معرفی شرکت چالش هزاره ایالات متحده آمریکا

ایالات متحده آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم به عنوان تنها قدرتی که کمترین خسارت را در این نبرد متحمل شده بود، با روش های مختلف تلاش کرد تا بازسازی مناطق جنگ زده را بر عهده بگیرد. این کشور با اجرای طرح های بازسازی و احیای زیرساخت های اقتصادی، سعی در تثبیت جایگاه خود به عنوان یک قدرت جهانی داشت. طرح مارشال، تاسیس آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) و شرکت چالش هزاره (MCC) در کنار ایجاد سازمان های بین المللی ابزارهای افزایش و تثبیت نفوذ اقتصادی ایالات  متحده در جهان است. احیای زیرساخت ها، ایجاد ثبات اقتصادی و کارآفرینی نیز مهم ترین ابزار برای حضور و گسترش نفوذ شرکت های آمریکایی درکشورهای درحال توسعه به شمار می رود.

کلیدواژه: چالش هزاره، توسعه، سرمایه گذاری، ایالات  متحده آمریکا

ضرورت و اهداف پژوهش

شرکت چالش هزاره، یک نهاد مستقل در ایالات  متحده است که با ارائه هدفمند کمک های اقتصادی، رشد اقتصادی، کاهش فقر و تقویت نهادی کشور هدف را محقق می کند. این کمک ها نه تنها از ثبات و رونق در کشورهای همکار پشتیبانی می کند بلکه منافع آمریکا را نیز تقویت می نماید. در این گزارش سعی بر این است که با بررسی شرکت چالش هزاره از نظر تاریخچه، نحوه عملکرد و زمینه های فعالیت، آموزه هایی برای پروژه های اقتصادی برون مرزی ایران ارائه شود.

معرفی  شرکت  چالش  هزاره

شرکت چالش هزاره یک نهاد ارائه کمک های خارجی ایالات  متحده است که از آغاز تأسیس تاکنون در ۲۹ کشور بیش از ۳۷ پروژه عمرانی، زیرساختی و آموزشی به انجام رسانده است. این شرکت با استفاده از کارشناسان اقتصادی و تعیین حداقل نرخ بازده اقتصادی (ERR) 10 درصد برای پروژه های هدف، توانسته است علاوه بر کمک های دولت آمریکا، از سرمایه بخش خصوصی این کشور نیز استفاده کند. در واقع ویژگی شاخص شرکت چالش هزاره آن است که شرایط انتخاب پروژه ها و اجرای آنها را به نحوی راهبری می نماید که زمینه سرمایه گذاری بخش خصوصی ایالات متحده آمریکا و نیز سرمایه گذاران محلی را در پروژه ها فراهم آورد. شرکت چالش هزاره و آژانس توسعه بین الملل ایالات متحده آمریکا هرچند هر دو با اهداف مشترکی تأسیس شدند، اما میان این دو نهاد علاوه بر رویکردها در مباحثی مانند بودجه، ضمانت ها، نوع و زمان پروژه ها، اهداف اجرای پروژه ها، تعداد کارکنان، سرمایه گذار پروژه ها و سقف تعیین شده برای هر پروژه تفاوت وجود دارد.

انواع کمک های خارجی ایالات متحده از طریق شرکت چالش هزاره به سه دسته شامل طرح های آستانه ایی، عملیات های فشرده و کمک های بلاعوض تقسیم بندی می شود:

الف) طرح های آستانه ای: این طرح ها مشاوره های کوتاه مدت ۳ ماهه ای است که روی سیاست گذاری و اصلاحات نهادی کشور متقاضی متمرکز است. هزینه های این طرح ها توسط کشور متقاضی پرداخت می شود. طرح های آستانه به دنبال افزایش کارآیی سیستم های موجود در این کشورها است و می تواند پایه و اساس اجرای عملیات های فشرده در کشور متقاضی به حساب آید.

ب) عملیات های فشرده: این عملیات ها توافقنامه های پنج ساله ای است که میان شرکت چالش هزاره و کشور واجد شرایط، برای تأمین بودجه برنامه های خاص با هدف کاهش فقر و تحریک رشد اقتصادی منعقد می شود. در واقع عملیات های فشرده، مدل منحصر به فرد سرمایه گذاری شرکت چالش هزاره برای توسعه برنامه های زیرساختی در کشورهای هدف است.

