آنچه در وین گذشت؛ 2 سند ایرانی و انتظار برای پاسخ اروپایی‌ها

هفته‌ای که گذشت شهر وین و پایتخت اتریش باز هم میزبان مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) و نماینده اتحادیه اروپا بود. البته با این تفاوت که اولین دور مذاکرات در دولت جدید ایران (دولت سیزدهم) با ترکیبی متفاوت از قبل کلید زده شد.

علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه ریاست هیأت ایرانی را برعهده داشت، هیأتی که در ترکیبش این بار دو معاون از وزارت امور خارجه (معاونان دیپلماسی اقتصادی و امور حقوقی و بین‌المللی) و همچنین معاون امور ارزی و بین‌الملل بانک مرکزی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت و مشاور اقتصادی معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی حضور داشتند. براساس اعلام جمهوری اسلامی ایران، هیأت ایرانی با هدف تمرکز جدی بر مسئله رفع تحریم‌ها علیه ملت ایران، با ترکیبی حقوقی و اقتصادی در این نشست شرکت کرد و این ترکیب خود تأییدی بر اراده ایران برای حصول نتیجه است.

*  تیم ایران در هر مرحله‌، دارای برنامه و ابتکارات روشن، ملموس و عملی است

آنچنان که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز در گفت‌وگوی تلفنی دیروز ۱۲ آذر ماه با «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که هیأت ایرانی با حسن نیت، اختیارات لازم و ابتکارات دست یافتنی و رو به جلو، به شکلی فعال در میز مذاکرات حضور دارد و در هر مذاکره و اقدامی پایان دادن کامل به تحریم‌های ناقض برجام هدف مشارکت ماست.

وی عنوان کرد: ما با حسن نیت در مذاکرات وین حضور داریم. تیم ما در هر مرحله‌، دارای برنامه و ابتکارات روشن، ملموس و عملی است. غرب هم باید ابتکار عمل واقعی خود را در خاتمه دادن به تحریم‌ها ارائه دهد و به تکرار شعارهای قبلی و ناقض حقوق و منافع ملت ایران پایان دهد.

تیم ایرانی به ریاست علی باقری شنبه ششم آذر ماه وارد وین شد و قبل از نشست افتتاحیه کمیسیون مشترک برجام که روز دوشنبه هشتم آذر ماه با حضور هیأت‌ها برگزار شد، هیأت ایران رایزنی‌هایی را با نماینده اتحادیه اروپا و همچنین نمایندگان روسیه و چین داشت و بعد از نشست هم رایزنی‌هایی با «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همچنین نمایندگان سه کشور اروپایی صورت گرفت که این رایزنی‌ها در روزهای بعد هم ادامه یافت.

در جلسه روز دوشنبه مقرر شد که صبح سه‌شنبه جلسه کارگروه رفع تحریم در سطح کارشناسان و با حضور نمایندگان ایران، ۱+۴ و اتحادیه اروپا در هتل کوبورگ برگزار شود.

گفتنی است مهدی صفری هم که در ترکیب تیم ایرانی حضور داشت در مدت حضورش در وین رایزنی‌هایی را با مقامات اقتصادی اتریش و همچنین قائم مقام وزیر خارجه این کشور داشت و درباره گسترش همکاری‌ها به گفت‌وگو پرداخت.

صبح سه‌شنبه نهم آذر ماه نیز جلسه کارگروه رفع تحریم در سطح کارشناسان و با حضور نمایندگان ایران، ۱+۴ و اتحادیه اروپا در هتل کوبورگ برگزار شد. در این نشست، مذاکره‌کنندگان ایرانی ضمن تشریح دیدگاه‌‌های جمهوری اسلامی ایران و ارائه پیشنهاداتی جدید در خصوص نحوه پیشبرد گفت‌وگوها، بر لزوم رفع مؤثر تحریم‌ها علیه ملت ایران تأکید کرده و دیگر اعضا را به مشارکت سازنده در گفت‌وگوها تشویق کردند. در این جلسه، نمایندگان سایر کشورها نیز  آمادگی و جدیت خود را برای تعامل در موضوع رفع تحریم‌ها، اعلام کردند.

