افشای فایل جلسه سری افسران آلمانی با موضوع جنگ اوکراین، ابعاد تازه‌ای از جنگ اطلاعاتی روسیه علیه غربی را به نمایش گذاشت. اما چگونه روس‌ها توانستند این جلسه سری را شنود کنند؟ خبرآنلاین نظرات کارشناسان غربی را بررسی کرده است.
رسانه‌های روسی به‌تازگی یک فایل صوتی ضبط شده ۳۸ دقیقه‌ای از تماسی را منتشر کردند که در آن افسران ارتش آلمان درباره ارسال تسلیحات به اوکراین و حمله احتمالی کیف به پلی در کریمه صحبت کرده بودند.
در این فایل صوتی، صدای چهار فرمانده ارشد ارتش آلمان، از جمله اینگو گرهارتز، فرمانده نیروی هوایی و سرتیپ فرانک گراف، شنیده می‌شود که درباره چشم‌انداز فرستادن موشک‌های کروز تاروس به اوکراین صحبت مبی‌کنند. این افراد همچنین درباره جزئیات عملیاتی حرف می‌زنند که ادعا می‌شود بریتانیا در خاک اوکراین انجام داده است. روسیه این گفت‌وگوی افشاشده را نشانه دخالت مستقیم غرب در جنگ اوکراین دانسته است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین، روز دوشنبه گفت که مکالمه فاش شده «نشان می‌دهد که فرماندهان ارشد ارتش آلمان به طور مشخص درباره طرح‌های حمله به روسیه صحبت می‌کنند. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، گفت که کرملین به دنبال «تفرقه‌افکنی و بی‌ثبات کردن» کشورش است.
در همین حال، آلمان در تلاش است توضیح دهد که چگونه منابع روسی مکالمات فرماندهان عالی‌رتبه نیروی هوایی این کشور را در مورد دادن موشک‌های دوربرد به اوکراین، فاش کرده‌اند. جمعه گذشته، کانال دولتی راشاتودی روسیه فایل صوتی این نشست را منتشر کرد. در این فایل ۳۸ دقیقه‌ای فرماندهان درباره چگونگی برخورد موشک‌ها به پل کرچ حرف می‌زنند که روسیه را به شبه‌جزیره کریمه متصل می‌کند. این شنود و رخنه، سؤالاتی را درباره چگونگی اتصال جاسوسان روس به خط مکالمه آلمانی‌ها مطرح کرده است.
این تماس به این دلیل اختلاف‌ها در محافل سیاسی آلمان را تشدید کرد که در تماس تلفنی فاش شده، طرف‌های مکالمه در مورد تحویل احتمالی موشک‌های کروز تاروس به کیف صحبت می‌کنند، مسئله‌ای که پیش‌ازاین اولاف شولتس، صدراعظم آلمان علناً آن را رد کرده است. کیف مدت‌هاست که از آلمان می‌خواهد موشک‌های تاروس را در اختیارش بگذارد. برد این موشک تا ۵۰۰ کیلومتر هم می‌رسد. در گفتگوی لو رفته همچنین درباره استفاده از موشک‌های دوربرد ارائه شده به اوکراین توسط فرانسه و بریتانیا و نیز آموزش سربازان اوکراینی صحبت شده است.
اگرچه سرویس ضدجاسوسی نظامی آلمان در حال بررسی این نقض امنیتی است، اما مشخص نیست نتایج این تحقیق به اطلاع عموم می‌رسد یا نه. روز شنبه، آلمان انتشار این فایل را در روسیه «اقدام آشکار به استراق سمع» خواند و گفت که در حال تحقیق روی این مسئله است. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان گفت: «این حادثه چیزی بسیار فراتر از شنود و انتشار یک مکالمه است و بخشی از یک جنگ اطلاعاتی است که پوتین به راه انداخته است. این یک حمله ترکیبی با استفاده از اطلاعات نادرست به‌منظور ایجاد تفرقه و به هدف تضعیف وحدت ماست.»
اما جاسوسان چگونه توانستند استراق سمع کنند؟ کارشناسان چندین فرضیه را درباره چگونگی شنود مکالمه افسران آلمانی مطرح می‌کنند که «خطای انسانی» در محور کلی فرضیه‌ها قرار دارد. آنجا که یکی از افسران آلمانی حاضر در این جلسه، زمینه لازم برای رخنه جاسوسان را فراهم به طور غیرعمدی فراهم آورده است. به گفته مقامات آلمانی، این «درز اطلاعاتی» تنها تقصیر یکی از حاضران بود. اما کارشناسان درباره فرضیه‌های این درز اطلاعاتی چه نظری دارند؟
فرضیه اول: افسران آلمانی یک روز قبل از شرکت در این جلسه به سنگاپور رفته بودند تا در نمایشگاهی نظامی شرکت کنند. اقامت آنها در یک هتل معمولی بوده؛ بنابراین روس‌ها فرصت لازم برای استقرار در نزدیکی هتل یا یکی از اتاق های هتل و سپس شنود محیطی اتاقی که افسران در آن مشغول مکالمه بودند را به دست آوردند. ازاین‌رو کارشناسان معتقدند روس‌ها از فناوری برای شنود محیط اتاق در فاصله‌ای ۵۰ تا ۱۰۰ متری استفاده کرده اند.
فرضیه دوم: خیلی‌ها از این که این تماس از طریق نرم‌افزار ارتباطی وبکس برقرار شده بود ابراز شگفتی کردند – اما برلین تأکید دارد که این مقامات از یک نسخه مخصوصاً امن و گواهی‌شده استفاده کرده بودند. کارشناسان معتقدند وبکس «به شرطی که از خود اپلیکیشن استفاده کنید» امکان رمزگذاری سرتاسر را فراهم می‌کند. اما اگر از یک خط ثابت، گوشی همراه، یا وای‌فای باز هتل استفاده کنید دیگر ضمانتی برای امنیت وجود ندارد – و فرض فعلی بر این است که جاسوسان روس در کمین چنین فرصتی بودند؛ بنابراین رخنه به سیستم وای‌فای یا خط تلفن هتل از سوی روس‌ها و اشتباه افسر آلمانی در استفاده از اینترنت هتل، فرصت مغتنم برای روس‌ها را برای شنود مکالمه نظامیان آلمانی فراهم آورده است.
در یک جمع‌بندی کارشناسان استدلال کردند که این تماس در تور یک عملیات تجسسی فراگیر روس‌ها افتاده بود. جاسوسان خوش‌اقبال بودند و آلمانی‌ها بداقبال که اشتباه آنها منجر به درز اطلاعات سری شد. اما فراتر از این که چه کسی توانست به این تماس ناامن در اتاق هتلی در سنگاپور رخنه کند، درز مکالمات افسران نیروی هوایی برای آلمان گران تمام شده است. این کار باعث شد که اختلاف‌های داخلی درباره ارسال سامانه تاروس بیش‌ازپیش علنی شود و به بحث بر سر ضعف‌های دفاعی و امنیتی این کشور دامن بزند.
رسول سلیمی
