ردیابی کنترل چین بر بنادر خارج از کشور

خلاصه تحلیل:

1. شورای روابط خارجی، اندیشکده آمریکایی به نفوذ سیاسی، اقتصادی چین در بنادر خارج از این کشور پرداخته‌است.

2. شورای روابط خارجی برای نشان دادن میزان نفوذ چین در سایر بنادر به طرح آمار‌هایی می‌پردازد که به این شرح است؛ چین حداقل در یک بندر در هر قاره به جز قطب جنوب فعالیت یا مالکیت دارد. از ۱۰۱ پروژه، ۹۲ پروژه فعال هستند، در حالی که ۹ پروژه بندری باقی مانده به دلیل لغو یا تعلیق تا پایان سپتامبر ۲۰۲۳ غیر فعال شده اند.

3. این تحلیل با اشاره به اهمیت تجارت دربایی برای چین ادامه می‌دهد؛ چین به بزرگ ترین کشور تجاری و دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده است و حدود ۹۵ درصد از تجارت بین المللی خود را از طریق خطوط دریایی انجام می دهد.

4. این اندیشکده آمریکایی تاکیید می‌کند که، با وجود این روند توسعه تجارت دریایی، چین هنوز یک قدرت دریایی جهانی نیست و در حال حاضر پایگاه های دریایی خارجی محدودی دارد، اما به یک قدرت تجاری پیشرو تبدیل شده است که نفوذ ژئواکونومیک قابل توجهی بر خطوط دریایی بین المللی و بنادر تجاری زیربنای جریان جهانی کالاها دارد.

5. با توجه به نکته بالا این تحلیل مسیر خود را به سمت ضعف‌های نظامی چین می‌برد و این پرسش را مطرح می‌کند که؛ «آیا چین می تواند از بنادر خارج از کشور برای اهداف نظامی استفاده کند؟» و در پاسخ توضیح می‌دهد که، «هنگام ارزیابی پتانسیل یک بندر برای استفاده نظامی، محدودیت های فیزیکی و مشخصات ساخت بندردر نظر گرفته می‌شود.» و در ادامه بنظر می‌رسد که با طرح مثال‌هایی در تلاش است تا روابط سیاسی را در توسعه نظامی متغیری فعال مطرح کند.

6. و در آخراشاره می‌کند؛ دولت های غربی به طور فزاینده ای نگران توسعه بالقوه پایگاه های دریایی خارجی چین هستند. سرمایه گذاری سنگین چین در متصل ترین بنادر جهان، نشان دهنده نفوذ قوی این کشور بر زنجیره تامین تجارت جهانی است. قدرت واقعی حزب کمونیست چین و دولت چین بر غرب لزوما در ایجاد پایگاه های دریایی جدیدتر و بزرگ تر نیست؛ بلکه قدرت نفوذ چین در درجات مختلف سرمایه گذاری و مالکیت آن در شلوغ ترین و متصل ترین بنادر جهان است که زمینه ساز جریان جهانی کالا است.

تعامل چین با بنادر خارج از کشور درجه مالکیت این کشور را بر اساس انواع سرمایه گذاری در مناطق دیگر و در زمان‌های مختلف نشان می‌دهد. همچنین پتانسیل دو منظوره (تجاری و نظامی)بنادر متعلق به نهادهای چینی را ارزیابی می کند. پایگاه داده پشتیبانی کننده این تعاملات را شامل ۱۰۱ پروژه بندری می‌داند که نهادهای چینی مالکیت سهام یا سهام عملیاتی متنوعی از آن ها را به دست آورده اند.

چین حداقل در یک بندر در هر قاره به جز قطب جنوب فعالیت یا مالکیت دارد. از ۱۰۱ پروژه، ۹۲ پروژه فعال هستند، در حالی که ۹ پروژه بندری باقی مانده به دلیل لغو یا تعلیق تا پایان سپتامبر ۲۰۲۳ غیر فعال شده اند.

