شش ماه از مناقشه روسیه و اوکراین به عنوان منابع کشاورزی جهان می‌گذرد که سیستم غذایی جهانی تحت تاثیر آن با کمبود مواجه شده است. این جنگ موجب تشدید بحرانی شد که قبلاً ناشی از تغییرات آب و هوایی، افزایش هزینه‌های زندگی و افزایش قیمت کود قرار داشته و در حال حاضر بر بحران جهانی غذا اثری دو چندان داشته است.
بانک جهانی در این زمینه گزارش داد: تورم قیمت مواد غذایی داخلی در سرتاسر جهان بالاست و تورم بالا تقریباً در همه کشورهای با درآمد پایین و متوسط ادامه دارد و سهم کشورهای پردرآمد با تورم بالا به شدت افزایش می‌یابد.
بانک جهانی همچنین اظهار کرد: مطابق آخرین اطلاعات ماه‌های آوریل و جولای 2022 بر اساس داده‌های تورم قیمت مواد غذایی در دسترس ، تورم بالا تقریباً در همه کشورهای با درآمد پایین و متوسط قابل مشاهده است. 92.9% از کشورهای کم درآمد، 92.7% از کشورهای با درآمد متوسط پایین، و 89% از کشورهای با درآمد متوسط رو به بالا تورم بالای 5% را تجربه کرده اند و بسیاری از آنها تورم دو رقمی را نیز شاهد بوده‌اند.
همچنین سهم کشورهای پردرآمد با تورم بالا نیز به شدت افزایش یافته است و حدود 83.3 درصد از آنها تورم بالای قیمت مواد غذایی را تجربه کرده‌اند.
در شرایط واقعی، تورم قیمت مواد غذایی از تورم کلی (که به عنوان تغییر سال به سال در CPI کلی اندازه‌گیری می‌شود) در 81 درصد از 153 کشوری که شاخص‌های CPI مواد غذایی و شاخص‌های CPI کلی هر دو در دسترس هستند، فراتر رفت. در حال حاضر استرالیا کم‌ترین آسیب و کشورهای حوزه آسیای مرکزی، آفریقا و آمریکا بیشترین آسیب را دیده‌اند.
طبق گزارش سال 2020 توسط Ceres 2030، کشورهای دنیا در تلاش هستند تا خود را برای سطوح حتی بحرانی‌تر کمبود مواد غذایی آماده کنند، زیرا در حال حاضر با شکاف سالانه 14 میلیارد یورویی در هزینه‌های امنیت غذایی مواجه هستند. از طرفی جنگ اوکراین باعث نوسان سبد نان اروپا و بازارهای جهانی مواد غذایی شده بطوریکه 36 کشور برای بیش از نیمی از واردات گندم خود به اوکراین و روسیه متکی هستند.
با این حال توافق بین روسیه، اوکراین، ترکیه و سازمان ملل برای از سرگیری صادرات مواد غذایی از بنادر دریای سیاه اوکراین تا حدودی به تسهیل بازارها کمک کرده است. قیمت گندم بین ژوئن و ژوئیه 14.5 درصد کاهش یافت که به دلیل احتمال صادرات 20 میلیون تن غلات محبوس شده در سیلوهای اوکراین بود.
اما هم‌اکنون میانجیگری سازمان ملل و توافق برای بازگشایی دریای سیاه بمنظور عبور و مرور کشتی‌های حامل مواد غذایی ممکن است آرامش را به بازار کشاورزی برگرداند.
برخی از کارشناسان، بحران مواد غذایی حال حاضر را ناشی از مناقشات روسیه و اوکراین می‌دانند اما واقعیت آن است که کمبود منابع غذایی اگرچه با جنگ اوکراین تشدید یافته اما محدود به این دوران نیست؛ چراکه پیش از این نیز شاهد بروز کمبود مواد غذایی ناشی از تغییرات آب‌وهوایی، کمبود کود و غیره بوده‌ایم.
در این رابطه کارگروه ویژه بحران سازمان ملل اعلام کرد که بیش از 60 کشور دنیا برای پرداخت هزینه واردات مواد غذایی با مشکل مواجه هستند. قیمت های بالای انرژی و نوسانات در بازارهای مواد غذایی فشار بیشتری را بر کشورهای در حال توسعه با کمبود نقدینگی وارد کرده است.
از طرفی داده‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که پدیده خشکسالی شاخ آفریقا را فرا گرفته است و حدود 26 میلیون نفر در شش ماه آینده در کنیا، اتیوپی و سومالی با کمبود مواد غذایی مواجه خواهد کرد که تاکنون باعث از بین رفتن بیش از 7 میلیون دام شده است. در مجموع حدود 50 میلیون نفر در آفریقای شرقی با ناامنی غذایی حاد مواجه هستند.
یان اگلند، دبیرکل شورای پناهندگان نروژی در توییتی نوشت: «یک قحطی کاملاً قابل پیشگیری منطقه شاخ آفریقا را تهدید می‌کند». وی گفت که این همان «بحران بزرگی است که هیچ کس درباره آن صحبت نمی‌کند».
