شاید این جمله را خیلی از پدر و مادرهای جوان شنیده‌اید که الان تربیت بچه خیلی سخت شده است؛ اما این دشوار شدن به چه چیزی برمی‌گردد؟ اگر بیشتر پای درددل این پدرومادرها بنشینید، حتما به نقش رسانه اشاره خواهند کرد.
اگر تا دیروز والدین با دور کردن فرزندشان از فضاهای ناسالم، در امر تربیت موفق بودند، الان دیگر رسانه همه جا همراه فرزندشان است. علاوه بر این، امکاناتی که رسانه و فضای مجازی به کودکان می‌دهد، در نحوه شکل‌گیری شخصیت آن‌ها موثر است. در این گزارش می‌خواهیم فرصت‌ها و آسیب‌های رسانه در تربیت کودک را بررسی کنیم.
انتخاب‌های گسترده و کودکانی جسور
فضای مجازی، میدان انتخاب‌های گسترده است. فرزند شما می‌تواند محتواهای گوناگون را با هم مقایسه کند، جداگانه ارزیابی کند و به انتخاب دست بزند. این انتخاب‌های زیاد، باعث می‌شود ابتکار عمل در دست کودک باشد و همیشه بخواهد انتخاب کند نه اینکه برایش انتخاب کنند.
علاوه بر این، کودک در بازی‌های رایانه‌ای خودش طراحی می‌کند که چه راهی را گزینش کند یا حتی کجا، هنجار بازی را به چالش بکشد. همه این امکانات، او را جسورتر از نسل قبل می‌کند و قانع کردن این کودک جسور، احتمالا دشوارتر است.
کودکان کم‌طاقت و رسانه‌ای که هیچ وقت نه نمی‌گوید
در گام بعد سعی کنید وارد دنیای کودک شوید و با او هم‌جهان شوید. در گام بعدی مراقب باشید چه خوراک رسانه‌ای را به چه میزان به فرزندتان می‌دهید.
یک نسل قبل، برای تماشای برنامه مورد نظرش باید ساعت‌ها منتظر می‌ماند و اگر ساعت پخش کارتون محبوبش را از دست می‌داد یا باید به انتظار تکرار آن می‌نشست یا قبول می‌کرد که آن را از دست داده است؛ اما نسل الان یا بیشتر در لپ‌تاپ و گوشی برنامه‌هایش را مشاهده می‌کند یا اگر این برنامه، تلویزیونی باشد، می‌تواند به راحتی آن را در اینترنت جست‌وجو و تماشا کند.
برای همین «نمی‌شود» و «تمام شد» برای این نسل معنایی ندارد. او می‌خواهد و می‌شود. همین امکان باعث می‌شود نه‌تنها کودک کم‌تحمل‌تر از نسل قبل شود که حتی معنی نظم و محدودیت زمانی را هم متوجه نشود. شاید به خاطر همین است که پذیرفتن خیلی قوانین ساده مثل سر وقت مدرسه رفتن و محدود شدن به زمان برای این نسل سخت‌تر شده است.
این کودک با استاندارد جهانی بزرگ شده
اگر دنیای بچه‌ها دوسه نسل پیش در روستا، شهر یا نهایت کشور محدود بود، کودکان نسل جدید، با استانداردهای جهانی بزرگ می‌شوند. اگر تا دیروز پدر و مادر باید کنار کودک می‌نشستند تا ببینند تلویزیون چه چیزی پخش می‌کند و فلان خواننده داخلی چه آهنگی بیرون داده است، پدر و مادر امروزی باید یک چشمش به تولیدات هالیوود و دیزنی باشد و یک چشمش به سریال‌ها و آهنگ‌های کره‌ای.
دنیای کودکان شما الان خیلی بزرگتر از قبل شده است. فرزند شما الان در دنیایی زندگی می‌کند که کودک آمریکایی زندگی می‌کند. هر دو یک سریال می‌بینند از شنیدن یک آهنگ لذت می‌برند. برای همپا شدن با این کودک باید مدام دید و خواند و شنید.
کتاب، یار نامهربان کودکان این نسل
یکی از کارکردهای رسانه ایجاد حواس‌پرتی است و هر چه نفوذ این رسانه در زندگی شما و کودکتان بیشتر باشد، میزان این حواس‌پرتی هم بیشتر می‌شود. الان بیش از هر دوره‌ای، رسانه در تمام بخش‌های زندگی دلبندتان نفوذ پیدا کرده است. حواس‌پرتی رسانه، باعث شده کودکان به نسبت نسل قبل تمرکز کمتری داشته باشند و کمتر برای مطالعه وقت بگذارند.
اصلا ساعت‌ها کتاب خواندن برای بچه‌های این نسل چه بسا مرارت‌بار به نظر برسد. بچه‌ها یا باید بتوانند واکنش داشته باشند در برابر رسانه مثل گیم‌ها یا همه‌چیز را خلاصه تحویل بگیرند؛ مثل اخبار شبکه‌های اجتماعی یا شبیه سریال‌ها بتواند راحت آن را جلو و عقب ببرد. عادت‌هایی که رسانه به بچه‌ها می‌دهد، فرصت مطالعه و عمیق شدن از آن‌ها می‌گیرد.
چکارکنیم؟
حالا با تمام این چالش‌ها و امکاناتی که رسانه در اختیار والدین قرار داده، وظیفه پدر و مادرها چیست؟ اول اینکه باید بپذیرید بچه نسل z و آلفا شبیه نسل شما نیست؛ پس از تکرار مدام اینکه ما شبیه شما نبودیم، دست بردارید! در گام بعد سعی کنید وارد دنیای کودک شوید و با او هم‌جهان شوید. در گام بعدی مراقب باشید چه خوراک رسانه‌ای را به چه میزان به فرزندتان می‌دهید. به اندازه سن کودک برای او محدودیت قائل شوید. مثلا در سن کم و زیر 12 سال برای گوشی تلفن همراه نخرید.
برای تماشای کارتون وقت معین بگذارید؛ برای مثال آلارم گوشی را روی یک ساعت تنظیم کنید و سر ساعت گوشی را از کودک بگیرید. خودتان وقت کمتری در فضای مجازی بگذرانید و بیشتر مطالعه کنید. حواستان باشد اگر می‌خواهید صفتی را در فرزندتان تقویت کنید، اول خودتان به آن عمل کنید.
