در هفتههای اخیر ویدئویی از یکی از برنامههای جام جم در فضای مجازی پخش شد که پرسشهای متعددی را به ذهن هنرمندان و کارشناسان موسیقی، مخاطبان و البته رسانهها متبادر کرد. این برنامه اگرچه با رویکردی طنز و باهدف ایجاد فضایی مفرح در روز عید برای مخاطب روی آنتن رفت اما پرسشهای جدی اینچنین را شکل داد: آیا نمایش ساز در سازمان صداوسیما از این پس بلامانع است؟ آیا نحوهی برخورد با نمایش تصویر ساز در شبکهها، تاکنون تصمیمی درون شبکهای و درون معاونتی بوده است؟ و بالاخره تکلیف برنامه سازان و مخاطب چیست؟
و از همه مهمتر آنکه اگر قرار است تلویزیون به حوزهی نمایش ساز در معدود مواردی ورود کند، آیا بهتر نیست این تصویر حرفهای و در شأن موسیقی ایرانی و مخاطب رسانه ملی باشد؟
در ادامه ویدئوی منتشرشده از نمایش ساز در تلویزیون را مشاهده میکنید:
برای در میان گذاشتن این پرسشها با یک کارشناس حوزه رسانه و موسیقی، سراغ یلدا احتشامی ـ تهیهکننده رادیو فرهنگ ـ رفته ایم که سال هاست برنامه ای را در حوزه موسیقی روی آنتن می برد.
او که برنامه «با کاروان شعر و موسیقی» را برای صداوسیما تولید میکند، به ایسنا گفت: به هر حال در همه جای دنیا برای ارائه برنامههای تلویزیونی و رادیویی قوانینی وضع میشود. در ایران هم بخشی از این قوانین برای صدا و بخشی هم برای سیما توسط مدیران ارشد سازمان وضع شده است و ما هم به عنوان تیم برنامهساز همیشه تابع این قوانین هستیم. حال این چراها و بایدها و نبایدها همچون «علت آزاد بودن نمایش ساز در جام جم ولی ممنوع بودنش در تلویزیون»، به سلایق و علایق مدیران مرتبط و وابسته به سازمان برمیگردد.
او اظهار کرد، به هر حال تا آنجا که من می دانم با توجه به قوانین، صداوسیما اجازه نمایش سازها را ندارند و محدودیتهایی در این حوزه وجود دارد که در مواردی شامل رادیو هم میشود و باید به آنها عمل کرد.
در ادامه از احتشامی سوال کردیم که چرا در معدود مواردی که قرار بر اجرای موسیقی در صداوسیما همراه با نمایش ساز است، از افرادی که توانایی این کار را دارند استفاده نمیشود؟
بیان میکند: اعضای تیمهای برنامه سازی تلویزیون اغلب ترجیح می دهند از افرادی دعوت به همراهی کنند که با آنها آشنا هستند؛ در حقیقت گاهی برنامهسازها ممکن است دوست و رفیق خود را برای اجرا دعوت کنند و این در حالی است که شاید آن افراد به لحاظ کاری استاندار لازم را نداشته باشد.
این تهیه کننده متخصص در حوزه موسیقی در رادیو، حرفهایش را اینگونه ادامه میدهد: اگر کسی وارد صدا و سیما شود و کار ضعیفی ارائه دهد، این امر به ضعف تیم برنامهسازی برمیگردد که از آن شخص دعوت کرده است؛ چراکه تیم برنامهساز بسته به رسالت رادیو و تلویزیون که آموزش است، باید از افرادی استفاده کند که کارنامه کاری خوبی دارند و به دور از هر خطایی هستند.
او تصریح میکند: البته درست است که گاهی در برخی اجراهای زنده خطاهایی سهوی صورت میگیرد ولی رسالت و وظیفه تیم برنامه ساز درست بودن نتیجه کار است.
احتشامی در پایان، پیشنهاد خود را برای اجرای موسیقی و نمایش ساز در تلویزیون مطرح میکند و میگوید: ایران کشوری بزرگ با شهرهای مختلفی است که هرکدام فرهنگ، ساز و موسیقی خود را دارند و میتوان موسیقی و ساز آنها را به نمایش درآورد. اگر این سازهای بومی نمایش داده شوند، مردم با موسیقی شهرهای مختلف و سازشان آشنا میشوند، اگر دوست داشته باشند بعدا دنبال میکنند و گوش میکنند و حتی ممکن است به دنبال یادگیری نواختن این سازها بروند.
او ادامه میدهد: اما متأسفانه در حال حاضر اگر موزیسینی هم به تلویزیون دعوت میشود از حوزه پاپ است که از فرهنگ اصیل ایرانی ما به دور است. همچنین در بیشتر موارد این خوانندهها از طریق فضای مجازی و لابی بازی معروف شدهاند، به لحاظ هنری نمیتوان آنها را هنرمند نامید و سواد موسیقی هم ندارند.