حدود دو هفته پیش «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از اقدامات امریکا در متشنج کردن فضای داخلی ایران و تلاش برای براندازی با عنوان همان پلن B یاد کرد که واشنگتن بارها از آن با عنوان حربه‌ای علیه ایران یاد کرده بود.
وی همچنین با تکرار موضع بی‌طرفانه ایران در جنگ اوکراین گفت که تهران ماه‌ها قبل از جنگ اوکراین به روسیه پهپاد فروخته است، اما برلین و واشنگتن با هدف اعمال تحریم، مانع از گفت وگو با کی‌یف و روشن شدن ابعاد واقعی این اتهام شده‌اند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه نخستین نشست هماهنگ‌کنندگان ملی گروه دوستان دفاع از منشور ملل متحد در جریان پاسخ به سؤالات برجامی خبرنگاران، تلویحاً تهدید امریکایی‌ها را نقشه‌ای سوخته دانست و گفت: «برای ما کاملاً روشن است که در دو دهه گذشته امریکایی‌ها در عراق، افغانستان و برخی کشورها چه اقدامی را انجام دادند.
وی ادامه داد، «آنها این نیت را داشتند، از مدت‌ها پیش گفته بودند که امریکا پلان B را دنبال می‌کند. آنچه را که ملت عزیز ما در چهل و چند روز گذشته شاهد بودند، همان پلان B بود که امریکایی‌ها می‌خواستند دنبال کنند و بحمدالله در این مسیر با بصیرت ملت و هدایت مقام معظم رهبری شکست خوردند.»
ابزار پلن B: انزوای سیاسی و فشار اقتصادی
«انزوای سیاسی» از جمله ابزارهای پلن B است که به ۲ دلیل در قبال ایران کارایی چندانی نداشته است :
نخست آنکه شرایط منطقه و بین‌الملل هرگونه توان اجماع سازی علیه ایران را از آمریکا گرفته است.
دوم اینکه سیاست خارجی کارآمد جمهوری اسلامی ایران و همچنین برخورداری از ظرفیت‌های ملی، منطقه‌ای و جهانی و بهره‌مندی از دیپلمات‌های کاردان باعث شده که پروژه منزوی سازی ایران با موانع مهمی مواجه باشد.
فشار اقتصادی در قالب «تشدید تحریم‌ها» بخش اصلی پلن B است. در این چهارچوب، ۲ دستورالعمل با هدف فروپاشی کامل اقتصاد ایران مورد تأکید است:
نخست، شناسایی منافذ و راه‌هایی که در تحریم‌ها دور زده می‌شوند و تلاش برای انسداد آنها.
دوم، تحت فشار قرار دادن کشورهایی که در شرایط تحریم با ایران مبادلات نفتی و اقتصادی دارند از جمله کشورهای آسیایی به ویژه چین.
پیشبرد این سیاست در عمل کار آسانی نبوده و تا حدی غیرممکن است. چرا که بی‌سابقه‌ترین تحریم‌های تاریخ روابط بین‌الملل که علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شده، با وجود مشکلاتی که برای مردم ایجاد کرده، نتوانسته است اقتصاد ایران را دچار فروپاشی کند.
مقام های اجرایی پلن B
۲۰ آبان ماه ۱۴۰۱ بود که نشست سران دولت‌های ترک در سمرقند برگزار شد و سخنان بی‌راهه حاکم جمهوری آذربایجان واکنش‌های بسیاری را برانگیخت.
الهام علی‌اف در این نشست مدعی شد «دولت آذربایجان برای تأمین امنیت، حقوق و آزادی آذربایجانی‌هایی که در کشورهای خارجی زندگی می‌کنند، توجه ویژه‌ای دارد. ما به کوشش خود ادامه می‌دهیم تا هم‌تبارانی که با سرنوشت تلخ از دولت آذربایجان جدا افتاده‌اند زبان، آداب و رسوم، فرهنگ، آرمان آذربایجانی و ارتباط با آذربایجان را حفظ و نگهداری کنند.»
این سخنان از جانب علی‌اف البته برای هر فردی که اندکی با تاریخ منطقه آشنا باشد، مضحک و نشان‌دهنده بی‌توجهی وی به تحولات گذشته بر منطقه است. سرزمینی که اکنون با عنوان جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود جزئی از سرزمین ایران بوده که پس از نبردها و توافقات صورت گرفته از سرزمین مادری خود جدا شد.
