وقوع سیل در مناطق شرقی استان فارس و محدوده رودخانه رودبال خسارات جانی و مالی بسیاری به مردم این استان وارد کرد. این سیل تاکنون ۲۱ کشته داشته است و ۲ تن نیز هنوز مفقود هستند. بیشترین خسارت و آسیب در منطقه تفریحی امامزاده سلطان شهباز استهبان در مسیر رودخانه رخ داده‌است این در حالیست که ساخت و ساز در حریم رودخانه در سال ۹۸ نیز باعث سیل ویرانگری در دروازه قرآن شیراز شد.
محمد موسوی‌خوانساری در گفت‌وگو با ایسنا خطر سیلاب‌ها را از دو جهت بحث سازه‌ای(سخت‌افزاری) در مسیر رودخانه‌ها و بحث غیرسازه‌ای(نرم‌افزاری) قابل پیگیری دانست و توضیح داد: سیل‌بندها و دیوار حائل موارد سخت‌افزاری هستند که باعث جلوگیری از ورود سیل به حریم رودخانه می‌شوند. موارد مخرب سخت‌افزاری نیز ساخت ساختمان‌هایی در حریم رودخانه است که باعث مزاحمت می‌شوند و سیل را تشدید می‌کنند. از نظر موارد غیرسازه‌ای اولین مورد آموزش از زمان کودکی و در دوران تحصیل است که سیل دارای چه موارد آسیب‌زایی است و چه کنیم تا در مسیر سیل قرار نگیریم.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشور ما به این موارد اصلا توجه نمی‌شود.
این کارشناس حوزه آب به دیگر موارد غیرسازه‌ای یعنی هشدار سازمان‌های مربوطه اشاره کرد و گفت: درباره سیل فارس متاسفانه استان فارس هیچ هشدار جدی نداده بود، تنها سازمان هواشناسی کشور هشداری بسیار معمولی داده بود. چنین پیش‌بینی را باید اداره هواشناسی فارس انجام می‌داد که متاسفانه انجام نداده بود.
موسوی اقدامات کشور را در موضوعات غیرسازه‌ای و نرم‌افزاری به شدت ضعیف دانست این در حالیست که موضوعات غیرسازه‌ای بسیار دارای اهمیت هستند.
این فعال محیط زیست به سد رودبال فارس اشاره کرد و توضیح داد: این سد در منطقه پایین‌دست این سیل بود که مسلما جلوی سیل را می‌گیرد و از جهت توسعه کشاورزی و آب شرب شهر داراب بسیار مفید است.
وی به باغات انجیر استهبان نیز اشاره کرد که روی شیب قرار گرفته‌اند و گفت: تمام باغات دارای حوضچه‌هایی هستند که مسلما وقتی این بارندگی صورت گرفت، حوضچه‌ها همه آبگیری شدند و بسیار این اقدام مفید بود.
موسوی اظهار کرد: حوضچه‌ها بر سطح شیب‌دار پدیده خوبی است که می‌تواند الگوی مناسبی در سراسر کشور باشد تا با اجرای شیوه‌های آبخیزداری و ایجاد حوضچه برای درختان در سطح شیب‌دار از ورود سیل به باغات جلوگیری کند.
این عضو انجمن آب و خاک پایدار ایرانیان، آنچه در این سیل مخرب بود را عمدتا عدم آموزش به مردم منطقه دانست و گفت: مردم با مشاهده رگبار قبل از وقوع سیل و نزدیک بودن به رودخانه باز هم حریم رودخانه را ترک نکردند.
موسوی مهم‌ترین اقدام لازم را آموزش و به‌کارگیری دستگاه‌های هشدار سیل در بالادست دانست و افزود: باید به فرزندان خود عدم اتراق کنار رودخانه‌ها در چنین شرایطی را آموزش دهیم. اقدام به‌کارگیری از دستگاه‌های هشدار نیز از جمله وظایف وزارت نیرو است. در کشور حتی برای رودخانه‌های بسیار مهم‌تر نیز دستگاه‌ها را استفاده نمی‌کنیم.
وی به کشورهای ژاپن و مالزی در جهت استفاده از دستگاه‌های هشدار سیل اشاره کرد و افزود: با استفاده از این دستگاه چند دقیقه قبل از سیل به طور اتوماتیک با صدای آژیر به مردم هشدار می‌دهند.
وی افزود: در سیل فارس اگر حدود یک الی دو دقیقه قبل از وقوع سیل مردم را مطلع کرده بودیم، آنان می‌توانستند خودروهایشان را از کنار رودخانه جابه‌جا کنند و خسارت مالی یا جانی نبینند.
این کارشناس حوزه آب درباره تجاوز به حریم رودخانه‌ها توضیح داد: خوشبختانه قوه قضاییه در چند سال اخیر خوب و قاطعانه برای ساخت‌وساز در حریم رودخانه‌ها برخورد می‌کند و در حال آزادسازی حریم رودخانه‌ها است.
موسوی به دو نوع حریم کمی و کیفی رودخانه‌ها اشاره و اظهار کرد: در حال حاضر این دو حریم به‌شدت زیر نظر قوه قضائیه و وزارت نیرو هستند و از ساخت‌وساز در این حریم‌ها جلوگیری می‌کنند که این بسیار اقدام خوبی است ولی کافی نیست و باید با اقدامات دیگر تکمیل شود.
این کارشناس حوزه آب تجاوز به حریم رودخانه‌ها را باعث آسیب به رودخانه و محیط زیست اطراف دانست و توضیح داد: در حریم کمی رودخانه، هر رودخانه دارای عرضی است که هیچ بنایی نباید در آن ساخته شود. در حریم کیفی نیز اجازه ساختن ساختمان به‌صورت محدود داده می‌شود ولی نباید رودخانه را دچار آلودگی کنند.
وی افزود: حریم کمی رودخانه برای سیل‌های ۲۵ ساله با دوره برگشت ۲۵ ساله و حریم کیفی برای جلوگیری از آلودگی رودخانه‌ها است.
موسوی در پایان به روند سیل استان فارس اشاره و اظهار کرد: تا به این لحظه ۲۱ نفر شخص فوت شده آمار بالایی است و اینگونه حوادث با تلفات بالا نشان‌دهنده این است که که در کشور ما دولت و مردم به احتیاط و رعایت نکات ایمنی توجه نمی‌کنند.
