اکنون، با اعمال تحریم‌های خارجی و کاهش شدید ارزش روبل روسیه، جایگاه اقتصادی روسیه همچنان کاهش یافته است. اگر با نرخ ارز امروزی اندازه گیری شود، اقتصاد روسیه بیست و دومین اقتصاد بزرگ جهان خواهد بود، با تولید ناخالص داخلی (GDP) که خیلی بیشتر از ایالت اوهایو نیست.
این جایگاه فاصله بسیار زیادی با گذشته دارد، زمانی که روسیه یک قدرت واقعی جهانی بود. بر اساس داده های گردآوری شده توسط مورخ اقتصادی فقید آنگوس مدیسون، این کشور در سال 1913 پنجمین اقتصاد بزرگ جهان پس از ایالات متحده، چین، آلمان و بریتانیا بود. در سال 1957، زمانی که شوروی برای پرتاب اولین ماهواره به فضا از ایالات متحده پیشی گرفت، اقتصاد این کشور پس از آمریکا دومین اقتصاد بزرگ جهان بود.
پوتین و اقتصاد روسیه
ولادیمیر پوتین در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بحران مالی 1998 که در آن روسیه بدهی خود را نپرداخت و نرخ ارز ثابت خود را کنار گذاشت، به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد.
در آن زمان، تولید ناخالص داخلی روسیه با ارزش بازار به 210 میلیارد دلار رسیده بود و آن را به بیست و چهارمین اقتصاد بزرگ جهان پس از اتریش تبدیل می کرد. (همه ارقام تولید ناخالص داخلی معاصر از چشم انداز اقتصاد جهانی اکتبر 2021 است که توسط صندوق بین المللی پول منتشر شده است.)
تحت حکومت پوتین تولید ناخالص داخلی روسیه در نرخ ارز در بازار ده برابر افزایش یافت و روسیه را به اهمیت جهانی بازگرداند و قدرت خرید را برای طبقه متوسط آن فراهم کرد.
با این حال، محققان روسیه استدلال کردند که با شروع رشد اقتصاد روسیه، از اوج خود در سال 2013، پوتین به دنبال مشروعیت جدیدی برای حکومت از طریق اقدامات سیاست خارجی بوده است و این تلاش ها با الحاق کریمه در سال 2014 آغاز شد.
در روسیه چه می‌گذرد؟
تهاجم روسیه به اوکراین، در شرایطی که تولید ناخالص داخلی روسیه با نرخ بازار روسیه بین سال‌های 2013 تا 2020 یک سوم ارزش خود را از دست داده است، نشان‌دهنده قوی‌تر شدن استراتژی پوتین است.
با این حال، تحریم‌های مالی و اقتصادی بی‌امان غرب تنها سقوط اقتصادی روسیه را تسریع کرده است؛ ارزش سهام روسیه که در بازار بریتانیا معامله می شود 98 درصد کاهش یافته است و 572 میلیارد دلار از ثروت این کشور را از بین برده است.
واحد پول روسیه به 155 روبل در هر دلار کاهش یافته است که از 75 روبل به ازای هر دلار آمریکا قبل از حمله، بیش از 50 درصد ارزان‌تر است.
تولید ناخالص داخلی یک کشور با نرخ بازار، تولید ناخالص داخلی آن است که به یک ارز جهانی مانند دلار آمریکا تبدیل شده است. در حالی که راه‌های دیگری برای اندازه‌گیری تولید ناخالص داخلی وجود دارد، وقتی صحبت از تجارت و سرمایه‌گذاری جهانی – و قدرت اقتصادی – می‌شود، نرخ بازار مهم است.
تولید ناخالص داخلی روسیه با نرخ بازار در سال 2021، 1.65 تریلیون دلار آمریکا بود که برای تبدیل آن به یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان، پس از کره جنوبی کافی بود. اگر تولید ناخالص داخلی تخمینی روسیه در سال 2021 تا 7 مارس 2022 بر اساس نرخ ارز خام به جای میانگین قیمتی نرخ ارز تخمین زده شود رتبه بندی تغییر می کند و روسیه به رتبه بیست و دوم سقوط می کند و در بین تایوان و لهستان قرار می‌گیرد.
این کاهش احتمالاً دست کم گرفته شده است؛ در حالی که کاهش روبل باعث کاهش نرخ مبادله تولید ناخالص داخلی روسیه به دلار آمریکا می شود، اقتصاد ضعیف روسیه مستقیماً تولید ناخالص داخلی روسیه را کاهش می دهد و انزوای روسیه رقابت اقتصادی آن را از بین خواهد برد و شکاف اقتصادی را در میان مدت بیشتر خواهد کرد.
اقتصاد جهانی پس از تهاجم اوکراین به کدام سمت می‌رود؟
تهاجم پوتین به اوکراین به معنای پایان صادرات گندم از اوکراین بوده است و احتمالاً فروش روسیه را نیز قطع کرده است. کاملاً مشخص نیست که صادرات نفت و گاز روسیه تا چه حد کاهش یافته است اما اتحادیه اروپا در حال حرکت برای پایان دادن به این وابستگی است.
شاید این انتظار نرود که جنگ پوتین تأثیر زیادی بر تولید خودرو داشته باشد اما ماشین‌های مدرن شامل سیم‌کشی‌های زیادی هستند که توسط یک بخش تخصصی ساخته می شوند و بسیاری از سیم‌های اروپایی، به نظر می‌رسد ساخت اوکراین هستند.
