عزم روسیه و امارات برای توسعه روابط و همکاری‌های مشترک

این روزها بحث چرایی همراهی روسیه با ادعای کشورهای عربی در خصوص جزایر سه‌گانه ایرانی در افکار عمومی و همچنین محافل رسانه‌ای بسیار مطرح است. موضوعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان داخلی زنگ خطری جدی برای ایران در مورد میزان قابل اتکا بودن روسیه روشن کرده است. اما به نظر می‌رسد انگیزه طرف روس کاملا روشن باشد؛ مسکو تلاش می‌کند تا منافع خود را تامین کند و در این بین کوچکترین تردیدی برای نادیده گرفتن منافع ایران ندارد. کشورهای عربی به ویژه امارات متحده عربی نیز با درک شرایط جدید جهانی به دنبال شرکای جدید در سطح جهان هستند.

لذا همکاری بین مسکو و پایتخت‌های عربی که در یکی دو سال اخیر سرعت بیشتری به خود گرفته است، در راستای منافع ملی دو طرف انجام می‌شود. محمد شطیوی -کارشناس اقتصادی مرکز مطالعات و تحقیقات استراتژیک امارات- و ولادیمیر لیخاچف -معاون موسسه صنعت انرژی دانشکده عالی اقتصاد دانشگاه تحقیقات ملی روسیه- در مقاله‌ای مشترک که در اندیشکده «شورای امور بین الملل روسیه» منتشر شده به بیان دلایل و انگیزه‌های دو کشور روسیه و امارات متحده عربی پرداخته‌اند. مطالعه مقاله مذکور تا حدی به برخی ابهامات در خصوص دلایل نادیده گرفته شدن خطوط قرمز ایران توسط روسیه پاسخ می‌دهد.

متن کامل مقاله شورای امور بین الملل روسیه بدین شرح است:

جهان در حال حاضر در حال گذراندن دوره‌ای از تلاطم شدید در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اقلیمی است. چشم انداز توسعه همکاری روسیه و امارات متحده عربی به دلیل عوامل متعددی از جمله عواملی که به طور مستقیم بر منافع دو کشور تأثیر می‌گذارد، در زمینه های مختلف به ویژه در بخش انرژی به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار گرفته است.

آنچه دامنه گسترده منافع مشترک بین روسیه و امارات را شکل داده عبارتند از: دیدگاه‌های مشترک هر دو دولت در مورد نیاز به تجدید نظر در سیستم تک قطبی روابط بین الملل، درک اهمیت حفظ تعادل بازار جهانی انرژی (نفت)، تمایل به توسعه همکاری سودمند دوجانبه هم در روابط سنتی و هم «جدید»، تلاش برای دستیابی به انرژی‌های کم کربن و اهداف توسعه پایدار.

به طور کلی، مشارکت روسیه و امارات در سازمان‌ها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی، مانند توافق‌نامه پاریس، اوپک پلاس، و چندین مورد دیگر، مبتنی بر مکانیسم‌های نسبتا توسعه‌یافته همکاری‌های دوجانبه و منافع متقابل است.

توسعه همکاری‌های اقتصادی دوجانبه سودمند بین دو کشور نسبتا چشمگیر بوده است. تا سال 2022 گردش تجاری بین روسیه و امارات با 68 درصد افزایش به 9 میلیارد دلار رسید. از میان تمامی کشورهای جهان عرب، امارات رتبه اول را در این شاخص دارد.

از فوریه 2022، میزان نزدیکی مسکو و ابوظبی بارها در سطوح دیپلماتیک و اقتصادی منعکس شده است. امارات از رای دادن به قطعنامه سازمان ملل در محکومیت روسیه به دلیل انجام عملیات نظامی ویژه در اوکراین امتناع کرد.

ابوظبی همچنین تحریم‌های ضدروسی واشنگتن را نادیده می‌گیرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز در واکنش به این مسئله ضمن انتقاد از امارات متحده عربی، چندین سازمان اماراتی را تحریم کرد. اخیرا، تماس‌های شخصی بین رهبران امارات و روسیه، به ویژه با ابراز حمایت متقابل در شرایط بحرانی، بیشتر شده است. امارات متحده عربی تعهد خود را به استفاده از بسترهای مختلف برای گسترش همکاری با روسیه، به ویژه با بحث در مورد احتمالات مشارکت خود در «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» نشان داده است.

تحریم‌های محدودی که ایالات متحده، اتحادیه اروپا و متحدانش علیه روسیه اعمال کرده‌اند و همچنین «خود تحریمی» غیررسمی شرکت‌ها و مؤسسات مالی غربی، شرکت‌های روسی، از جمله آن‌هایی که در حوزه انرژی هستند، مسکو را مجبور می‌کند تا امکان انتقال نماینده خارجی خود را به امارات متحده عربی بررسی کنند. این امر به دلیل شرایط مالیاتی مطلوب در امارات، در دسترس بودن زیرساخت های توسعه یافته و سیستم خدمات تسهیل می‌شود. معاملات سهام شرکت های انرژی روسیه نیز در حال حرکت به سمت سکوهای تجاری امارات است.

امارات و روسیه برای دستیابی به یک هدف مشترک تلاش می‌کنند که عبارت است از: حفظ ثبات بازار جهانی نفت، از طریق هماهنگی گروهی در اوپک پلاس. هدف دو کشور پیشرفت در استراتژی‌هایی است که ترکیب انرژی متعادل تری را در آینده با مشارکت بیشتر منابع انرژی پاک و تجدیدپذیر در نظر می‌گیرد. همکاری نزدیکتر بین امارات و روسیه در این دو حوزه کلیدی تاثیرات مثبتی بر اقتصاد جهانی و محیط زیست خواهد داشت.