در دنیایی که رسانه‌ها افکار عمومی را با روایت‌های هدفمند شکل می‌دهند، آیین‌های محرم می‌توانند به‌مثابه «دانشگاه تربیت استقامت» عمل کنند و جامعه را در برابر جنگ نرم و روانی مقاوم سازند.
جنگ روانی و سپر تربیتی:
بر اساس تعریف ناتو، جنگ روانی یعنی دستکاری شناختی برای ایجاد بی‌ثباتی ذهنی و رفتاری. تربیت هویتی مهم‌ترین ابزار دفاعی در برابر این حملات است. مطالعه دانشگاه هاروارد (۲۰۱۹) نشان می‌دهد جوامعی با آیین‌های جمعی و مشارکت مذهبی فعال، ۴۰٪ کمتر در برابر فروپاشی فرهنگی ناشی از جنگ نرم آسیب‌پذیرند.
محرم؛ بستر تربیت هویتی و مقاومتی:
عزاداری محرم الگویی از مقاومت فرهنگی، روانی و هویتی را منتقل می‌کند. شعارهایی مانند «هیهات منا الذله» در فضای عاطفی تکرار شده و در ناخودآگاه نسل جوان نهادینه می‌شوند. نمایش‌هایی چون تعزیه نیز از کودکی تا بزرگ‌سالی، با مفاهیم ایثار و مقاومت آشنا می‌سازند.
هیئت؛ میدان تمرین مسئولیت و عزت نفس:
نوجوانان با فعالیت در هیئت، مهارت‌هایی مانند مسئولیت‌پذیری، مدیریت هیجانات، و تاب‌آوری را تجربه می‌کنند. این تجربه‌ها طبق نظریات روان‌شناسی رشد، نقش مؤثری در ساخت هویت، عزت‌نفس و مقابله با نفوذ فرهنگی دشمن دارند.
روضه؛ پیوند احساس، تحلیل و همبستگی:
آیین روضه‌خوانی، با تخلیه روانی، تقویت حس تعلق، یادگیری تحلیلی و ایجاد همبستگی جمعی، بستر مهمی برای تقویت امنیت روانی و هویت جمعی است؛ عاملی کلیدی در برابر استراتژی‌های جنگ شناختی.
نتیجه:
محرم تنها یک آیین دینی نیست، بلکه رسانه‌ای برای تقویت مقاومت فرهنگی، هویت‌سازی نوجوانان و مقابله با عملیات روانی دشمن است؛ سرمایه‌ای تربیتی که اگر با شناخت درست تقویت شود، نسل جوان را در برابر شدیدترین تهدیدهای نرم واکسینه خواهد کرد.
