دنیای تحلیل: بلومبرگ، رسانه بین‌المللی مستقر در نیویورک این تحلیل را به دیدار پیش‌روی رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا و چین اختصاص داده‌است. نویسندگان این یادداشت در تلاشند تا اثبات کنند، آمریکا و چین به عنوان دو قدرت بزرگ جهان درحال حاضر به یکدیگر نیاز دارند، آنها نقطه اصلی اشتراک این دو هژمون جهان را “اقتصاد” می‌دانند و در این تحلیل به ارائه دلایل هر دو طرف برای بهترشدن روابط‌شان می‌پردازند. نویسندگان بلومبرگ بر این باورند که هرچند اقتصاد آمریکا در چندسال اخیر دچار رکود شده و رئیس‌جمهور بایدن برای رقابت انتخاباتی‌اش احتیاج به بهترشدن اوضاع اقتصادی کشورش دارد اما، چین به دلیل مشکلات داخلی، مشکلات اقتصادی و وضعیت تایوان، تمایل بیشتری برای برقراری ارتباط سازنده با آمریکا دارد.
آیا رهبران همیشه متعارض دو اقتصاد بزرگ جهان هنگام ملاقات در سانفرانسیسکو می‌توانند زمینه را برای یک راه دوستانه‌تر و روبه جلو فراهم کنند؟
یکی از آنها قهرمان خودساخته طبقه کارگر و مدافع دمکراسی است که از به دست نیاوردن حق خود برای یک اقتصاد قوی با ظهور انتخابات ناامید شده است. دیگری یک رهبر امپریالیستی مرموز است که در میان نخبگان سیاسی متولد شده و حتی در حالی که اقتصادش با رکود نسلی مواجه است، مشغول ایجاد اتحادهای استبدادی در سراسر جهان است.
اینکه جو بایدن و شی جین پینگ بزرگ ترین اقتصادهای جهان را رهبری می کنند، باید دلیل کافی برای غلبه بر بیوگرافی‌ها و جهان بینی‌های متضاد آنها باشد. آنها وقتی برای ملاقات حضوری در سانفرانسیسکو مقابل یکدیگر می‌نشینند، به چیزی اعتراف خواهند کرد که احتمالا ترجیح می‌داند آن را پنهان کنند و آن این است که؛ به یکدیگر نیاز دارند!
رقابت بین آمریکا و چین به پایان رسیده است. نارضایتی های زیادی از هر دو طرف وجود دارد، از آینده تایوان گرفته تا قوانین اساسی رقابت عادلانه اقتصادی ، که تغییر نمی‌کند.
با این حال، پس از کش و قوس های بی وقفه سال های اخیر، هر دو طرف می خواهند زمینه را برای این رابطه فراهم کنند – و حداقل بین انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آمریکا، این داستان منافع شخصی همسو است. “چیمریکا” اکنون ممکن است یک بندر عجیب و حتی مضحک باشد، اما هنوز چیزهای زیادی وجود دارد که این دو کشور را به . تجارت دوجانبه در سال ۲۰۲۲ به حدود ۷۶۰ میلیارد دلار رسید، در حالی که ارزش سرمایه گذاری در دارایی های فیزیکی و مالی ۱.۸ تریلیون دلار بود.
تجارت آمریکا و چین
اقتصاد همچنان زیربنای روابط آمریکا و چین است. و اقتصاد است که این روزها برای شی و بایدن مهم است. به همین دلیل است که واشنگتن و پکن ماه‌ها را به دیپلماسی سخت اختصاص دادند که زمینه را برای نشست سانفرانسیسکو فراهم کرد، از حمله این تلاش‌ها می‌توان به دیدارهای دو روزه بین جانت یلن، وزیر خزانه‌داری و هی لیفنگ، معاون نخست‌وزیر در هفته گذشته اشاره کرد.
همچنین به همین دلیل است که دو طرف به گونه‌ای در حال تعامل هستند. برخی از طرف های آمریکایی این تلاش‌ها را بیشتر برای حل مساله می دانند تا تحریک. حتی اگر انتظارات برای انتشار هرگونه اعلامیه[قطعنامه] مهمی کم باشد، کارشناسان معتقدند که، جهان می‌تواند به همکارهایی مثل، بازگرداندن ارتباطات بین نظامیان دو کشور یا وعده انجام اقدامات بیشتر برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی و متوقف کردن جریان غیرقانونی فنتانیل به ایالات متحده امیدوار باشد.
