رسانه ها در دنیای مدرن نقش بسیار زیادی در اطلاع رسانی و شکل دهی افکار عمومی دارند به نظر شما این تاثیر گذاری رسانه ها به عنوان یکی از مولفه های قدرت تا چه حد می تواند در دنیای مدرن موثر باشد؟
به نظرم تاثیرات خیلی زیادی دارد. اما چون شکل رسانه ها توی دنیای امروزی خیلی فرق کرده است. این تاثیر ات هم میتواند مانند شمشیر دو لبه باشه: هم باعث قدرت شود و هم قدرت را تضعیف کند. قبل از اینکه اینترنت فراگیر بشود رسانه فقط روزنامه ها و مجلات بود و طبیعتا کنترلش خیلی راحتر بود. دولت ها می توانستن خیلی راحت جریان اطلاعات را کنترل کنند اما امروزه کانال های خبری خیلی زیاد و متعدد شدن و اخبار را میشه از جاهای مختلف دریافت کرد. اگه کشوری بتواند در دنیای امروزی با اطلاعات غلطی که مداوم به صورت آنلاین منتشر می‌شود مقابله کند این باعث قدرتش می شود . مقابله کردن هم معنیش سانسور یا فیلتر کردن فضای مجازی نیست. دولت های باید اول بستر اعتماد عمومی به رسانه های تحت نظر خودشون را فراهم کنند. وقتی این اعتماد ایجاد شد می توانند مدام اخبار غلط را اعتبارسنجی کنند و به مخاطب بفهمانند که مثلا فلان خبر جعلیه. اما لازمه همه اینا اعتماد سازی هست.
به نظرم تاثیرات خیلی زیادی دارد. اما چون شکل رسانه ها توی دنیای امروزی خیلی فرق کرده است. این تاثیر ات هم میتواند مانند شمشیر دو لبه باشه: هم باعث قدرت شود و هم قدرت را تضعیف کند. قبل از اینکه اینترنت فراگیر بشود رسانه فقط روزنامه ها و مجلات بود و طبیعتا کنترلش خیلی راحتر بود. دولت ها می توانستن خیلی راحت جریان اطلاعات را کنترل کنند اما امروزه کانال های خبری خیلی زیاد و متعدد شدن و اخبار را میشه از جاهای مختلف دریافت کرد. اگه کشوری بتواند در دنیای امروزی با اطلاعات غلطی که مداوم به صورت آنلاین منتشر می‌شود مقابله کند این باعث قدرتش می شود . مقابله کردن هم معنیش سانسور یا فیلتر کردن فضای مجازی نیست. دولت های باید اول بستر اعتماد عمومی به رسانه های تحت نظر خودشون را فراهم کنند. وقتی این اعتماد ایجاد شد می توانند مدام اخبار غلط را اعتبارسنجی کنند و به مخاطب بفهمانند که مثلا فلان خبر جعلیه. اما لازمه همه اینا اعتماد سازی هست.
2.آیا رسانه ها همواره ابزاری در دستان دولت ها بوده یا اینکه بازتاب دهنده صدای مردم بوده است وظیفه اصلی رسانه چیست ؟
به نظر من وظیفه اصلی رسانه انتقال اخبار درست و بدون سانسور است. در گذشته به دلیل انحصار پلتفرم‌های خبری در دست صاحبان قدرت، رسانه ابزاری در دست صاحبان قدرت بود اما امروزه با وجود شبکه‌های خبری متعدد در پلتفرم‌های آنلاین، این انحصار تا حدودی شکسته شده است. به این دلیل می‌گویم تا حدودی که همین پلتفرم‌های آنلاین نیز توسط صاحبان قدرت و ثروت اداره می‌شوند و احتمال سانسور و یا فیلترکردن صدای مخالفان زیاد است.
3.دنیای امروز پر از بمباران خبری است یا به گفته رئیس جمهور سابق آمریکا دونالد ترامپ فیک نیوز ها به شدت در رسانه ها افزایش یافته به نظر شما چطور و چگونه می توان صحت و سقم یک خبر را تشخیص داد؟ اطلاعات و اخبار درست چگونه می توان بدست آورد بهترین ابزار یا پلتفرم برای کسب اخبار درست چیست از نظر شما؟
نکته جالب این است که دغدغه فیک‌نیوز یا اخبار جعلی پس از انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا شدت بیشتری گرفت. از آن تاریخ تا به امروز مقاله و کتاب‌های زیادی در مورد تاثیر اخبار جعلی بر روی جنبه‌های مختلف زندگی مانند تغییرات اقلیمی، انتخابات و حتی مارکتینگ و بازاریابی انتشار یافته است.
