مذاکرات وین؛ واشنگتن باید تصمیمات سخت سیاسی بگیرد

قریب به اتفاق نمایندگان کشورهای مشارکت کننده در گفت‌وگوها پذیرفته‌اند که اقدامات آمریکا با خروج از برجام و تحمیل سیاست فشار حداکثری، یک اقدام یکجانبه، خودسرانه، غیرقانونی و غیر سازنده بوده است. طرف‌ها اذعان دارند که باید تضمینی وجود داشته باشد که این رفتار مجددا تکرار نشود و همگان در آینده طبق قطعنامه ۲۲۳۱ به تعهدات خود پایبند باشند.

میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه در همین رابطه به ایرنا گفت: ما کاملا دشواری‌ها و تجربه منفی ایران را در نتیجه سیاست فشار حداکثری آمریکا درک می‌کنیم و طبیعتا در جریان مذاکرات این مساله را مد نظر داریم که درباره تضمین بهبود شرایط اطمینان حاصل کنیم.

گزارش‌ها حاکیست که تیم مذاکره کننده ایران ایده‌های کاملا اجرایی و عملیاتی را با واقع‌نگری در حوزه تضمین ارائه کرده و برخی از آن‌ها به کلمات تبدیل شده است. این روزها مذاکره کنندگان سرگرم تهیه متن نهایی مذاکرات هستند و رایزنی‌ها در این رابطه از یکشنبه گذشته که دیپلمات های ارشد گروه ۱+۴ و ایران برای نخستین بار در دور هشتم تشکیل جلسه داده‌اند شدت گرفته است.

مذاکره کننده ارشد روسیه می‌گوید که طرف‌ها مشغول تدوین بخش مهمی از متن پایانی مذاکرات هستند. او پس از پایان دومین نشست گروه ۱+۴ و ایران در توئیتی نوشت که هنوز برخی از مسائل باقی مانده در بخش مهم متن پایانی باقی مانده است.

متن پایانی که از آن به عنوان تصمیم (Decision) یاد می‌شود دارای سه ضمیمه در حوزه رفع تحریم ها، تعهدات هسته‌ای و نحوه پیاده سازی اقدامات طرفین است. شنیده‌ها حاکیست که در حوزه تحریم‌ها و راستی آزمایی پیشرفت های بیشتری نسبت به تضامین حاصل شده است؛ اما هنوز موضوعات مهمی در این زمینه باقی مانده و باید تصمیمات اساسی اتخاذ شود.

ایران پس از ۴ سال تجربه بدعهدی طرف‌های غربی خواستار رفع موثر و قابل راستی آزمایی تحریم‌هاست و تاکید دارد که ابتدا ایالات متحده به عنوان طرف نقض‌کننده برجام باید تحریم‌ها را بردارد و پس از انجام راستی آزمایی، اقدامات هسته‌ای در چارچوب توافقات سال ۹۴ انجام خواهد شد.

ایران همچنین بر ایجاد سازوکاری پافشاری می‌کند که عدم تکرار خروج آمریکا از توافق را تضمین کند و شرکت‌ها و فعالان اقتصادی نسبت به پایداری توافق اطمینان خاطر داشته باشند. اما ایالات متحده به بهانه سازوکارهای سیاسی این کشور از ارائه چنین تضمینی تاکنون امتناع کرده و به تعبیر بهتر به قطعنامه های فصل هفتمی شورای امنیت و منشور ملل متحد ‌وقعی نمی‌نهد.

این درحالیست که حقوق بین الملل و نهادهای سیاسی مانند شورای امنیت و مکانیسم‌های تبادلات بانکی ظرفیت‌های زیادی برای ایجاد این تضمین دارند و به طور قطع اگر قضیه برعکس و قرار بود طرف مقابل چنین ضمانت‌هایی بدهد، آنگاه ده‌ها راهکار سیاسی و حقوقی را مطرح می کردند و تمام ظرفیت‌های حقوقی و سیاسی بین المللی را در این راستا بکار می گرفتند.

طرف‌های غربی و رسانه‌های متعلق به آن‌ها این روزها کارزار تبلیغاتی گسترده‌ای را به راه‌انداخته‌اند تا با طرح موضوعات انحرافی، واقعیت‌ها را وارونه جلوه داده و از آن اهرمی برای فشار بسازند. از سویی گروه‌های ضد انقلاب با برگزاری تجمعات اعتراضی مقابل هتل کوبورگ، به کمک رسانه‌های غربی آمده تا تصویر مخدوشی را  با نوعی کج‌تابی در بستر تعیین ضرب‌الاجل‌های مصنوعی روایت کنند.

اخیرا هم رابرت مالی سرپرست هیات آمریکایی حاضر در وین در مصاحبه ای با رویترز، با تعیین یک پیش شرط غیرمرتبط با روند گفت و گوها، از یکی دیگر از رفتارهای غیرسازنده واشنگتن درمسیر گفت وگوها پرده برداشت.

او درتازه ترین موضع گیری واشنگتن درقبال مذاکرات وین، با گره زدن موضوع مذاکرات به مسائل غیرمرتبط، ادعا کرده است که شکل گیری توافق در این گفت و گوها بدون آزادی زندانیان آمریکایی در ایران بعید خواهد بود.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که هیچ پیش شرطی را در مذاکرات نمی‌پذیرد و گفت‌وگوها در مسیر مشخص و با دستور کار دقیق پیش می‌رود.

وزیر امور خارجه کشورمان دیروز در سخنانی پیرامون روند مذاکرات وین بیان داشت: تا این جای کار رفتار سه کشور اروپایی در گفت‌وگوها اینگونه بوده که وقتی از تحریم صحبت می‌شود آن را به آمریکا حواله می‌دهند و در موضوع هسته‌ای وقتی صحبت می‌شود می‌گویند حوزه نگرانی ماست و ما آماده‌ایم درباره همه جزییات هسته‌ای گفت‌وگو کنیم.

حسین امیرعبداللهیان عنوان کرد: چین و روسیه سعی می‌کنند در مذاکرات ۱+۴ نقش سازنده و مثبت ایفا کنند و اینکه گاهی اوقات در انتقال پیام‌های آمریکا برای مذاکرات این دو کشور فعالیت خاص خودشان را دارند.

وی با بیان اینکه طرف آمریکایی هم به صورت «نان پیپر» NonPaper پیشنهادهای خودش را در موضوعات فنی به ایران ارائه داده است افزود: ما امروز در نقطه‌ای قرار داریم که باید نتیجه کار کمیته‌های سه گانه (رفع تحریم، مسائل هسته‌ای و تمهیدات اجرایی) را در یک تعامل سیاسی با همه طرف‌ها مورد توجه قرار بدهیم و تصمیم بگیریم که چه چیزی در مقابل چه چیزی اتفاق خواهد افتاد.

به این ترتیب چنانچه آمریکا گام‌های ضروری و معناداری را در زمینه رفع تحریم و تضمین‌ها بردارد امکان پیشرفت در مذاکرات وجود خواهد داشت.