جود بلانشت، یکی از ناظران قدیمی چین در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی می‌گوید: ” این چیزی است که به نظر می رسد یک رقابت را مدیریت می کند. این کار جذاب نیست و به شما هدف نهایی فریبنده ای نمی دهد.” بلانشت می گوید: “اما اگر بتوانید” در مورد اینکه اوضاع تا چه حد می تواند وخیم شود، محدودیت قائل شوید، پس، جایی که ما می توانیم باشیم، آن قدرها هم بد نیست.
بخشی از تلاش برای توافق به اینکه هر طرف چقدر رابطه را تایید کند بستگی دارد.از طرفی هم مقامات آمریکایی به طور فزاینده ای اذعان کرده اند که روابط اقتصادی آن ها با چین از بین نمی رود.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در مقاله اخیر خود در فارن افرز، چالش اصلی آمریکا را “رقابت در عصر وابستگی متقابل” دانست و اعلام کرد که آمریکا و چین “از نظر اقتصادی به هم وابسته هستند. یلن در رویداد جامعه آسیا ۲ نوامبر گفت:«جدایی کامل اقتصادهای ما، یا رویکردی که در آن کشورهایی از جمله؛ هند و اقیانوس آرام مجبور به جانبداری شوند، پیامدهای جهانی منفی قابل توجهی خواهد داشت. ما هیچ علاقه ای به چنین جهان تقسیم شده و اثرات فاجعه بار آن نداریم.»
او ممکن است اضافه کرده باشد که آخرین چیزی که رئیسش به آن نیاز دارد آشفتگی ژئوپلیتیکی بیشتر است چرا که او رای دهندگانی که هنوز بر تورم تاکید دارند را تشویق می کند و به نظر می رسد همین رای دهندگان نیز در مورد مزایای استقبال “بایدنومیکس” از سیاست صنعتی که یلن و دیگران استدلال می کنند آمریکا را در جایگاه بهتری برای رقابت با چین قرار داده است، قانع نکرده است.
از سوی دیگر، خود شی نیز پس از ماه ها تلاش در اوایل سال جاری میلادی و خودداری از تماس تلفنی با بایدن در پی سرنگونی یک بالن جاسوسی چینی که به حریم هوایی آمریکا نفوذ کرده بود، به صورت علنی خواستار توقف خصومت ها شده است. وی در سخنرانی خود در دیدار با هیات کنگره آمریکا در ماه اکتبر گفت: ” هزاران دلیل برای بهتر کردن روابط آمریکا و چین وجود دارد و هیچ دلیلی برای بدتر کردن آن ها وجود ندارد.”
همچنین آنچه ناظران آمریکایی به عنوان سیگنال‌های دوران جنگ سرد از ماشین تبلیغاتی چین دریافت کرده‌اند، می توان به، درخواست‌های رسانه‌های دولتی از ایالات متحده و چین برای پذیرش «روح ببرهای پرنده»، هواپیماهای آمریکایی که در طول جنگ جهانی دوم مأموریت‌هایی را علیه ژاپنی‌ها در چین انجام می‌دادند، اشاره کرد.
تثبیت رابطه با واشنگتن به شی اجازه می دهد تا بهتر بر چالش‌های داخلی تمرکز کند. انتظار می رفت با برداشته شدن تدابیر شدید کنترل همه گیری در دسامبر ۲۰۲۲، اقتصاد چین دوباره رونق بگیرد. اما پس از یک انفجار اولیه، شتاب به سرعت از بین رفت.
در ماه های اخیر، صحبت در غرب این بوده که رشد چین متوقف شده است. البته دیگر پیشی گرفتن از ایالات متحده – نه تا پایان این دهه، یا شاید هم همیشه – دور از انتظار نیست. این تغییر روایت پیامدهایی دارد. براساس محاسبات بلومبرگ براساس داده های بانک مرکزی، دارایی های خارجی سهام و بدهی این کشور از اوج دسامبر ۲۰۲۱ تا پایان ژوئن امسال حدود ۱.۳۷ تریلیون یوان (۱۸۸ میلیارد دلار) یا ۱۷ درصد کاهش یافته است.
