امام حسین(ع) سومین پیشوای شیعیان و یاران باوفایشان با قیام علیه جور و فساد حیاتی دوباره به شریعت اسلام بخشیدند و اینگونه با روشنگری از تحریف مکتب پیامبراکرم(ص) پیشگیری کردند. در واقع سیره و نهضت سیدالشهدا(ع)، نوعی نظام و مکتب فکری را ترسیم کرد تا مسلمانان، راه سعادت و تقرب الهی را با تأسی از آموزههای این امام همام(ع) بیابند.
محرم و واقعه عاشورا چهره واقعی حکومت یزیدیان را آشکار ساخت و سبب شد تا حجابی که خلفای اموی با تزویر و ظاهرسازی در برابر دیدگان مردم ایجاد کرده بودند، فروافتد. شهدای کربلا با اهدای جان خویش پرچم عزت اسلام را برای همیشه استوار نگاه داشتند و اکنون با گذشت سدههای طولانی از قیام و نهضت عاشورا این واقعه همچنان زنده و پویا است و مسلمانان آن را به عنوان الگوی پاسداری از ارزشهای اسلامی پاس میدارند. نهضت عاشورا رسالتی مهم را بر عهده تمامی مسلمانان جهان گذاشته تا پیام حقیقی و راستین این نهضت از تریبونهای ویژه این ایام برای انعکاس سخنان حق انتقال یابد.
قیام امام حسین(ع)، قیامت است
«محمود امینی» فعال فرهنگی و نویسنده، در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، با بیان اینکه قیام امام حسین(ع) پایه و مبنای ظهور و بروز همه عالم هستی است، گفت: همهساله با شروع ماه محرم در سطح شهر شاهد آذینبندیها، تکیهها و خیمههایی هستیم که حادثه کربلا را یادآوری میکنند و این نشان از یک تحرک قابل ملاحظه است. در ایام محرم مسیر به گونهای جلو میرود که همه شیعیان جهان و غیرشیعیان با مشاهده تکیههای عزاداری حسی تازه و عزتمندانه دریافت میکنند زیرا قیام سیدالشهدا(ع) قیامت است و این حادثه کوچکی نیست که بهراحتی بشود از آن گذر کرد.
وی در ادامه بیان داشت: همه عالم هستی زیر قبه و بیرق امام حسین(ع) در حال چرخش و تکلیف هستند. وقتی میگوییم قیامت است یعنی برخی شیفته، بعضی علاقهمند و برخی نیز دشمن هستند و تعارض و تضاد دشمنان حسینی هم زیر قبه در حال اتفاق افتادن است. معنی قیامت این نیست که وقتی اتفاق افتاد همه شمشیرها غلاف میشود بلکه ساحت مقدس حسینی(ع) بهگونهای است که هر اتفاقی در جهان به اذنالله و به واسطه اباعبدالله حسین(ع) انجام میشود.
نهضت عاشورا یک قیام نمادین سیاسی بود
دکتر امینی، با اشاره به اینکه نهضت عاشورا یک قیام ساده نبود بلکه یک قیام سیاسی بود، تصریح کرد: اگر افرادی مدعی هستند که حرکت عاشورا یک حرکت نمادین و صِرف دینی است باید گفت که قیام عاشورا یک حرکت «نمادین سیاسی» است. سیاسی نه معنای اینکه فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و… نیست بلکه باید عواملی که باعث این قیام شد را مدنظر قرار داد. در آن برهه از زمان حکومت غاصب مسیر جریان هدایتگری را به سمت وسویی میبرد که رانتخواری، شادخواری، نبود عدالت اجتماعی، فاصله طبقاتی فقر و غنی زندگی مردم را تحتالشعاع قرار داده بود. همچنین از میان رفتن و اضمحلال هنجارهایی که پیامبر اکرم(ص) به عنوان آخرین پیامبر الهی برای مردم به ثبات رسانده بود از دیگر عوامل تأثیرگذار در قیام عبدالله الحسین(ع) بود.
وی افزود: ایجاد ناامنی برای قشری که احساس عدالت اجتماعی را میخواستند مهمترین دلیل قیام عاشورا بهشمار میرفت زیرا خواسته آنان حرکت در مسیر ولایت بود. پس این حرکت یک تقابلی را برای خودش در مسیر داشت و آن این بود که حق حاکمیت «الهی» و به نیابت الهی «امام حسین(ع)» است.
جهانی شدن جریان تاریخی قیام عاشورا
این نویسنده، با توضیح اینکه بسیاری از خواص آن دوره مخالف حرکت و قیام امام حسین(ع) بودند، گفت: تمام یا اغلب خواص مدعی بودند که حرکت امام حسین(ع) محکوم به شکست است، اما بسیاری از یاران ایشان خودشان را در کشتی این امام همام میدانستند و ایشان را مرجع و امام خود میدانستند.