روز چهارشنبه رایزنی‌های فشرده هیأت ایران با برگزاری کارگروه‌های مختلف و دیدارهای دو و چندجانبه در سطوح مختلف ادامه یافت. صبح چهارشنبه هم در نشست کارگروه هسته‌ای طرفین مواضع و دیدگاه‌های خود را در خصوص نحوه ادامه گفت‌وگوها ارائه کردند.

باقری همچنین چهارشنبه با حضور در محل وزارت خارجه اتریش، با «مایکل لینهارت» وزیر خارجه اتریش دیدار کرد و ضمن تشکر از میزبانی اتریش، بر جدیت و اراده جمهوری اسلامی در مذاکرات رفع تحریم‌ها تأکید کرد.

*  ۲ سندی که هیأت ایرانی به طرف‌های مقابل ارائه داد

هیأت ایرانی چهارشنبه شب دهم آذر ماه ۲ سند شامل رفع تحریم‌ها و موضوعات هسته‌ای را به طرف مقابل ارائه داد و باقری هم ارائه این سندها را نشانگر جدیت ایران در مذاکرات خواند و در عین حال یادآور شد سند سومی هم هست که هنوز به طرف‌های مقابل ارائه نشده است. (اینجا بخوانید)

رئیس هیأت مذاکره‌ کننده ایرانی همچنین در مصاحبه با یک شبکه لبنانی گفت که ایران انتظار دارد دیگر طرف‌ها پاسخ حقوقی و ادله منطقی خود را به پیشنهادهای طرف ایرانی ارائه کنند.

روز پنج‌شنبه ۱۱ آذر ماه رایزنی‌های هیأت‌ها در سطوح و فرمت‌های مختلف ادامه یافت و متون پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران در جلسات مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت. علاوه بر آن باقری با مورا و روسای سه هیأت اروپایی در وین نیز ملاقات‌هایی را داشت. از سوی دیگر کارگروه‌های رفع تحریم و موضوعات هسته‌ای نیز عصر و شب پنجشنبه با حضور هیأت‌های کارشناسی ایران و ۱+۴ تشکیل جلسه داده و باز هم در این جلسات درباره پیشنهادات ایران گفت‌وگو شد.

در طی مذاکرات باز هم صهیونیست‌ها دست از کارشکنی و طرح ادعاهای بی اساس برنداشتند و حتی نفتالی بنت نخست وزیر این رژیم در گفت‌وگوی تلفنی با آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا خواستار توقف مذاکرات شد که «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه‌ جمهوری اسلامی ایران در توئیتی در این باره نوشت: با پیشرفت گفت‌وگوها در وین، رژیم اسرائیل بار دیگر چهره واقعی خود را به نمایش گذاشته و خواستار توقف فوری مذاکرات شده است. تعجبی ندارد. رژیمی که پیدایش آن بر مبنای جنگ، تنش و ترور بوده، همواره از گفت‌وگو بیزار است. هیأت‌ها در وین، از اقامتگاه نخست‌وزیر اسرائیل دستور نخواهند  گرفت.

* دیدار باقری با گروسی

باقری همچنین عصر پنجشنبه در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حضور یافت و برای نخستین بار با «رافائل گروسی» مدیرکل این سازمان دیدار و گفت‌وگو  و ضمن تأکید بر ادامه همکاری فنی جمهوری اسلامی ایران با آژانس، ایفای نقش مثبت و سازنده این نهاد را خواستار شد. وی همچنین در توئیتی گفت‌وگوهایش با گروسی را مثمرثمر خواند.