شرکت های خارجی سهام و اوراق قرضه چین . به یوان
دونگشو لیو، کارشناس سیاست چین در دانشگاه هنگ کنگ می گوید: «تمایل پکن برای کاهش تنش ها با آمریکا بخشی از یک روند روشن است و من فکر می کنم بخشی از آن به خاطر این واقعیت است که چین بحران اقتصادی دارد. چین با فشار زیادی مواجه است و باید حداقل به سرمایه گذاران خارجی و کشورهای خارجی اطمینان دهد که همچنان مایل است به روی جهان باز باشد.»
این احساس که بهترین سال‌های چین گذشته است، ممکن است در داخل کشور نیز وجود داشته باشد و ممکن است چین شاهد موج نوستالژی‌هایی باشد که ازمرگ اکتبر لی کچیانگ، (مدافع یک مدیریت اقتصادی لیبرال‌تر که در برخی مواقع به نظر می‌رسید تنها فرد صاحب قدرت با این دیدگاه بود) ناشی می‌شود.
اقتصاد چین در سه ماهه سوم با نرخ سالانه ۴.۹ درصد رشد کرد اما هنوز در میانه رکود ساختاری قرار دارد. برای کسانی که در چین بی وقفه در حال رشد متولد شده اند، این اولین طعم دوران سخت آن ها است. بسیاری از آن ها شاهد سقوط ارزش خانه های خود در نتیجه یک کمپین دولتی برای کوچک کردن بخش املاک بوده اند که هنوز حدود یک پنجم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد. فارغ التحصیلان دانشگاهی اخیرا در تلاش برای یافتن کار هستند و بیکاری جوانان به رکورد ۲۰ درصد رسید. کارمندان دولت در برخی از استان های محروم کشور شاهد کاهش حقوق خود هستند و از آن ها خواسته می شود که پاداش گذشته خود را بازگردانند.
در بالاترین رده های حزب کمونیست چین نیز اختلال وجود دارد. دو تن از پنج عضو شورای ایالتی شی طی چند ماه پس از انتصاب در آنچه به نظر می رسد یک تغییر در رهبری است که برای ریشه کن کردن اختلاس و سایر رفتارهای نامناسب طراحی شده است، ناپدید شده اند.
همه این‌ها نشان می‌دهد که چرا اجلاس سران این هفته با دقت طراحی می‌شود و مقامات چینی نگران تصویری هستند که شی می‌خواهد در خانه به نمایش بگذارد و نگران هرگونه اعتراض احتمالی که ممکن است در شهری با سابقه طولانی شورش‌ها به استقبال او برود.
دنیس وایلدر، کارشناس سابق کاخ سفید و آژانس اطلاعات مرکزی درباره چین که اکنون در دانشگاه جورج تاون است، می گوید: ” او تقریبا نمی توانست کم تر به این ماده اهمیت دهد. ” چیزی که او می خواهد این است که تصاویر او در مرکز توجه در سان فرانسیسکو باشد.”
مقامات دولت بایدن علناً در مورد نیاز ایالات متحده و چین به همکاری در سایر موضوعات جهانی مانند تغییرات آب و هوا و کاهش بدهی برای کشورهای کم درآمد صحبت کرده اند. و به طور خصوصی، آنها می گویند که با ایالات متحده که درگیر جنگ های خونین در اوکراین و خاورمیانه است، می توانند از کمک پکن برای کاهش تنش های ژئوپلیتیکی استفاده کند.
مقامات آمریکایی از مداخله چین در روسیه و تجاوز به اوکراین به ویژه پس از میزبانی شی در ماه اکتبر از پوتین دست کشیده اند. اما حتی در حالی که چین از محکوم کردن حماس به خاطر قتل عام حدود ۱۲۰۰ اسرائیلی در ۷ اکتبر خودداری کرده است، افراد نزدیک به دولت بایدن به طور خصوصی می گویند که در رساندن پیام به رهبری ایران، حامی مالی اصلی حماس، پیشرفت هایی داشته اند.
بایدن هم مانند شی حواس پرتی های کمتری می خواهد تا بتواند روی دستور کار داخلی خود تمرکز کند، چون برای انتخاب مجدد در نوامبر ۲۰۲۴ مبارزه می کند.