امینی در ادامه بیان داشت: حال اگر ما بخواهیم در مسیر حسینی حرکت کنیم باید حاکمیت و ولایت امام حسین(ع) را تقویت کنیم و ولایی باشیم. همیشه باید در نظر داشته باشیم که امام ما از طرف خدای متعال برگزیده شده و بر همه ما ولایت دارد. اینجاست که ولایت غیرالهی معنایی ندارد و همین موضوع نخستین سخن سومین پیشوای شیعیان است. امام حسین(ع) در جایی فرمودند: دستوراتی که من از جانب تفکرات ولایی و الهی میدهم برآمده از قرآن کریم، جدم رسولالله(ص)، پدرم امیرالمومنین(ع) و برادرم امام حسن(ع) است و باید در جامعه حاکم شود.
مشارکت در مراسم و عزاداریهای حسین(ع) تکلیفی همگانی
این کارشناس، با بیان اینکه زنده نگهداشتن حماسه حسین(ع) بهعنوان بزرگترین جریان تاریخی مسلمانان وظیفهای همگانی است، اظهار داشت: سخن از امام حسین(ع) تنها برپایی مراسم عزاداری و گریه و زاری نیست بلکه باید نهضت حسینی و قیام عاشورا را تا همیشه تاریخ زنده نگه داریم. اینکه بگوییم ایکاش در قیام عاشورا همراه بودم یعنی اینکه جان خود و تمام هستیام را فدای ولایت شما میکردم.
وی افزود: ولایت الهی تکثر نیست، بلکه ولایت الهی یک مرکزیت واحد دارد، یعنی جمع کثرتها را زیر نظر واحد قرار میدهد و در اینجا دیگر تعدد نظر معنا ندارد زیرا ولایت الهی واحد است. آنچه برخی میگویند اگر امام زمانت را نشناسی گویی به جاهلیت مُردهای یعنی امام زمان وجودت را و سلسله اتصال به بقیهالله اعظم(عج) را باید شناخت. اینجاست که معنای تبعیت در ولایت تبلور پیدا میکند. لذا برپایی مراسم و عزاداری و همگامی و همراهی امام حسین(ع) بدون ولایت پذیری امکان پذیر نیست.
آزادی و امکان شرکت افراد گوناگون در مراسم عزاداری اباعبدالله حسین(ع)
امینی در پاسخ به این سوال که برخی رفتارها و حرکات در عزاداریهای محرم در باب کارناوالی شدن این مراسم است، گفت: در مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع)، تمام اقشار جامعه از کودک و جوان و بزرگسال در این مراسمها شرکت میکنند. من معتقد نیستم که این رفتارها شبیه کارناوال باشد. وقتی به مراسمی همچون شیرخوارگان نگاه میکنیم که چگونه مادرها با کودکان خردسال خود آمدهاند تا واقعه کربلا را زنده نگه دارند و یک ضمانت برای کودکان خود طلب کنند، میتوان به عظمت قیام حسینی(ع) پی برد.
وی افزود: تمامی اقشار و همه ادیان مختلف میتوانند با هر تفکر و اندیشهای در مراسم عزاداری شرکت کنند و تنها باید به ولایتپذیری بیاندیشند و نیتشان تنها حسینی باشد و خودش را با اردوی ولایتی تطبیق دهد. البته ناگفته نماند دشمنانی وجود دارند که میخواهند با تحریک و انجام کارهای ناشایست این گونهها مراسمها را به سخره بگیرند و اثربخشی آنها را کمرنگ کنند که تاکنون همواره با شکست روبرو شدهاند زیرا عظمت این گونه مراسمها بهخصوص قیام عاشورا والاتر و بزرگتر از نیت پلید آنهاست. اهداف و نیت شوم برخی دشمنان اسلام و انقلاب که با انجام برخی کارهای ناشایست و ناهنجار در عزاداریها که این روزها مشاهده میشود و گاها در رسانهها منتشر میشود با اهداف امام حسین(ع) هیچگونه سازگاری ندارد.
دکتر امینی همچنین به نقش مهم مداحان و وعاظ در این شبها اشاره کرد و گفت: مداحان و وعاظ تبیینگر و تهییجکننده هستند و باید در سخنان خود ولایت امام حسین(ع) را مدنظر قرار دهند. نقد سیاسی مشکلی ندارد زیرا اصل قیامت امام حسین(ع) سیاسی بود. انقلاب اسلامی هم در همین مراسمهای عاشورایی شکل گرفت، بنابراین نباید علیه خودمان حرکت کنیم زیرا نفی ولایت ایراد دارد و باید در این مورد بسیار دقت کرد.