متاسفانه پلتفرمی وجود ندارد که شما بتوانید با قاطعیت ادعا کنید صد‌درصد اخبار درست را منتشر می‌کند زیرا کار رسانه بزرگنمایی، کوچک‌نمایی یا درستکاری واقعیت است. نمی‌دونم چقدر با مفهوم گفتمان و تحلیل انتقادی گفتمان در حوزه زبان‌شناسی و ترجمه آشنایی دارید، رسانه‌ها مداوم از تکنیک‌های گفتمان برای درستکاری متن اصلی استفاده می‌کنند. بهترین راه برای مقابله با اخبار جعلی بالابردن سطح آگاهی مردم در مورد چنین اخباری است. وب‌سایت‌هایی که اخبار را اعتبارسنجی می‌کنند یکی از اولین گام‌ها برای افزایش آگاهی مردم است. اما در نهایت باید فضایی ایجاد شود که مردم به هر خبری که می‌بینند یا می‌شنوند به شکل انتقادی نگاه کنند.
میس اینفورمیشن همون اخبار جعلی یا فیک نیوز هست که توی پلتفرم‌های سوشال مدیا میچرخه. معمولا این اطلاعات غلط عامدانه و با هدف خاصی تولید میشن. الان یکی از موضوعات داغ توی علوم سیاسیه.
الان بحث بر سر این هست که توی جامعه چطور با این اخبار جعلی مبارزه کنیم. مثلا کاری که ما توی آزمایشگاهمون انجام دادیم این بود که بحث‌های سیاسی میتونه این میس‌اینفورمیشن‌ها در مورد تغییرات اقلیمی را درست کنه. حالا اینکه بحث با چه افرادی و چه گروه‌های سنی، چه گرایش حزبی و …
به نظرم این موضوع توی ایران خیلی جای بحث داره و میشه روش کار کرد. به خصوص اینکه ما خیلی توی مباحث کمی قوی نیستیم اما باید از یه جاهایی شروع کنیم.
به خاطر گستردگی و افزایش متون و اخباری که توسط کاربران در شبکه‌های اجتماعی انلاین تولید می‌شود و اینکه این شبکه‌ها افرادی را با علایق و سلایق مشترک دور هم جمع می‌کند، شایعه‌ها و توهم توطئه و اطلاعات غلط به شکل فراگیری تولید و منتشر می‌شوند. اندیشمندان مختلف تاثیرات این اخبار را بر روی حوزه‌هایی مثل سیاست، سلامت، بازارهای مالی و غیره بررسی کرده‌اند. یکی از جالب‌ترین و به روز ترین موارد تاثیر میس‌اینفورمیشن بر روی کووید و سیاست‌های مربوط به آن است. در بررسی علل ناکارآمدی و شکست سیاست‌های مربوط به کووید در ایران هم چندین مقاله به میس‌اینفورمیشن اشاره کرده‌اند. در نهایت، به نظرم، فیک نیوز‌ها و اطلاعات نادرست هزینه سیاست‌گذاری و اجرای سیاست را افزایش می‌دهند. مثلا اگر به شایعات و اطلاعات غلط که در مورد واکسن کووید منتشر شده بود نگاهی بندازیم متوجه می‌شویم که بیشتر توان سیاست عمومی صرف قانع کردن مخالفان واکسن برای واکسیناسون صرف شد و این هزینه‌های زیادی را تحمیل کرد.
4.چرا کشورهایی همانند چین و کره شمالی به فکر قطع کامل اینترنت خود از اینترنت جهانی کرده اند ؟
قطع ارتباط با دنیای آزاد ناشی از عدم کارآیی دولت‌ها در حوزه داخلی است تا شکست‌های خود را به شکل دستاورد به مردم دیکته کنند. در مورد کره‌شمالی که اوضاع داخلی گواهی همه چیز است. در مورد چین اما اوضاع کمی متفاوت است. توسعه اقتصادی چین به لطف وفور نیروی کار ارزان قیمت و استعمار نیروی کار و بر مبنای گسترش صادرات شکل گرفت. امروز نیروی کار در چین با دستمزد پایین‌تر از میانگین جهانی و ساعت کاری بالاتر از حد متوسط کار می‌کنند. اگر به اعتراضات اخیر چین نگاهی بیندازیم در ابتدا این اعتراضات در واکنش به سیاست‌های کرونا شکل گرفت اما در ادامه مطالبات دیگری هم مطرح شد. مشکل اصلی این بود که نیروی کار جوان حاضر نبود مثل نسل گذشته روند کار زیاد و دستمزد کم را ادامه دهد.
اینترنت جهانی و مقایسه شرایط داخلی با دیگر نقاط جهان باعث افزایش مطالبات مردم خواهد شد. اگر دولتی قادر نباشد جواب مطالبات مردم را بدهد این مطالبات در دراز مدت به ناآرامی منجر خواهند شد و در نهایت قدرت کشورها را تضعیف خواهد کرد. به همین خاطر این کشورها به جای افزایش توان پاسخ‌گویی راه حل ساده را انتخاب کرده‌اند یعنی قطع اینترنت.