در نهایت پنجشنبه شب خبری منتشر شد مبنی بر این‌که قرار است نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام روز جمعه و بنا به درخواست اروپایی‌ها برای بازگشت به پایتخت‌هایشان به منظور مشورت درباره پیشنهادهای ایران برگزار شود و در نهایت بعدازظهر جمعه ۱۲ آذر ماه این نشست به ریاست انریکه مورا و علی باقری هتل کوبورگ برگزار شد. در این نشست شرکت‌کنندگان به بررسی نتایج به دست‌ آمده و پیشرفت‌های صورت‌گرفته در این دور از گفت‌وگوها با توجه به متون ارائه‌ شده از سوی جمهوری اسلامی ایران پرداختند و با توجه به درخواست برخی از هیأت‌ها به منظور بازگشت به پایتخت‌هایشان جهت مشورت و دریافت دستور‌العمل‌های جدید، مقرر شد تا در گفت‌وگوها وقفه‌ای ایجاد و گفت‌وگوها هفته آینده بعد از بازگشت هیأت‌ها از پایتخت‌هایشان، از سر گرفته شود.

در پایان این نشست نیز «علی باقری» در اظهاراتی عنوان کرد: امروز نشست کمیسیون مشترک برجام برگزار و در این نشست ارزیابی اجمالی از چند روز گفت‌وگوها در وین توسط طرف‌های مختلف ارائه شد. بر این نکته تأکید شد که پیشنهاد‌های جمهوری‌های اسلامی ایران درباره دو موضوع رفع تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه و موضوع هسته‌ای روی میز است و طرف‌های مقابل این احساس نیاز را داشتند که برای ارائه پاسخ‌های مستدل، مستند و منطقی به پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران نیازمند مشورت با پایتخت‌هایشان هستند. (بیشتر بخوانید)

نماینده چین در مذاکرات وین هم پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام گفت که هنوز به کار بیشتری نیاز داریم.

انریکه مورا نیز پس از این نشست در اظهاراتی بیان کرد: هیأت‌های مذاکره کننده روزهای چهارشنبه یا پنجشنبه برای ادامه مذاکرات به وین باز خواهند گشت.

مورا با بیان این‌که «رایزنی‌های مثمر ثمری را با هیأت مذاکره کننده جدید ایرانی آغاز کردیم،» افزود: «زمان نامحدود نخواهد بود و نیاز به اقدام فوری احساس می‌شود».

معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران هم پیش از ترک وین در جمع خبرنگاران با بیان این‌که گفت‌‌وگوها در وین در فضای دوستانه برگزار شد، گفت: اینکه طرف‌های اروپایی خیلی در مورد برخی از پیشنهادهای ما رضایت نداشتند، درست است، ولی هیچ کدام عنوان نکرد که پیشنهادهای ایران مبنای حقوقی و قانونی مورد قبول دو طرف را ندارد. (جزییات بیشتر)

به گزارش فارس، پس از آنکه دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از برجام خارج شد، جمهوری اسلامی ایران یک سال صبر راهبردی را پیشه کرد و در این مدت عضو متعهد برجام بود و همچنان نیز هست. یک سال بعد (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸)  بعد از این‌که وعده‌های سه کشور اروپایی عضو برجام (آمریکا، فرانسه و انگلیس) برای ۱۱ تعهدی که به ایران در پی خروج آمریکا از این توافق داده بودند، عملیاتی نشد، جمهوری اسلامی ایران براساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام اقدام به کاهش تعهدات هسته‌ای‌اش کرده و در پنج گام این تصمیم خود را عملیاتی کرد.

بعد از روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا و ارسال پیام‌هایی مبنی بر آمادگی این کشور برای بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، رایزنی‌هایی در نیمه‌های فروردین سال جاری (۱۴۰۰) بین ایران و گروه ۱+۴ به ریاست سید عباس عراقچی، معاون سابق وزیر امور خارجه و همچنین «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام در شهر وین کلید زده شد. مذاکراتی که به عنوان مذاکرات برای احیای برجام در ۶ دور انجام شد و به‌رغم پیشرفت‌هایی که در آن زمان صورت گرفت، ولی عملاً به بن‌بست انجامید و با تغییر دولت در ایران این مذاکرات متوقف و قرار شد در دولت جدید (دولت سیزدهم) درباره آن تصمیم‌گیری شود.