فشای اسناد محرمانه نظامی ایالات متحده در مورد جنگ روسیه و اوکراین از جمله بدترین شکستهای اطلاعاتی غرب در تاریخ معاصر است. با این وجود، مقامهای اطلاعاتی کهنه کار به دلیل دیگری شوکه شده اند: نحوه انتشار اسناد فوق محرمانه و انگیزه آشکار افشاگر. این اطلاعات در اختیار یک سازمان اطلاعاتی خارجی یا رسانههای دلسوز قرار نگرفتند بلکه در یک سرورچت بازی آنلاین که به میمها*، بازیهای ویدیویی و رفاقت اینترنتی اختصاص داده شده بودند، ارسال شدند. این افشاگری هیچ ارتباطی با جاسوسی سنتی یا هکتیویسم* نداشت؛ بلکه به نظر میرسد انگیزه آن تعقیب نفوذ در یک انجمن اینترنتی بوده است.
نقل از فارین پالسی، انگیزههای احتمالی فاش کننده چه بود؟ در افشاگری اخیر، نهادهای مخفی و امنیتی دولتی با دنیای آنلاینی مواجه شدند که برای بسیاری از کاربران منبعی از همراهی، رفاقت، و نفوذ اجتماعی است و جایگزین فضای فیزیکی میشود. این دنیای آنلاین پیامدهای عمیقی برای آینده جاسوسی به ویژه عرصه ضد جاسوسی خواهد داشت.
اسناد فاش شده شامل ارزیابیهای بسیار طبقه بندی شده از تلفات روسیه و اوکراین، اطلاعات حدود ۱۰۰ نیروی عملیات ویژه غربی مستقر در اوکراین و اطلاعات مربوط به معاملات تسلیحاتی بین کشورهای خارجی در مجمع الجزایری از سرورهای خاص در Discord بوده اند.
اطلاعات فاش شده سفر خود را در Thug Shaker Central آغاز کردند سرور Discord که تحت مدیریت فردی به نام تکسیرا بود و به بازیهای ویدیویی با مضمون نظامی، تفنگهای جالب و سایر علایق مشترک اختصاص داده شده بود. اسناد از آنجا به یک انجمن برای طرفداران یوتیوبر wow_mao و به یک انجمن آنلاین دیگر به نام نقشه زمین انتقال یافت. در آنجا توسط یک کاربر ناشناس در یک بحث آنلاین در مورد جنگ در اوکراین استفاده شد.
سپس سایر کاربران اسناد را از قلمرو Discord خارج کردند و آن را در سایر مراکز آنلاین پخش کردند. این انجمنها ۴chan را شامل میشدند؛ سایتی که به خاطر عکسهای شوکه کننده، شوخیهای سایبری و میمهای ویروسی و هم چنین کانالهای طرفدار روسیه در تلگرام بدنام است.
این خزش آهسته برخلاف یک نشت اطلاعاتی هدفمند و وایرال چندین ماه به طول انجامید. تکسیرا با نام کاربری OG (مخفف اوریجینال گنگستر یا تبهکار اصلی) اسنادی را در یک کلیپ ثابت در مرکز Thug Shaker قرار داد، اما تنها پس از سه ماه یا مدت زمانی بیشتر، اسناد طبقه بندی شده مورد توجه رسانههای غربی و سازمانهای اطلاعاتی قرار گرفتند.
در روزهای اولیه ارسال توسط OG، همراهان چت او در Thug Shaker Central اسرار منتشر شده را بین خود نگه داشتند.
علیرغم آن که مسیر انتشار ممکن است بدیع و تازه به نظر برسد، اما با نگاهی دقیق مشخص میشود که بسیاری از درزهای اطلاعاتی مهم در ۱۵ سال گذشته با واقعیت آنلاین صورت گرفته است. این افشاگریها محصول جاسوسی، تحقیقات رسانهای یا فعالیتهای سیاسی نیستند بلکه نتیجه فرهنگ دیجیتال قرن بیست و یکمی میباشند: به دلیل تمایل به کسب جایگاه در میان دوستان آنلاین.
برای مثال، از سال ۲۰۲۱ میلادی اطلاعات محرمانه در مورد طراحی و عملکرد سیستمهای تسلیحاتی بارها در انجمنهای مربوط به War Thunder یک بازی ویدیویی رزمی با تسلیحات بسیار واقعی، پست شده اند. بازیکنان به امید برنده شدن در بحثها در مورد جزئیاتی مانند سرعت چرخش برجک تانک یا دستورالعملهایی برای جتهای جنگنده اف -۱۶ و مشخصات تانک چینی را منتشر کرده اند. توسعه دهندگان War Thunder مجبور شده اند از کاربران بخواهند که از ارسال مطالب طبقه بندی شده در انجمنهای بازی خودداری کنند.
