یکی از مهمترین مباحثی که طی هفته‌های اخیر بسیار خبرساز شده است توسعه دیپلماسی منطقه‌ای و سیاست خارجی است که دولت سیزدهم در آن بسیار موفق عمل کرده است. عادی‌سازی ارتباط با کشور‌های منطقه بخصوص از سرگیری ارتباط با عربستان سعودی و سفر وزیر امور خارجه عربستان به ایران از اهم مسائلی است که قطع به یقین علاوه بر دستاورد‌های سیاسی، نتایج و آثار مثبت اقتصادی نیز برای کشور به دنبال خواهد داشت.
آنچه در این موضوع حائز اهمیت است اینکه دولت سیزدهم در نیمه راه به این نتیجه رسیده که برای حل بخشی از مشکلات اقتصادی باید دیپلماسی به روز شده‌ای داشته باشد که بخشی از موفقیت در این موضوع منوط به فعال‌سازی دیپلماسی منطقه‌ای و بخشی هم دیپلماسی تجاری است. بحث مهم این است که موفقیت‌های اقتصادی را باید با ابزار‌های مختلف جست‌وجو کرد. بخشی از این موفقیت‌ها منوط به استفاده درست از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های داخلی است و بخشی سیاست‌گذاری مناسب و بخش دیگر وابسته به شرکای تجاری است که در سفر‌های خارجی با رایزنی‌های اقتصادی و تجاری پیدا می‌شوند.
حذف ارز و معامله با یک ارز مشترک بین کشور‌های منطقه‌ای یا چند ارز می‌تواند اولین دستاورد توسعه ارتباطات منطقه‌ای باشد. با توجه به اینکه برخی از کشور‌های منطقه مثل ایران و روسیه تحت تحریم آمریکا هستند و آمریکا تعرفه‌گذاری‌های بزرگی برای چین قائل میشود طبیعتاً حذف دلار زمینه‌ساز گسترش روابط تجاری بین کشور‌های همسایه است.
تحریم‌های آمریکا موانع بسیار بزرگی پیش روی استفاده کشور‌ها از سیستم سوئیفت گذاشته است. وجود مشکلات مختلفی که تحریم‌های آمریکا ایجاد کرده این پیام را به کشور‌های مختلف می‌دهد که هر آن ممکن است در معرض آسیب‌های تحریم قرار بگیرند و از بابت تحریم دلاری تحت فشار قرار داده شوند، به همین خاطر طبیعتاً کشور‌های مختلف که در اتحادیه‌های منطقه‌ای قرار می‌گیرند بلوکی در مقابل بلوک غرب تشکیل می‌دهند به ویژه در برابر آمریکا با دو هدف سیاسی و اقتصادی تا مستقل از آمریکا عمل کنند و منافع خود را تامین نمایند.
نکته حائز اهمیت این است که کشور‌های منطقه‌ای برای تعاملات و مراودات اقتصادی فی‌مابین و حذف دلار باید دورنمای بلند مدتی از تجارت را در نظر بگیرند تا بتوانند براساس ارز واحدی بدون نیاز و وابستگی به دلار با هم تجارت کنند، در حالی که اگر تجارت کوتاه‌مدت باشد باز هم دچار سندروم دلار می‌شوند و مجبورند با دلار معامله کنند، به این خاطر قرارداد‌ها باید بلند مدت منعقد شود در غیر این صورت طرفین در این معاملات متضرر می‌شوند.
روالی که دولت سیزدهم در گسترش ارتباط با کشور‌های منطقه‌ای و قدرت‌های اقتصادی مثل چین در پیش گرفته، دورنمای خوبی از گسترش تجارت خارجی و به تبع آن افزایش درآمد، تامین نهاده‌ها و نیاز‌های داخلی و مواد اولیه و افزایش صادرات خواهد داشت. این روال اگر با ظرافت و دقتی که در آن رعایت شده، در پیش گرفته شود قطع به یقین دستاورد‌های بسیار خوبی در جهت حذف دلار از تجارت منطقه‌ای و تامین هر چه بیشتر مصالح منطقه و تامین ارزان‌تر نیاز‌های مردم منطقه خواهد داشت.
رحمان سعادت