ج) کمک های بلاعوض: کمک های خارجی بلاعوضی است که از سوی دولت ایالات متحده و از طریق شرکت چالش هزاره به کشورهای واجد شرایط پرداخت می شود. این کمک ها در بخش بهداشت در کشورهای هدف هزینه می شوند.

ساختار اداری و تصمیم گیری شرکت چالش هزاره

ساختار اداری و تصمیم گیری شرکت چالش هزاره، ساختاری منعطف با کمترین نیروی انسانی و بیشترین کارآیی است. ساختار اجرایی این شرکت از شش بخش مدیریت و مالی، بخش بررسی عملیات های فشرده، روابط عمومی، سیاست گذاری و ارزیابی، مدیر اجرایی و مشاور عمومی تشکیل شده است. در کنار این بخش ها شورای مشاوره اقتصادی، هیئت شفافیت اطلاعات و شورای مشورتی نیز وجود دارند که هرکدام وظایف خاص خود را دارند.

الف) هیئت مدیره: مهم ترین بخش در شرکت چالش هزاره می باشد که اعضای آن با دستور رئیس جمهور و موافقت سنای آمریکا تعیین می شوند. وزیر امور خارجه، وزیر خزانه داری، مذاکره کننده ارشد ایالات متحده آمریکا در سازمان های تجاری و مدیر آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده آمریکا اعضای حقوقی و چهار تن از مدیران بخش خصوصی اعضای حقیقی هیئت مدیره هستند. هیئت مدیره تنها مرجع رسمی است که می تواند درباره توافقنامه ها اظهار نظر کند.

ب) بخش های اجرایی: این بخش خود از بخش های دیگری تشکیل شده است:

1. بخش های عملیات فشرده: به مدیریت عملیات ها می پردازد.
2. مدیریت و امور مالی.
3. روابط عمومی: به طور مستقیم از گروه شفافیت اطلاعات دستور می گیرد.
4. سیاست گذاری و ارزیابی: دارای چهار قسمت ارزیابی صلاحیت و انتخاب کشورها، ارائه و برنامه ریزی برای برنامه های آستانه ای، تحلیلِ بازدهی اقتصادی، نظارت و ارزیابی سیاس تگذاری های برنامه های اجراشده است.
5. دفتر مدیر اجرایی: دفتر مدیر اجرایی، مسئولیت مدیریت شرکت چالش هزاره را بر عهده دارد. مسئولان اصلی این دفتر عبارت اند از: مدیر ارشد اجرایی، معاون مدیر اجرایی، رئیس ستاد، مشاور ارشد و دبیر اجرایی.
6. مشاور عمومی: بخش مشاوره عمومی را می توان به عنوان بخش دیدبان حقوقی شرکت چالش هزاره معرفی کرد.

ج) هیئت ها و شوراها

استفاده از شوراها و هیئت های نظارتی، تحقیقاتی و سرمایه گذاری از مهم ترین روش هایی است که این شرکت برای افزایش تحرک و کارآمدی برنامه های خود از آن استفاده می کند. به همین منظور سه شورای مشاوره اقتصادی، هیئت شفافیت اطلاعات و شورای مشورتی را بنیان نهاده است.

شاخص های عملکردی و بررسی فرآیند تصویب پروژه ها در شرکت چالش هزاره

شرکت چالش هزاره برای انتخاب کشورهای همکار خود و تصویب طرح ها با استفاده از ۱۴ سازمان ملی و بین المللی به شاخص گذاری بر کشورهای متقاضی می پردازد. بررسی امتیازات در این شاخص ها در سه موضوع اقتصادی (آزادی اقتصادی)، اجتماعی (هزینه کردن برای مردم) و سیاسی (حکمرانی عادلانه) با شاخص های جامعه مطلوب از دیدگاه دولت آمریکا موردبررسی قرار می گیرد.

