تا قبل از استعفای جانسون در تابستان امسال، کمتر کسی تصور می‌کرد که لیز تراس روزی نخستوزیر بریتانیا شود. تا همین اواخر، او بیشتر به عنوان یک وزیر با سابقه دولت با مهارت‌های نمایشی ضعیف و پست‌های رنگارنگ اینستاگرامی شناخته می‌شد!
اما پس از چند هفته رای‌گیری میان‌حزبی اعضای حزب محافظه کار سراسر بریتانیا (شامل انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی)، سرانجام «لیز تراس» دیروز با شکست «ریشی سوناک»، وزیر خزانه داری، با کسب ۸۱ هزار رای و ۵۷.۴ درصد آرای، به عنوان چهارمین نخست‌وزیرانگلیس بعد از سال ۲۰۱۵ انتخاب و جایگزین بوریس جانسون شد.
با توجه به استعفای جانسون و برای جلوگیری از برگزاری انتخابات سراسری پارلمانی، اعضای حزب حاکم محافظه کار، برای دومین بار در میان خود انتخابات برگزار کرده و نخستوزیر جدید را انتخاب کردند.
لیز تراس ۴۷ ساله، تنها نخست وزیری است که با کمتر از ۶۰ درصد آرای محافظه کاران به این مقام می‌رسد. تراس بعد از مارگت تاچر و ترازا می، سومین نخستوزیر زن انگلیس است.
فعالیت های سیاسی تراس
رهبر جدید حزب محافظه کار، فعالیت‌های سیاسی خود را از سال ۲۰۱۰ در دولت دیوید کامرون آغاز کرد. وی از آن زمان تا به حال بعنوان وزیر آموزش، وزیر ارشد خزانه داری، وزیر زنان و برابری و سرانجام وزیر امور خارجه در دولت جانسون فعالیت داشته و پله‌های ترقی سیاست را یکی پس از دگیری پیمود.
به گزارش یورونیوز، جانشین بوریس جانسون در مقام نخست‌وزیری بریتانیا دو فرزند دختر دارد. او پس از افشای رابطه خارج از ازدواجش با یکی از نمایندگان محافظه کار پارلمان در بین سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ برای حفاظت از زندگی خصوصی خود تلاش زیادی کرد. به همین دلیل لیز تراس به ندرت در انظار عمومی با همسر و دخترانش ظاهر می‌شود.
یکی از دوستان نزدیک لیز تراس، با وجود عدم ثبات در مواضع سیاسی وی، بر این باور است که نخست وزیر جدید، می‌توان یک «تاچری نئولیبرال»، یعنی مخالف بخش دولتی بزرگ طرفدار کاهش مالیات‌ها و مخالف نزاکت‌های سیاسی رایج دانست.
وی در جریان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا از مخالفان برگزیت بود. تراس ۱۵ می ۲۰۱۶ در یادداشتی برای نشریه سان هشدار داد که برگزیت به معنای اخلال در روند تجارت با اتحادیه اروپا است و یک فاجعه تمام عیار بشمار می‌رود. ۱۲ ژوئن ۲۰۱۷، هنگامی که درز بخشی از مذاکرات برگزیت خبر ساز شد، او از مقام وزارت دادگستری برکنار شد. او در دوران نخست وزیری بوریس جانسون رنگ عوض کرد و به دلیل طرفداری از برگزیت، به وزارت تجارت بین‌الملل و سپس وزارت امور خارجه ارتقاء یافت.
بازگشت تاچریسم بعد از ۳۲ سال؟
تراس، پیش از حمله روسیه به اوکراین به عنوان وزیر امورخارجه به مسکو سفر میکند و در آنجا عکس‌هایی به مانند مارگت تاچر درسفر۱۹۸۷ به مسکو می‌گیرد. حال که بعد انتخابش به عنوان نخست وزیر، بیش از هر زمانی به تاچر شبیه شده است باید دید که به مانند وی میتواند ۱۱ سال در این مسند قدرت باشد یا خیر؟!
«ماتیو جانسون» استاد علوم سیاسی در دانشگاه نورثامبریا در این زمینه می‌گوید: «فکر می‌‌کنم هر کسی که توجهی به سیاست داشته باشد میتواند ببیند تراس سعی میکند چهره‌ای شبیه تاچر از خودش به نمایش بگذارد. اما تاچر صاحب دیدگاه‌های سیاسی روشن و منسجمی بود و از توانایی‌های فکری و سیاسی ای برخوردار بود اما لیز تراس، نه از توانایی فکری لازم برای داشتن چنان دیدگاهی برخوردار است و نه استعداد سیاسی لازم برای رقم زدن چنان واقعیت‌هایی را دارد.
مشکلات اقتصادی
تورم، بیکاری، همه‌گیری ویروس کرونا، جنگ روسیه و اوکراین و پیامدهای اقتصادی ناشی از آن، افزایش نارضایتی‌ها و موج اعتصاب‌ها به دنبال افزایش قیمت برق، گاز و سوخت به عنوان چالش‌های اصلی پیش روی نخستوزیر جدید بریتانیا قرار دارد.