دسترسی به اسناد طبقه بندی شده مانند اسناد به اشتراک گذاشته شده توسط تکسیرا نیاز به مجوز دولتی دارد شامل ارزیابیهایی میشود. ارزیابیهایی برای سنجش این که آیا ممکن است فردی مستعد فروش اسرار باشد؟ و این که آیا ممکن است در صورت درگیر شدن در رابطه عاشقانه در خطر بهره برداری از اسناد قرار گیرد یا خیر.
با این وجود، آن چه باعث نوع تازه درز اطلاعاتی میشود نوع متفاوتی از پیوند اجتماعی است. چرخ دندههای سیستم امنیت ملی ایالات متحده دهها هزار جوان با استعداد درست افرادی مانند تکسیرا ۲۱ ساله را در برمیگیرد. آنان به دلیل شغل و ماموریت شان ممکن است خود را از نظر اجتماعی منزوی کنند، در حال رفت و آمد باشند، در خارج از کشور مستقر شوند یا ساعات عجیبی کار کنند. آنان نمیتوانند در مورد کار خود با دوستان یا اعضای خانواده شان صحبت کنند. آنان ممکن است آرامش، شادی و ارتباط واقعی را در جایی بیابند که بسیاری از افراد دیگر از هم نسلانشان انجام میدهند: بازیهای ویدیویی یا گپ زدن با دیگران در اینترنت که علائق یا ایدههای آنان را به اشتراک میگذارند.
یک انگیزه اضافی وجود دارد که این نوع جدید درز اطلاعاتی را هدایت میکند. جوامع اینترنتی بهعنوان اقتصادهای پاداشی عمل میکنند. وضعیت فرد توسط محتوای ارزشمندی که برای جامعه اینترنتی به ارمغان میآورد تعیین و مشخص میشود: میمهای تند، ویدئوهای مبهم، پیوندهای جالب یا اسرار.
گفتگو با دوستان تکسیرا یک موضوع مهم را نشان داد: او با ارسال خلاصهای از اسرار طبقه بندی شده که به آن دسترسی داشت کارش را آغاز کرد و خود را به عنوان فردی مهم معرفی نمود. این موضوع باعث شد تا او چیزی شبیه به یک ستاره دارای هوادار به نظر برسد. اعضای جوانتر هم اسراری که او منتقل میکردو هم نظرات OG درباره آن اسناد را جذب کردند. هنگامی که به نظر میرسید توجه طرفداران او به شدت جلب میشود تکسیرا شروع به ارسال مستقیم تصاویر اسناد کرد. به نظر میرسید درجه بالایی از اعتماد و پیوند در این فضای کوچک ناشناس وجود دارد. گزارش “واشنگتن پست” نشان میدهد که گویی تکسیرا هرگز به عواقب واقعی ساختن پروفایل آنلاین خود فکر نکرده بود.
امروزه واقعیت آنلاین ویژگیهای یک بازی ویدئویی را به خود گرفته است. اینترنت فرصتی برای ساختن یک هویت جدید، ارتقای سطح اجتماعی، خودنمایی در برابر همسالان و ساختن یک زندگی هیجان انگیزتر از دنیای فیزیکی را فراهم میکند. زمانی که بازیکنان این عرصه کارکنان حرفهای امنیت ملی هستند و مشاغل روزانه شان خسته کننده میشود، وسوسه افشای اطلاعات و اسنادی که در اختیار دارند میتواند قدرتمند باشد؛ آن هم با انگیزه ایجاد یک بحث آنلاین، به دست آوردن اهرم نفوذ بر دیگران یا تحت تاثیر قرار دادن دوستان.
مقامهای اطلاعاتی که ممکن است این افشاگریها را “فوقالعاده عجیب” بدانند باید با این موضوع کنار بیایند که چشمانداز ضد جاسوسی تا چه اندازه تغییر کرده است.
دنیای جاسوسها در آینده بیشتر شبیه فیلم “سقوط برف” اثر “نیل استفنسون” خواهد بود و نه شبیه کتابهای جاسوسی نوشته شده توسط “جان لوکاره”.