بعد از پذیرفته شدن کشور هدف، شرکت چالش هزاره از کشورهای منتخب می خواهد تا اولویت های خود را برای دستیابی به رشد پایدار اقتصادی و کاهش فقر مشخص کنند. سپس شرکت چالش هزاره بعد از تشکیل کمسیون مشترک در همکاری نزدیک با هدف اصلاح برنامه ها فعالیت می کند. اولین اقدام شرکت چالش هزاره بعد از تصویب و اجرای کمیسیون مشترک، تأسیس یک نهاد محلی مسئول برای مدیریت و نظارت بر همه جنبه های اجرا است. از این طریق، شرکت چالش هزاره با استفاده از روش های شفافیت، طراحی بهینه و کارآمدسازی اجرای پروژه، نرخ بازده اقتصادی بالای ۱۰ درصدی را برای شرکت های خصوصی آمریکایی محقق می کند.

آموزه های شرکت چالش هزاره برای پروژه های اقتصادی برون مرزی جمهوری اسلامی ایران

شرکت چالش هزاره در طول سال هایی که پروژه های عمرانی خود را به انجام رسانده، به مجموعه ای از آموزه ها دست  یافته است. این آموزه ها می تواند به عنوان راهنمایی برای اجرای پروژه های اقتصادی برون مرزی جمهوری اسلامی ایران توسط بخش دولتی و غیردولتی مورد استفاده قرار گیرد. در این راستا این آموزه ها در سه بخش پیش از طراحی و انجام پروژه، حین انجام و پس از اتمام پروژه ارائه می شود:

پیش از طراحی و انجام پروژه

در این مرحله، شرکت چالش هزاره به صورت زیر عمل می کند:

• ایجاد یک نظام دائمی، قدرتمند و دارای اعتبار از سوی دولت آمریکا و دولت هدف برای تسهیل و تضمین سرمایه‎گذاری توسط بخش خصوصی؛
• ارائه پیشنهاد، اصلاح و نظارت بر ساختارهای کشور هدف پیش از اجرای پروژه ها؛
• افزایش ثبات نظام سیاسی وابسته به آمریکا، هدف اصلی پروژه ها؛
• ایجاد واحدی برای اقناع افکار عمومی، اطلاع رسانی و پاسخگویی به مردم در قبال اجرای هر پروژه؛
• مستقر کردن کارشناسان اقتصادی در محیط اجرای پروژه حداقل به مدت سه ماه؛
• استفاده از نیروی کار بومی با هدف سازگاری پروژه ها با مردم بومی؛
• انعقاد قراردادها بر مبنای محاسبه نرخ بازده اقتصادی؛
• اولویت بندی پروژه ها؛
• ارائه کمک مستقیم مالی به آورگان.

حین انجام پروژه

این شرکت برای اجرای پروژه موارد زیر را در نظر گرفته است:

• اتمام پروژه حداکثر در ۵ سال؛
• تمرکز در نوع و مکان پروژه با هدف کاهش زمان، هزینه ها و ریسک سرمایه گذاری؛
• دادن مسئولیت به دولت هدف در پروژه ها با هدف افزایش ثبات سیستم سیاسی کشورهای هدف.

پس از اتمام پروژه

با اتمام اجرای پروژه، شرکت چالش هزاره در موارد زیر به فعالیت خود در کشور هدف ادامه می دهد:

• ارائه آموزش های فنی و حرفه ای به افراد کشورهای هدف به منظور ساماندهی شبکه ای از افراد هم پیمان ایالات متحده و ایجاد زمینه برای پایداری حضور؛
• تعیین زمان انقضا پروژه بین ۲۵ تا ۳۰ سال با هدف تضمین سود و افزایش نفوذ.

جمع بندی

شرکت چالش هزاره نهادی نوین است که توانست جریان کمک های دولتی آمریکا را پویا و هدفمند کند. این شرکت به عنوان یک نهاد مستقل ادعا دارد که با ارائه هدفمند کمک های اقتصادی، به رشد اقتصادی، کاهش فقر و تقویت نهادی کشور هدف کمک می کند. می توان از آموزه های این شرکت به عنوان راهنمایی برای اجرای پروژه های اقتصادی برون مرزی جمهوری اسلامی ایران توسط بخش دولتی و غیردولتی استفاده کرد. به عنوان مثال، انواع طرح های این شرکت شامل طرح های آستانه ایی، عملیات های فشرده و کمک های بلاعوض قابل پیاده سازی هستند. همچنین فرآیندی که این شرکت قبل از شروع یک پروژه، حین انجام پروژه یا بعد از اتمام آن انجام می دهد، به بهبود پروژه های برون مرزی جمهوری اسلامی ایران کمک خواهد کرد.