اواسط بهمن ماه گذشته زمینلرزهای به قدرت ۷.۸ ریشتری شمال سوریه و جنوب ترکیه را لرزاند و این زمین‌لرزه هولناک خسارتها، ویرانی و تلفات گسترده‌ای را بر جای گذاشته است.
این زلزله در چند استان سوریه موجب به بار آمدن خسارت‌های بسیار گسترده‌ای شده و آمار قربانیان و مجروحان این زلزله در دو کشور به صد‌ها هزار نفر رسید.
حجم گسترده تخریب امکان خدمات رسانی و برآورد دقیقی از میزان خسارت را غیرممکن کرد.
اما یکی از موضوعات قابل توجه درباره این زمین لرزه که با واکنش‌های بسیاری در سطح جهان نیز مواجه شد، موضوع گیری آمریکا و متحدانش در قبال آن بود.
خودداری آمریکا از ارائه کمک‌های بشردوستانه
ساعاتی پس از وقوع زلزله، مقامهای آمریکا ادعای ریاکارانه خود مبنی بر کمک به سوریه و زلزله‌زدگان را در این کشور تکرار کردند؛ «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی آمریکا، مدعی شد که واشنگتن نگران تبعات زلزله در سوریه است.
اینگونه ادعا‌های ریاکارانه مقامهای آمریکایی در حالی مطرح می‌شود که گزارش‌ها از سوریه نشان می‌داد که تحریم‌های آمریکا علیه این کشور مانع اصلی امدادرسانی و کمک به زلزله‌زدگان در سوریه است و این کشور با کمبود دارو و تجهیزات پزشکی مواجه بود.
آمریکا وعده کمک‌های پس از زلزله را داد، اما هیچ تماسی با دولت این کشور برقرار نکرد.
آمریکا مدعی شد که «متعهد» به کمک به ساکنان «هر دو طرف» مرز ترکیه-سوریه که بر اثر زلزله‌های مرگبار ویران شده‌اند، است، اما واشنگتن مراوده مستقیم با دولت سوریه را رد کرد.
«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران مدعی شد که این کشور از طریق سازمان‌های غیردولتی (NGO) بدون تعامل با دولت سوریه، کمک‌های خود را به سوریه خواهد رساند.
«پرایس» ادعا کرد که آمریکا از قبل برای کمک به آسیب دیدگان در هر دو کشور تجهیزات فراهم کرده است.
اما به نظر می‌رسد این فاجعه کمک چندانی به ملایمت موضع واشنگتن در قبال دمشق نکرده است؛ اگرچه برخی از متحدان آمریکا در خاورمیانه طی سال‌های اخیر روابط خود را با دمشق اصلاح کرده‌اند، واشنگتن گفته که مخالفت خود با سوریه را بدون یک راه‌حل سیاسی فراگیر برای مناقشه تغییر نخواهد داد.
درخواست‌های گسترده برای لغو تحریم‌های سوریه
در پی وقوع زمین لرزه سوریه، نهاد‌ها و اشخاص بسیاری در سطح جهان خواستار لغو تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه سوریه شدند.
کمیته آمریکایی-عربی ضد تبعیض (ADC)، یک گروه مدافع مستقر در آمریکا، خواستار لغو «فوری» تحریم‌های آمریکا برای تسهیل ارسال کمک به سوریه شد.
«عابد ایوب»، مدیر اجرایی ADC در بیانیه‌ای گفت: واقعیت این است که کمک‌های بیشتری لازم است و به کمک زمان نیاز است؛ لغو تحریم‌ها در‌ها را برای کمک‌های اضافی و تکمیلی باز می‌کند که کمک فوری به نیازمندان می‌دهد.
با وجود خودداری از لغو تحریم‌ها، جو بایدن در بیانیه‌ای مدعی شد: امروز، قلب‌های ما و عمیق‌ترین تسلیت‌هایمان با همه کسانی است که عزیزان خود را از دست داده‌اند، مجروح شده‌اند، و کسانی که خانه‌ها و مشاغل خود را از دست داده‌اند.
تحریم‌های طولانی مدت آمریکا
طی سال‌های اخیر مردم سوریه هدف تحریم‌های شدید و ویرانگر آمریکا بوده‌اند و این تحریم‌ها در شرایط زلزله امکان خدمات رسانی را دشوارتر کرده است.