تغییر سال به سال در تولید ناخالص داخلی
اگرچه آمریکا در مقایسه با همتایان جهان غنی خود و همچنین چین از رکود کووید ۱۹ به شکل بهتری بیرون آمد، اما بسیاری از اقتصاددانان این کشور را در ماه های آینده رکود اقتصادی را پیش‌بینی می‌کنند. چرا که اقتصاد این کشور تمام وزن هجوم بانک مرکزی فدرال رزرو برای افزایش نرخ ها را به دوش می کشد. نظرسنجی‌ها نشان می دهد بایدن در حال حاضر رتبه ضعیفی در اداره اقتصاد به دست آورده که بیشتر به دلیل افزایش تورمی است که اکنون در حال فروکش کردن است. بنابراین به سختی می توانید کسی را پیدا کنید که بیشتر از رئیس جمهور روی یک فرود نرم سرمایه گذاری کرده باشد. (البته به غیر از جروم پاول رئیس فدرال رزرو)
در نشست این هفته، جمهوری خواهان مدعی شدند که بایدن و دستیارانش پیش از هرگونه امتیازی، یا پیش از وقوع هر اتفاقی، در حال مذاکره با چین هستند. اما اکثر تحلیلگران بر این باورند که بایدن در مقایسه با پبشنیان خود و رقیب احتمالی اش در انتخابات سال آینده، دونالد ترامپ، در چین جدی‌ترعمل کرده است.
” کنش ها بلندتر از کلمات صحبت می کنند. وندی کاتلر، مذاکره کننده تجاری سابق آمریکا که اکنون ریاست دفتر موسسه سیاست گذاری جامعه آسیا در واشنگتن را بر عهده دارد، می گوید: ” من فکر نمی کنم هیچ مدرکی وجود داشته باشد که نشان دهد دولت به نحوی اقدامات خود را در قبال چین نرم می کند.” کاتلر و دیگران استدلال می کنند که دلیل این موضوع، اصرار دولت بایدن بر اعمال محدودیت های بیشتر بر صادرات و محدودیت سرمایه گذاری خارجی در ماه های اخیر است، حتی زمانی که آنها در حال مذاکره بر سر شرایط نشست سان فرانسیسکو بودند.
در چین که بر بازار جهانی خودروهای الکتریکی تسلط دارد و به سرعت در حال پیشرفت در توسعه نیمه رساناهای پیشرفته خانگی خود است، برگزاری یک نشست بین رهبران تغییری در سیاست های تهدیدآمیز واشنگتن ایجاد نخواهد کرد. مورد دوم زمانی مورد توجه قرار گرفت که شرکت فناواری هواوی درست زمانی که جینا ریموندو، وزیر بازرگانی، تابستان امسال سفری به چین داشت، از یک گوشی هوشمند جدید مجهز به تراشه ساخت چین رونمایی کرد.
مقامات آمریکایی و سایرین در واشنگتن استدلال می‌کنند که از نظر اقتصادی، پکن از روند گرم شدن روابط سود بیشتری می‌برد و به شواهدی اشاره می‌کند که سرمایه‌گذاران و شرکت‌های آمریکایی باورشان را از دست داده‌اند که پکن ابزارهای سیاسی برای تمدید معجزه 30 ساله چین را در اختیار دارد.
کاملاً ثابت و روشن بوده است که دولت بایدن چگونه می‌خواهد با چین در مورد موضوعاتی که منافع متقابل دارد تعامل کند و هم اینکه چگونه برنامه‌ریزی کند تا در موضوعاتی که دیدگاه‌های متفاوتی دارند یا در جایی که نیاز به رقابت دارند قاطع باشد. مایکل فرومن، مشاور ارشد سابق و نماینده تجاری رئیس جمهور باراک اوباما که اکنون شورای روابط خارجی را رهبری می کند، می گوید: “چین بیشتر از آمریکا به این نشست از منظر داخلی نیاز دارد.”
مهم تر از همه، چین به جریان مداوم سرمایه گذاری خارجی برای حفظ رشد اقتصادی مورد نیاز خود نیاز دارد تا مشاغل و رفاه را که زیربنای مشروعیت حزب کمونیست است، تامین کند. با این حال بررسی ها نشان می دهد که اشتیاق شرکت های بین المللی در حال کاهش است. یک معیار از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سه ماهه اخیر برای اولین بار پس از ۲۵ سال اندازه گیری منفی شد، تا حدی به این دلیل که شرکت های خارجی به جای سرمایه گذاری مجدد در این کشور، بیشتر سود خود را به چین باز می گردانند. به همین دلیل است که جلب توجه مدیرعاملان آمریکایی، همان طور که او در یک مهمانی شام در طول سفرش به سانفرانسیسکو شرکت خواهد کرد، در لیست اولویت های شی قرار دارد.