دلایل لغو یا تعلیق شامل نگرانی های زیست محیطی، تیره شدن روابط سیاسی، مشکلات مالی و مسائل امنیتی است که در داخل و خارج مطرح شده است. از پروژه های تعلیق شده، می‌توان به؛  ساخت بندر خلیفه در امارات متحده عربی اشاره کرد.

چین به بزرگ ترین کشور تجاری و دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده است و حدود ۹۵ درصد از تجارت بین المللی خود را از طریق خطوط دریایی انجام می دهد.

راه اندازی ابتکار کمربند و جاده توسط شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سال ۲۰۱۳ و معرفی جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم که چین را از طریق دریای چین جنوبی و اقیانوس هند به اروپا و اقیانوس منجمد شمالی متصل می کند،

سرمایه گذاری و فعالیت های ساخت وساز بندری چین در خارج از کشور را افزایش داده است.

رئیس جمهور شی شخصا بر اهمیت بنادر برای توسعه اقتصادی تاکید کرده است. شی در آوریل ۲۰۱۷ هنگام بازدید از بندر تیشان در استان گوانگشی بر اهمیت بنادر در توسعه اقتصادی تاکید کرد:

” ما اغلب می گوییم که برای ثروتمند شدن ابتدا باید جاده بسازیم؛ اما در مناطق ساحلی، برای ثروتمند شدن باید ابتدا بنادر را نیز بسازیم.”

چین در کدام کشورها سرمایه گذاری می کند؟

تا سپتامبر ۲۰۲۳، چین هفتاد قرارداد حمل و نقل دوجانبه و منطقه ای با شصت و شش کشور و منطقه امضا کرده است. امروزه، مسیرهای حمل و نقل و شبکه های خدماتی چین، کشورها و مناطق عمده جهان را پوشش می دهند.

اگرچه چین هنوز یک قدرت دریایی جهانی نیست و در حال حاضر پایگاه های دریایی خارجی محدودی دارد، اما به یک قدرت تجاری پیشرو تبدیل شده است که نفوذ ژئواکونومیک قابل توجهی بر خطوط دریایی بین المللی و بنادر تجاری زیربنای جریان جهانی کالاها دارد.

این تعامل بنادر داخلی چین را نشان نمی دهد، اما شایان ذکر است که چین براساس شاخص اتصال کشتیرانی لاینر که ادغام کشورها در شبکه های حمل و نقل جهانی لاینر را اندازه گیری می کند،

به بزرگ ترین بنادر کانتینری جهان تبدیل شده است.

تا سال ۲۰۲۲، شانگهای جایگاه خود را به عنوان شلوغ ترین بندر کانتینری جهان برای سیزده سال متوالی حفظ کرده است و چندین بندر کانتینری چین در زمره متصل ترین بنادر جهان قرار دارند.

آیا چین می تواند از بنادر خارج از کشور برای اهداف نظامی استفاده کند؟

هنگام ارزیابی پتانسیل یک بندر برای استفاده نظامی، محدودیت های فیزیکی و مشخصات ساخت بندر (به عنوان مثال، طول و تعداد اسکله ها، پیش نویس، سطح آب عمیق، و در دسترس بودن شبکه های حمل و نقل و سوخت رسانی)در نظر گرفته می‌شود.

در حالی که این تعامل بر پتانسیل فیزیکی برای استفاده نظامی تمرکز دارد، لازم به ذکر است که امکان سنجی و دستور کار سیاسی بالقوه مرتبط با سرمایه گذاری بندر (به عنوان مثال، ظرفیت اختلال در مسیرهای تجارت جهانی و نزدیکی به دیگر پایگاه های نظامی و دریایی)در نهایت بر تصمیم چین برای انتخاب بنادر خاص برای استفاده دریایی تاثیر خواهد گذاشت. به عنوان مثال، اگرچه بندر لس آنجلس پتانسیل فیزیکی برای میزبانی از کشتی های نیروی دریایی چین را دارد، اما در واقعیت، با توجه به تنش های ژئوپلیتیکی کنونی، غیرقابل تصور است که ایالات متحده به یک کشتی نیروی دریایی چین اجازه پهلو گرفتن در یک بندر آمریکایی را بدهد. در مقابل، بندر پیرئوس پتانسیل فیزیکی برای استفاده دریایی را دارد و پیش از این در سال ۲۰۱۷ میزبان ناوگان دریایی چین برای “دیدار دوستی” بود. با این حال، با ادامه روند خروج از چین، احتمال رخ دادن چنین ملاقات هایی در آینده می تواند کاهش یابد.