بحران انسانی سوریه با زلزله ۶ فوریه آغاز نشد؛ قبل از فاجعه این ماه، هفت نفر از هر ۱۰ نفر در سوریه – حدود ۱۵.۳ میلیون نفر – قادر به تامین نیاز‌های اولیه خود نبودند.
میلیون‌ها نفر از پیامد‌های جنگ به ظاهر پایان ناپذیر رنج می‌برند و ۹۰ درصد از جمعیت در فقر زندگی می‌کنند.
بی تفاوتی غرب به تحریم‌ها علیه سوریه
برای مدت طولانی، جامعه بین‌المللی چشمان خود را بر بحران فزاینده بشردوستانه در سوریه بسته است. در واقع، بسیاری در غرب حتی نمی‌دانستند که بحران سوریه هنوز به پایان نرسیده است تا اینکه زلزله اخیر این کشور را به کانون توجه جهانی بازگرداند. در واقع، یک نظرسنجی که در سال ۲۰۲۱ توسط یک سازمان خیریه، که در انگلیس انجام شد – در یکی از شدیدترین لحظات درگیری و در حالی که نیاز‌های بشردوستانه به سطوح بی‌سابقه‌ای رسید – نشان داد که تنها ۵۸ درصد از مردم انگلیس از این موضوع آگاه بودند.
جامعه بین‌الملل و غرب تا حوادث غم‌انگیز این ماه نسبت به مصائب سوریه بی‌تفاوت و ناآگاه بود و به چند دلیل، بی‌تفاوتی رسانه‌ای نسبت به بحران این کشور که بیش از ۱۰ سال است ادامه دارد همچنان دیده می‌شود؛ علاوه بر این غرب بیش‌تر منزوی شده و بر مشکلات فوری خود تمرکز کرده است.
البته هیچ یک از این‌ها بهانه قابل قبولی برای نادیده گرفتن مصائب مردم سوریه نیست؛ از زمان زمین لرزه ۶ فوریه، سوریه سرانجام تا حدودی مورد توجه و کمک‌های جهانی قرار گرفت که شایسته آن است. اما آیا می‌توان مطمئن شد که جامعه بین‌المللی پس از شروع یک بحران دیگر بر چرخه اخبار، سوریه را رها نخواهد کرد؟
درخواست گزارشگر سازمان ملل برای لغو تحریم‌های سوریه
آلنا دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد تأثیر منفی اقدامات قهری یکجانبه بر برخورداری از حقوق بشر در پی وقوع این زمین لرزه و در مصاحبه با «Democracy Now» خواستار لغو تحریم‌های آمریکا علیه سوریه برای کمک به تلاش‌های بازیابی پس از زلزله شد.
دوهان در این مصاحبه گفت: مردم سوریه در حال حاضر از هرگونه امکان برای بازسازی کشور خود محروم هستند. من از همه کشور‌های تحریم کننده می‌خواهم تا امکان ارسال کمک‌های بشردوستانه به سوریه را به صورت رایگان فراهم کنند.
این در حالی است که دوهان در آبان ماه سال جاری در پی سفر ۱۲ رزوه خود به سوریه خواهان لغو فوری تحریم‌ها علیه این کشور شده بود.
«دوهان» که به مدت ۱۲ روز به سوریه سفر کرده بود، گفت: از مشاهده تأثیر گسترده اقدامات قهری یکجانبه بر سوریه در زمینه وضعیت حقوق بشر و موضوعات بشردوستانه و همچنین انزوای کامل اقتصادی و مالی یک کشور شوکه شدم. مردمی که پس از یک دهه جنگ در تلاش برای بازسازی یک زندگی شایسته هستند.
وی در گزارش خود هشدار داد: ۹۰ درصد از جمعیت سوریه در حال حاضر زیر خط فقر زندگی می‌کنند و با دسترسی محدود به غذا، آب، برق، سرپناه، سوخت، پخت و پز، گرمایش، حمل و نقل و مراقبت‌های بهداشتی مواجه هستند.
به گفته این مقام سازمان ملل، با بیش از نیمی از زیرساخت‌های حیاتی که به طور کامل ویران شده یا به شدت آسیب دیده است، اعمال تحریم‌های یکجانبه بر بخش‌های کلیدی اقتصادی از جمله نفت، گاز، برق، تجارت، ساخت و ساز و مهندسی درآمد ملی را از بین برده و تلاش‌ها برای بهبود و بازسازی اقتصادی را تضعیف کرده است.