شرکت هایی که در چین حضور دارند، با فهرست فزاینده ای از مشکلات دست و پنجه نرم می کنند، از جمله اقتصاد کند، محدودیت های قانونی، نگرانی های فزاینده در مورد ایمنی کارکنان، و داده ها و قابلیت اطمینان زنجیره تامین – که بسیاری از آن ها در طول دوره کووید به اوج خود رسید. قانون بازنگری شده ضد جاسوسی در ماه ژوئیه اجرایی شد و شرکت های مشاوره به دفاتر آن ها یورش بردند و مدیران آنها یا بازجویی یا بازداشت شدند.
یک مشاور کسب وکار که نمی خواهد نامش فاش شود در مورد مسائل حساس می گوید که کسب وکارهای خارجی باید با سیاست “اسکیزوفرنی” دست و پنجه نرم می کردند و یک شاخه از دولت یک چیز می گفت و شاخه دیگر برعکس. یک دیپلمات غربی در پکن می گوید تمرکز شی بر امنیت ملی و اعتماد به نفس با تلاش او برای آرام کردن سرمایه گذاران خارجی در ارتباط است.
باوجود تمام صحبت های اخیر درباره وابستگی متقابل، دولت بایدن همچنان به این ایده متعهد است که چین یک رقیب وجودی است و ایجاد فضایی بین این دو اقتصاد به نفع آمریکا است.
این به معنای همکاری با کشورهای دیگر در هند و اقیانوس آرام برای بازنگری زنجیره تامین در یک اتحاد تجاری جدید است. یا حفظ تعرفه‌های دوران ترامپ برای تشویق «کوچ کردن» کارخانه‌ها به مکان‌هایی مانند مکزیک و ویتنام. یا استفاده از ابزارهایی مانند کنترل صادرات برای محروم کردن چین از فناوری و سایر ورودی‌هایی که برای تحقق جاه‌طلبی‌های خود در زمینه‌هایی مانند؛ هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی به آن نیاز دارد. یا صرف میلیاردها دلار برای تشویق ساخت کارخانه های جدید و نیروگاه های باتری های برقی می شود.
سپس مسئله پر پیچ و خم تایوان وجود دارد. در واشنگتن، از زمان تهاجم روسیه به اوکراین، نگرانی‌ها افزایش یافته است که شی جین‌پینگ قصد دارد جزیره را با سرزمین اصلی متحد کند و پکن با استفاده از زور خودداری می‌کند. در پکن، نگرانی این است که ایالات متحده ابهام منظم سیاست دیرینه “چین واحد” خود را کنار گذاشته و حمایت از استقلال تایوان در حال افزایش باشد. علیرغم اطمینان‌های واشنگتن مبنی بر اینکه هیچ چیز تغییر نکرده است، این نگرانی‌ها با تعهدات بایدن برای دفاع از جزیره در صورت حمله چین و افزایش هزینه‌های نظامی و همکاری همسایگان چین تشدید شده است.
تحلیلگران چینی در آستانه نشست سانفرانسیسکو (بدون اشاره به انتخابات ریاست جمهوری مهم ژانویه در تایوان)، می‌گویند؛ شی می‌خواهد تضمین‌های عمومی داده شود که ایالات متحده به سیاست واحد چین پایبند است. برخی از سیاستمداران آمریکایی «سعی می‌کنند آن را به عنوان موضوعی درباره نظام‌ها و ارزش‌های سیاسی [متفاوت] یا اعتبار رهبری آمریکا در منطقه بسازند. چنین تصوراتی بسیار خطرناک است.»
از نظر برخی مقامات آمریکایی، سفر شی و نیاز وی به جلب نظر سرمایه گذاران آمریکایی به ضعف گسترده تری اشاره دارد که ممکن است مانع از هرگونه اقدام جسورانه علیه تایوان شود. البته خطر این است که بایدن و دیگران در واشنگتن ممکن است اشتباه محاسبه کرده باشند که مشکلات چین را وجودی می دانند نه گذرا. اقتصاد چین نشانه هایی از بهبود را نشان می دهد، در حالی که در آمریکا نگرانی ها درباره رکود احتمالی در گوشه و کنار این کشور در حال افزایش است.
منبع: بلومبرگ
نویسندگان: با جنی لئونارد، کولوم مورفی، جینگ لی، فران وانگ، میشل جمیسکو و جینی یو
ترجمه: دنیای تحلیل
