“جو بایدن” رئیس جمهوری آمریکا به تازگی در یک نطق تلویزیونی خطاب به مردم کشورش، خبر از ترور “ایمن الظواهری” رهبر شبکه تروریستی القاعده در شهر کابل پایتخت افغانستان داد. بایدن در خطابه خود تاکید کرد که الظواهری، خون شهروندان آمریکایی را بر دست داشته و به تازگی نیز در قالب پیام های مختلفی، از حامیانش در اقصی نقاط جهان درخواست کرده بود تا به اهداف و منافع آمریکا و متحدان آن در اقصی نقاط جهان حمله کنند.
بایدن در ادامه، ترور رهبر شبکه تروریستی القاعده را اجرای عدالت توصیف کرد. با این همه، اینطور به نظر میرسد که ترور رهبرگره تروریستی القاعده در کابل پایتخت افغانستان با استفاده از یک حمله پهپادی توسط ایالات متحده آمریکا، حاوی سه نکته اساسی است که توجه به آن ها جهت فهمِ دقیق ترِ چهارچوب کلی این رویداد، ضروری به نظر می رسد.
یک: پیام شکستِ آمریکا در پی ترور ایمن الظواهری در قلب کابل پایتخت افغانستان
یکی از بدیهی ترین و واضح ترین نکاتی که باید در ماجرای ترور رهبر شبکه القاعده به دست آمریکا در پاینخت افغانستان مورد توجه قرار گیرد این است که وی در شهری ترور شد که آمریکا و ناتو بیش از 20 ساله در آن حضور داشته و اساسا با این بهانه که به دنبال نابودی شبکه تروریستی القاعده در این کشور هستند به افغانستان حمله کردند. بایدن حتی اندکی قبل از عقب نشینیِ خفت بار نیروهای آمریکایی از افغانستان در سال گذشته میلادی تاکید کرد که “وقتی آمریکا به هدف اصلی خود یعنی بیرون کردن القاعده از افغانستان دست یافته، دیگر چرا باید در این کشور بماند؟”
این در حالی است که بر اساس گزارش های اطلاعاتی نهادهای آمریکایی، الظواهری در ماه میِ سال قبل و تنها اندکی پس از عقب نشینی نیروهای آمریکایی از افغانستان، وارد این کشور شده و به رهبری القاعده از افغانستان پرداخته است. این مساله نشان می دهد که تا چه اندازه ادعاهای دولت و رئیس جمهور آمریکا در نابودی و تضعیف القاعده در افغانستان، سست و بی پایه است. از این رو، ترور ایمن الظواهری در ساختمانی در مرکز شهر کابل پایتخت افغانستان، بیش از آنکه پیام قدرت و پیروزی آمریکا را مخابره کند، عملا اقدامی بوده که بایستی معانی حقیقی آن را از دلِ شکست های پیاپی آمریکا در افغانستان جستجو کرد.
*واشینگتن پست در گزارشی، لانه کردن رهبر شبکه تروریستی القاعده در ساختمانی در مرکز شهر کابل پایتخت افغانستان و خروج افرادی شبیه به وی از پناهگاه های مخفیشان را نمودی عینی از بی تدبیری دولت بایدن در خارج کردنِ خفت بار و تحقیرآمیز آمریکا از افغانستان ارزیابی می کند و تاکید دارد که ترور رهبر القاعده در کابل بیش از آنکه یک پیروزی برای دولت بایدن باشد، عملا شکستی در کارنامه سیاست خارجی این دولت است.
دو: بایدن و پیشبرد پروژه “دستاوردسازی” در آستانه انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا
یکی دیگر از نکاتی که در چهارچوب اقدام اخیر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در صدور فرمان ترور ایمن الظواهری رهبر شبکه تروریستی القاعده بایستی مد نظر قرار گیرد این نکته است که وی این حرکت را نَه بر اساس دغدغههای حقیقی مبارزه با تروریسم و ایحاد صلح و ثبات بین المللی، بلکه با توجه به موقعیت ضعیف خود(به عنوان رئیس جمهور آمریکا) و حزب دموکرات در آستانه انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا انجام داده است و به نوعی از این طریق سعی داشته تا دستاوردی به اصطلاح چشمگیر را برای خود در عرصه سیاست خارجی، در بحبوحه شکستهای متعدد دولتش در کسب موفقیت های قابل اتکا در این عرصه، دست و پا کند تا بلکه با تکیه بر آن بتواند اندکی موقعیت ضعیف خود و حزب متبوعش را درآستانه انتخابات آتی آمریکا(انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا در نوامبر 2022 و انتخابات ریاست جمهوری این کشور در سال 2024) ترمیم کرده و بهبود بخشد.
رویکرد و راهبردی که پیشتر به طور خاص از سوی باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا نیز در سال 2011 و در جریان ترور اسامه بن لادن رهبر سابق شبکه تروریستی القاعده در ابیت آباد پاکستان مشاهده شد(وی نیز این اقدام را پیش از انتخابات ریاست جمهوری 2012 آمریکا انجام داد).
*نشریه لوموند در گزارشی تاکید می کند که بایدن سعی دارد کلیه ناکامی هایش در مساله افغانستان را با ماجرای ترور ایمن الظواهری رهبر شبکه القاعده در کابل پایتخت افغانستان، لاپوشانی کند. لوموند به طور خاص تاکید دارد که اقدام دولت بایدن در ترور رهبر القاعده را بایستی حرکتی تبلیغاتی دانست که البته نیم نگاهی جدی به انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا در نوامبر 2022 نیز دارد.
سه: بی اثر بودنِ ترور ایمن الظواهری بر تحرکات آتی گروه القاعده
یکی دیگر از نکاتی که به طور خاص در چهارچوب معادله ترور ایمن الظواهری رهبر شبکه تروریستی القاعده بایستی مود توجه قرار گیرد این نکته است که این اقدام، یک حرکت صرفا تبلیغاتی بوده کما اینکه اساسا گروه القاعده با ترور فردی نظیر الظواهری، نابود نخواهد شد و در اندک زمانی، فرد دیگری جایگزین او خواهد شد و بار دیگر این گروه به اقدامات و رویه های مخرب خود در چهارچوب هایی جدید ادامه می دهد.
از این چشم انداز، اینکه گفته شود دولت آمریکا به این درک رسیده که با ترور رهبر القاعده، به کل این سازمان را متلاشی می کند، تصوری کاملا ساده انگارانه است و خودِ دولت آمریکا نیز با علمِ به این مساله، صرفا به دنبال اقناع افکار عمومی بین المللی و مخصوصا آمریکا جهت تلقی کردن این مساله به مثابه یک پیروزی برای دولت بایدن در بحبوحه ناکامی های گسترده آمریکا در عرصه های داخلی و خارجی و مخصوصا افولِ هژمونی جهانی این کشور است.
*نشریه اکونومیست در گزارشی ضمن تبلیغاتی خواندنِ اقدام دولت بایدن در ترور ایمن الظواهری در کابل پایتخت افغانستان به طور خاص به این نکته اشاره می کند که تحرکات گروه های تروریستی نظیر القاعده با ترور روسای آن ها متوقف نخواهد شد و همچنان باید شاهد اوج گیری اقدامات افراط گرایانه آن ها باشیم.