به عنوان یک دستورالعمل کلی، بنادر با ناوهای بین ۱۲ تا ۱۵ متر قادر خواهند بود بسیاری از کشتی های نیروی دریایی چین از جمله ناوشکن ها (که ۶.۵ متر ارتفاع دارند)، ناوچه ها (۶ متر)، ناوه ای هواپیمابر (۱۱ متر)و ناوه ای جنگی (۶.۶ متر)را در خود جای دهند. تانکرها و حامل های نفت به طور متوسط ۱۶ متر طول دارند؛ بنابراین، می توان فرض کرد که بنادری که قادر به جا به جایی تانکرهای نفت هستند نیز می توانند به طور فیزیکی کشتی های نیروی دریایی را کنترل کنند.

چین چگونه می تواند بنادر خارج از کشور خود را آزاد کند؟

دولت های غربی به طور فزاینده ای نگران توسعه بالقوه پایگاه های دریایی خارجی چین هستند. اگرچه بررسی های فزاینده غرب می تواند به این معنی باشد که ایجاد پایگاه های دریایی راه موثری برای حزب کمونیست چین و دولت چین برای نمایش قدرت در سطح جهانی نیست، حزب کمونیست چین و دولت هنوز هم می توانند بر تجارت جهانی و لجستیک تاثیر بگذارند. سرمایه گذاری سنگین چین در متصل ترین بنادر جهان، نشان دهنده نفوذ قوی این کشور بر زنجیره تامین تجارت جهانی است. قدرت واقعی حزب کمونیست چین و دولت چین بر غرب لزوما در ایجاد پایگاه های دریایی جدیدتر و بزرگ تر نیست؛ بلکه قدرت نفوذ چین در درجات مختلف سرمایه گذاری و مالکیت آن در شلوغ ترین و متصل ترین بنادر جهان است که زمینه ساز جریان جهانی کالا است.

یادداشت های داده

داده های موجود در این ردیاب به طور مستقل از منابع در دسترس عموم مانند مقالات خبری، اخبار و اطلاعیه های شرکت و گزارش ها و اطلاعیه های دولتی جمع آوری شده است. اگر چندین منبع با داده های متناقض برای یک عنصر خاص از یک پروژه وجود داشت (مانند کل سرمایه گذاری)، ما برآورد محافظه کارانه تری را فهرست کردیم.

هر ردیف در مجموعه داده قابل دانلود یک پروژه است. پروژه های چندگانه گاهی اوقات در یک پورت اتفاق می افتند. ما بین “پروژه های بندری” و “بنادر” تمایز قائل می شویم، به عنوان مثال برخی از بنادر در چندین فاز ساخته می شوند و می توانند سرمایه گذاری چین را برای یک یا چند فاز توسعه دریافت کنند. اطلاعات مربوط به پتانسیل و دستور کار برای استفاده دوگانه نشان دهنده پورتی است که پروژه پورت در آن قرار دارد.

برای این تعامل، مالکیت به عنوان یک نهاد چینی تعریف می شود که دارای سهام قطعی در بندر مشخص شده، اسکله، ترمینال کانتینر، یا خود نهاد فیزیکی دیگر است. این قرارداد شامل امتیازاتی برای مدیریت بندر و / یا عملیات یا اجاره نمی شود.

اجاره بندر یک قرارداد بلند مدت است که توسط آن مالک یا مالک بندر (مستاجر)استفاده، مدیریت و / یا عملیات بندر را برای یک دوره زمانی مشخص در ازای پرداخت به مستاجر (مستاجر)اعطا می کند. هیچ سهامی در قرارداد اجاره مبادله نمی شود.

https://www.cfr.org/tracker/china-overseas-ports

منبع: شورای روابط خارجی

ترجمه و تلخیص: دنیای تحلیل