درحالی که حدود 7 ماه تا زمان برگزاری انتخابات ریاستجمهوری ترکیه باقی مانده این کشور با چالشهای متعددی به ویژه در سطح امنیتی و اقتصادی دست و پنجه نرم میکند. در شرایطی که حزب عدالت و توسعه به رهبری «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور فعلی این کشور علیرغم تلاشهای فراوان و آشتی با کشورهای عربی همچون امارات و عربستان موفق به خارج کردن ترکیه از بحران اقتصادی نشده، ترکها خود را در معرض معضلات امنیتی جدید میبینند.
سیاست جدیدی که اردوغان در سوریه اتخاذ کرده و تلاش برای همگرایی با دولت «بشار اسد» رئیس جمهوری این کشور، تاثیر زیادی بر معادلات آنکارا در شمال سوریه گذاشته و گروههای افراطی و تروریستی در این منطقه که وفادار به ترکیه بودند اکنون تبدیل به خطری برای آنکارا شده و هرلحظه ممکن است از کنترل آن خارج گردند. این درحالی است که درگیری ترکیه با گروههای کرد در شمال عراق نیز به اوج خود رسیده و بعد از اینکه هفته گذشته مشخص شد عامل انفجار خونین استانبول، از عناصر وابسته به «پ.ک.ک» (حزب کارگران کردستان عراق) بوده، آنکارا طی چند نوبت شمال عراق را بمباران کرده است.
در مقابل رهبران پ.ک.ک نیز تهدید کردهاند که اگر حملات ترکیه متوقف نشود، آنها جنگ را به داخل شهرهای این کشور خواهند کشاند.
از آن گذشته طبق نتیجه نظرسنجیهای صورت گرفته از ترکها، اکثریت شهروندان این کشور از وضعیت اقتصادی ناراضی هستند و همین مسئله میتواند تبدیل به برگ برندهای برای احزاب اپوزیسیون و اردوگاه مخالف حزب عدالت و توسعه شود.
در این بین روابط واشنگتن و آنکارا بر سر گروههای تروریستی در سوریه و شمال عراق در فضای متشنجی قرار گرفته است؛ به طوری که ترکیه نسبت به حمایت آمریکا از نیروهای دموکراتیک سوریه موسوم به «قسد» و همچنین حزب کارگران کردستان عراق ناراضی است و اخیرا موضع تندی علیه ایالات متحده در این زمینه اتخاذ کرد. «سلیمان سویلو» وزیر کشور ترکیه در واکنش به پیام تسلیت واشنگتن گفت: پیام تسلیت آمریکا مانند بازگشت قاتل به صحنه جرم است. متأسفانه کسانی که ما را هم پیمان خود میدانند و این گونه وانمود میکنند که با ما دوست هستند، خودشان از تروریستها حمایتهای مالی کرده و در مناطقی که تحت اشغال خود دارند آنها را پناه میدهند.
در سایه این وضعیت و آن هم درحالی که مردم ترکیه بدترین بحران اقتصادی تاریخ خود را سپری میکنند، تحلیلگران معتقدند که ممکن است مقامات ترکیه و به ویژه شخص اردوغان از انفجار اخیر در میدان تقسیم استانبول برای بهبود موقعیت خود در انتخابات استفاده کنند. بر اساس این فرضیه، انتظار میرود که اردوغان مجددا از انفجار استانبول برای مطرح کردن مسئله انحلال «حزب دموکراتیک خلقها» استفاده کند.
دولت ترکیه همچنین میتواند اتهامات وارده به گروههای کرد سوریه را توجیه و از این فرصت برای سرعت بخشیدن به عملیاتهای نظامی در شمال سوریه استفاده کند؛ مسئلهای که آنکارا معتقد است منجر به حفظ مرزهای جنوبی ترکیه از تهدید تروریسم و همچنین تسهیل روند بازگشت آوارگان سوری به کشورشان میشود.
اردوغان در جریان اجلاس گروه 20 که اواسط نوامبر برگزار شد به همه طرفهای حاضر اعلام کرد، علیه هر طرفی که قصد حمایت از پ.ک.ک را داشته باشد اعلان جنگ میکند. این روند میتواند قبل از تاریخ انتخابات ریاستجمهوری ترکیه به محبوبیت اردوغان در میان مردم این کشور کمک کند. درواقع رجب طیب اردوغان با این اقدامات در تلاش است بگوید که به دنبال محافظت از امنیت ملی ترکیه و یافتن راهکاری برای بازگرداندن آوراگان سوری و تضمین سیطره بر منطقه امنیتی ترکیه درسوریه است.
امنیتی کردن فضای انتخابات، روشی است که اردوغان و متحدانش در دور قبلی نیز پیش گرفته و موفق شدند رقبای خود را شکست دهند. در مرحله فعلی نیز به نظر میرسد که آنها قصد دارند از انفجار میدان تقسیم به عنوان کارتی برای تحقق اهداف انتخاباتی خود استفاده کنند.
در صورتی که اردوغان بتواند بار دیگر در انتخابات ریاستجمهوری ترکیه پیروز شود طبق تغییراتی که در سال 2018 در قانون اساسی این کشور ایجاد شده، برای 2 دوره دیگر در منصب ریاستجمهوری ترکیه باقی خواهد ماند و این فرصتی عالی برای تحقق جاهطلبیهای وی در عرصه داخلی و خارجی است و سالهای طولانی بدون هیچ مانع و چالشی میتواند در مسیر اهداف منطقهای و بینالمللی خود حرکت کند.
بر همین اساس روشن است که اردوغان و متحدانش به راحتی عرصه را برای رقبا و مخالفان خالی نخواهند کرد و شاید تا ماه ژوئن 2023 (خرداد ماه 1402) که موعد برگزاری انتخابات ترکیه است شاهد اتفاقات غافلگیرکننده در عرصه این کشور باشیم؛ اتفاقاتی که مستقیما با فضای انتخابات مرتبط هستند.