیلومتر آن در خاک پاکستان، ۲ هزار و ۶۰۳ کیلومتر در خاک ایران و یک هزار و ۹۵۰ کیلومتر آن در خاک ترکیه قرار دارد و زمان سیر قطار در مسیر ریلی کمتر از نصف زمان جابه‌جایی حمل کالا در مسیر دریایی برآورد شده است.

مسیر کریدور پاکستان – ایران – ترکیه

 نخستین سفر در خط ریلی اسلام‌آباد – تهران – استانبول و با قطاری که پس از ۱۰ سال وقفه از ایستگاه مارگلا در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان حرکت کرد، انجام شد. این قطار از مرز ریلی میرجاوه وارد خاک ایران شد و در مراسمی با حضور محمدعلی حسینی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان، احسان مصطفی یوردکول، سفیر ترکیه در ایران و شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان، این اقدام به دلیل ابعاد آن تاریخی عنوان شد که پیامدهای مهمی دارد، ازجمله اینکه برای ایران به‌منزله آغاز فروپاشی دیوار تحریم‌ها به شمار می‌رود و سطح همکاری‌های اقتصادی و تجاری را در منطقه به‌ویژه پس از ازسرگیری تعاملات پس از چندین سال رکود، افزایش می‌دهد.

 این کریدور که در سال ۲۰۰۹ به‌وسیله سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شد، کریدوری بین‌المللی است که پاکستان و ترکیه را از مسیر ایران به هم متصل می‌کند، زیرا هدف آن کاهش مسافت و زمان حمل کالا میان استانبول و اسلام‌آباد است. درصورتی‌که این قطار بتواند مسافت مذکور را در مدت ۱۳ روز طی کند، مدت ۴۵ روز زمان برای ارسال کالا از کشورهای اروپایی به پاکستان از مسیر دریا، ۱۱.۵ روز کاهش می‌یابد. این قطار ظرفیت ۲۰ واگن حامل کانتینرهای ۴۰ فوتی دارد.

کاهش ۵۰ درصدی هزینه‌های ترانزیت کالا

 کریدور تجاری پاکستان – ایران – ترکیه جایگزین مسیر دریایی کانال سوئز است که پیش‌تر استفاده می‌شد؛ به این ترتیب که کالا از بنادر پاکستان از مسیر دریایی و از اقیانوس هند، ‌کانال سوئز و دریای مدیترانه به ترکیه می‌رسید. حال این مسیر ریلی به دلیل کوتاه‌تر شدن مسافت و ارزان‌تر بودن می‌تواند جایگزین خوبی باشد. این کریدور به کاهش هزینه‌های ترانزیتی کشورها کمک می‌کند، ضمن اینکه در حال حاضر حمل‌ونقل کالا از کریدور ترانزیتی میان سه کشور آزمایشی انجام می‌شود. با استفاده از این مسیر ۵۰ درصد در هزینه‌های حمل‌ونقل تجاری صرفه‌جویی و باعث سرعت گرفتن ورود کالا تا ۸۰ درصد فعلی می‌شود. راه‌اندازی قطار کانتینری که از آن به‌عنوان «قطار اکو» نام می‌برند، دارای مزایای اجتماعی از قبیل ایجاد اشتغال، افزایش حجم حمل کالا و خدمات تجاری برای کشورهای واقع در مسیر است به‌گونه‌ای که کمک‌های بشردوستانه شامل ۴۷۵ کانتینر و بیش از پنج هزار تُن کمک‌های فوری سازمان ملل متحد در قالب ۱۶ رام قطار به سیل‌زدگان پاکستان از این کریدور از ترکیه به پاکستان حمل شد.

 انتظار می‌رود ایران در خط ریلی پاکستان به ترکیه نه‌تنها همزه وصل دو کشور باشد، بلکه مانند تجربه قطارهای حمل‌ونقل میان کشورهای اروپایی و چین که از استانبول نیز می‌گذرد، قاره‌های آسیا و اروپا را به هم پیوند دهد. به همه این موارد باید افزود که هند و بنگلادش برای پیوستن به پروژه ریلی با هدف دستیابی به ارتباط زمینی سریع‌تر با اروپا و خاورمیانه ابراز تمایل کرده‌اند. اطلاعات موجود در اداره راه‌آهن ترکیه نشان می‌دهد به دلیل اینکه آنکارا میزبان پروژه محسوب می‌شود، علاوه بر خط جدیدی که این کشور را از ایران به پاکستان متصل می‌کند، می‌تواند تردد ۱۰ خط قطار بین‌المللی میان اروپا و چین از خاک ترکیه را تضمین کند.