علی‌اف اما مدت‌هاست که اظهارات خلاف واقعی را مطرح می‌کند. او یک بار ایران و ارمنستان را به همکاری برای قاچاق مواد مخدر متهم می‌کند و بار دیگر سخن از دستگیری شبکه جاسوسان مرتبط از ایران می‌کند و حتی رؤیای تغییر ژئوپلیتیکی منطقه و بریدن مرز همسایگی ایران و ارمنستان را در سر دارد. اما پشت پرده این ادعاها و لفاظی‌ها را که اکنون به اظهارات مداخله‌جویانه به کشور همسایه خود رسیده است، باید در جای دیگر و یا بهتر گفت همین اطراف و کشورهای همسایه و تحریکات برخی جست‌وجو کرد.
لازم به ذکر است که عنصر اصلی و هماهنگ‌کننده عملیات تروریستی شاهچراغ نیز که از فرودگاه حیدر علی اف خود را به ایران رسانده از اتباع جمهوری آذربایجان بوده و مقامات این رژیم نیز تاکنون در این زمینه توضیح روشنی ارائه نداده‌اند.
از نگاه برخی ناظران، غرب و به خصوص امریکا تلاش دارند تا با حمایت‌های خود از برخی مقام های کشورهای همسایه ایران توهم قدرت را به آنان منتقل کرده و حاکمان آنان نیز در صدد هستند تا با تقلید از زلنسکی، در اجرای بهتر بخش های مختلف «پلن ضد ایرانی بی» آمریکا را کمک کنند.
«پلن بی» در مذاکرات رفع تحریم
مقام‌های امریکایی در طول مذاکرات رفع تحریم ها بارها تهدید کردند در صورت به نتیجه نرسیدن گفت وگوها، دستورکاری جایگزین در برخورد با برنامه هسته‌ای ایران یا همان «پلن بی» را در دستور کار قرار خواهند داد.
فروردین ماه امسال مقام‌های بلندپایه وزارت امور خارجه امریکا گفته بودند که «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه این کشور در واکنش به مخالفت‌های تل‌آویو با مذاکرات هسته‌ای از «نفتالی بنت» نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی و دیگر مقامات آن خواسته گزینه جایگزین‌شان را برای توافق هسته‌ای با ایران ارائه کنند.
این بحث در ماه‌های بعد، همزمان با ادامه مذاکرات ادامه یافت. «ند پرایس» مرداد ماه امسال گفته بود: «اگر ایران بازگشت به برجام را نپذیرد، ایالات متحده به اجرای شدید تحریم‌ها و دیگر راه‌های فشار دپیلماتیک بر تهران ادامه می‌دهد.»
در اغلب بحث‌های مطرح شده درباره «پلن بی» امریکا، گفته می‌شد که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، اعمال تحریم یا حتی گزینه نظامی به عنوان جایگزین در دستور کار قرار خواهد گرفت.
«تریتا پارسی» نایب رئیس اجرایی مؤسسه کوئینسی معتقد است: «آنچه که از آن به عنوان طرح B یاد می شود، همان طرح A اسرائیل است؛ اقدامات قهری که به احتمال زیاد ایالات متحده و ایران را وارد جنگ گسترده تری می‌کند که باعث می شود تعادل در منطقه به طور چشمگیری به سمت اسرائیل تغییر کند و در عین حال جلوی هرگونه خروج ایالات متحده از منطقه را بگیرد.»
« استفان زونس » استاد سیاست و رئیس برنامه مطالعات غرب آسیا (خاورمیانه) در دانشگاه سانفرانسیسکو، به الجزیره گفت: «این ادعاها احتمالاً معتبرتر از کل ادعاهای هشدار دهنده‌ای نیست که اسرائیلی ها درباره توانایی هسته ای ایران از دهه ۱۹۹۰ تا کنون مطرح کرده اند. هریک از این پیش بینی های ترسناک در طول ربع قرن گذشته اشتباه بوده است، بنابراین دلیلی وجود ندارد که آخرین مورد تکرار این اظهارت را جدی بگیریم.»
اکنون برخی کارشناسان بر این باور هستند که تکرار مکرر «پلن بی» در فضای رسانه‌ای، سیاسی و امنیتی، بیشتر با هدف ایجاد جنگ روانی صورت می گیرد. ضمن اینکه ناتوانی در اجرای طرح طی سال های اخیر، غربی ها را به سمت تهدید ایران از سوی کشورهای همجوار سوق داده است تا از برخی مقام های کشورهای همسایه به عنوان ابزاری برای پیشبرد بخش های مختلف پلن خود بهره گیرند؛ درست همان کاری که با ولودیمیر زلنسکی در بحران اوکراین کردند و اکنون نمی توان آینده خوبی را برای وی پیش بینی کرد و همه کشورهای غربی به خط شده اند تا بعد از وادار کردن وی به جنگ در ادامه برنامه های خود زلنسکی را پشت میز مذاکره بنشانند.