به گزارش وال استریت ژورنال، بر اساس اعلام سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، این کشور در مسیر ثبت کمترین رشد اقتصادی و بالاترین تورم در گروه هفت کشور ثروتمند در سال آینده قرار دارد. انجمن سیاست اقتصادی پیش بینی میکند که اقتصاد بریتانیا در سال ۲۰۲۳ رشد صفر و تورم ۷.۴ درصد را ثبت کند. در همین حال، پیش‌بینی می‌شود که ایالات متحده تورم حدود ۳.۵ درصدی داشته باشد.
تراس در انتخابات وعده داده بود که در صورت نخستوزیر شدن، برای جلوگیری از افزایش قبوض برق که از مهر ماه سال جاری شدت بیشتری پیدا خواهد کرد، به سرعت طرحی را اجرا کند و مانع این امر شود. همچنین وی تصویب بودجه اضطراری را برای انگلیس در نظر گرفته است و وعده داده تا برای کنترل تورم، هیچ نوع مالیات جدیدی را اجرا نکند.
اکتبر سال قبل، سقف قیمت انرژی در پی بحران ناشی از همه‌گیری کرونا به یک هزار و ۲۷۷ پوند رسید که اعتراضات گسترده‌ای را در پی داشت. اما افزایش سه برابری بهای انرژی از ماه آینده در شرایطی رخ خواهد داد که مردم انگلیس با افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها مواجه هستند و سازمان‌های خیریه هشدار دادند که میلیون‌ها خانوار در فقر سوخت فرو خواهند رفت.
اختلافات حزبی
در دوماه اخیر حزب محافظه کار از درون دچار شکاف و اختلاف شده‌است. اعضای پارلمانی در ابتدا ریشی سوناک را انتخاب کردند اما در پایان، اعضای عمومی تراس را به عنوان نخستوزیر جدید انتخاب کردند. این شکاف و نحوه‌ی انتخاب، تهدیدی برای بقای تراس محسوب می‌شود.
همچنین حزب رقیب کارگر با رهبری «کی‌یر استارمر» در پیرامون انتخاب لیز تراس اعلام کرد که برای رهایی از مشکلات اقتصادی باید تحولات اساسی ایجادشود. در پی این موضوع وی خواستار انتخابات سراسری زودهنگام است. از طرفی نیز محبوبیت حزب کارگر در چند ماه اخیر بسیار افزایش پیدا کرده است.
نارضایتی مردم از نخست وزیری تراس
بر اساس نظرسنجی مؤسسه «یوگاو» نیمی از انگلیسی‌ها از انتخاب تراس به نخست‌وزیری این کشور ناراضی بوده و حدود ۲۲ درصد از انتخاب او خوشحال هستند. ۴ درصد از شرکت‌کنندگان در این افکارسنجی گفتند که از انتخاب تراس «بسیار خوشحال» و ۱۸ درصد گفتند که «نسبتا خوشحال» هستند. این تحقیق نشان داد که ۱۷ درصد از مردم انگلیس از حضور وزیر خارجه این کشور در سمت نخست‌وزیری «نسبتا ناامید» و ۳۳ درصد «بسیار ناامید» هستند.
۶۷ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی همچنین در مورد میزان اعتماد خود به کابینه تراس برای اجرای تصمیمات سیاسی و برنامه‌های مؤثر جهت مقابله با افزایش هزینه معیشت، گفتند که هیچ اعتمادی ندارند.
این افکارسنجی نشان داد که ۴۰ درصد شرکت‌کنندگان معتقدند تراس هم مانند «بوریس جانسون» نخستوزیر پیشین انگلیس بوده، ۲۷ درصد او را بدتر دانسته و فقط ۱۴ درصد گفتند وی بهتر از جانسون است.
رویکرد سیاست خارجی لیز تراس
بریتانیا پس از برگزیت سعی کرد تا نقش فعالانه‌تری در عرصه بین‌الملل ایفا کند. پیش‌بینی می‌شود با حضور تراس در مسند قدرت، او در این مسیر گام‌های بیشتری نسبت به جانسون بردارد. وی بدلیل پیشینه‌ی وزارت خارجه و تجارت بین‌الملل، نگاه فرامزی بیشتری دارد.
نخستوزیر جدید بریتانیا، از پیشگامان اجرای طرح «بریتانیای جهانی» است. در دوران وزارت تجارت بین‌الملل، او بر ایجاد اتحادهای جدید و امضای توافق‌های تجارت آزاد با کشورهای شرق آسیا همچون ژاپن متمرکز بود.
وی در آخرین مناظره انتخاباتی هم ضمن تکرار اتهامات علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و حمایت از رژیم صهیونیستی، ادعا کرد که در صورت پیروزی در انتخابات، اولویت نخست دولت وی جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح اتمی است.
با توجه به میزان مشکلات حال حاضر بریتانیا، به نظر می‌رسد لیز تراس، مسیری حتی دشوارتر از مسیرهای طی شده توسط نخست‌وزیران سابق بریتانیا پیش رو داشته باشد. این در حالی است که ایالات متحده مشغول مقابله با چین است و تراس باید بدون کمک آمریکا در مقابل روسیه بایستد.
