پس از تلاش‌های مناقشه برانگیز کشورهای غربی در همدستی با رژیم صهیونیستی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه شب گذشته از رویکرد جانبدارانه خود از این کشورها با تصویب قطعنامه علیه ایران رونمایی کرد. اقدامی که تهران با توقف فعالیت دوربین‌های فراپادمانی به آن واکنش قاطعی نشان داد و همین باعث شد تا کشورهای غربی مواضع خود را تلطیف کرده و از آماده بودن شرایط برای دستیابی به توافق سخن بگویند. این در حالی است که قطعنامه علیه ایران در نشست غیر علنی ۳۵ عضو شورای حکام به بهانه اینکه ایران در مورد کشف آثار اورانیوم در سه مکان ادعایی توضیح قانع کننده نمی‌دهد، با رأی مثبت ۳۰ کشور و مخالفت چین و روسیه و رأی ممتنع سه کشور هند، لیبی و پاکستان به تصویب رسید.
این قطعنامه سیاسی که از ایران می‌خواهد همکاری خود با آژانس در اماکن ادعایی این سازمان را که با پرونده‌سازی رژیم صهیونیستی حاصل شده کامل کند، در مرحله فعلی از روند برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات متوقف شده وین هدفی جز استفاده ابزاری از سازوکار حقوقی آژانس برای تاثیرگذاری بر روند مذاکرات و فشار بر کشورمان برای عقب‌نشینی از شروط خود برای احیای برجام ندارد. مکعب روبیک توافق هسته‌ای و برنامه پیشرفته‌تر شده ایران به نقطه‌ای رسیده است که برای طرف مقابل هیچ آلترناتیوی جز احیای برجام به هر قیمتی باقی نگذاشته و تمام گزینه‌ها طی نزدیک به 20 سال گذشته آزموده شده است و گزینه باقیمانده که اقدام نظامی است برای تمام طرف‌ها مضرات آن به مراتب بیش از منافعش است. بازدارندگی هسته‌ای ایران و بازدارندگی غیرمستقیم آن در بعد تسلیحاتی و منطقه‌ای به اندازه‌ای رسیده که هزینه- فایده اقدام علیه ایران را به نفع کشورمان کند، بنابراین طرف آمریکایی که به دلیل موانع داخلی در شرایط توافق کردن قرار ندارد، با باز کردن یک جبهه محدود در آژانس و امید به تاثیرگذاری این اقدام در فضای داخلی ایران، به دنبال این است که تهران تحت یک فشار دوجانبه قرار گرفته و به توافق مدنظر دولت بایدن و تروئیکای اروپا تن دهد.
پاسخ ایران
امریکا و سه کشور اروپایی در حالی پیش‌نویس قطعنامه ادعایی که خواستار پاسخگویی ایران درباره فعالیت در سایت‌های ادعایی شدند که مقام‌های صهیونیستی از جمله «نفتالی بنت»، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به استقبال آن رفتند. چه آنکه مبنای این قطعنامه را اطلاعات ساختگی و موهومی ساخته بود که محافل غربی و صهیونیستی در اختیار آژانس قرار داده بودند.
انتظار می‌‌رفت که اقدام آژانس با پاسخ درخوری از سوی تهران روبه‌رو شود. ساعتی پیش از تصویب قطعنامه، وزیر امور خارجه کشورمان درباره اقدام قطعی ایران در برابر امریکا در مسیر قطعنامه شورای حکام آژانس هشدار داد. او در دیدار جمعی از خانواده‌های ایرانی مقیم هند در دهلی نو گفت: «اگر طرف مقابل در پی مسیر تهدید و قطعنامه باشد ما هم، دست بسته باقی نخواهیم ماند.» در پی این هشدار بود که محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در واکنش به صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران با بیان اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسیر صهیونیست‌هاست، اعلام کرد: «ایران براساس برجام و برای نشان دادن اعتمادسازی، دوربین‌های فراپادمانی را پذیرفته بود اما حالا به باقی مانده حسن نیت خود نیز خاتمه می‌دهد.» اسلامی با اشاره به اینکه اراده‌ای در شخص مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشاهده نمی‌شود که از شفاف سازی ایران قانع شود، اعلام کرد: «ما به فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس خاتمه دادیم و در روزهای آینده به فعالیت بقیه خاتمه می‌دهیم که کلاً تعداد آنها ۱۷ الی ۱۸ عدد است.» او افزود: «ماشین‌های سانتریفیوژ جدید را نصب کرده و گازدهی را شروع کردیم. برای گازدهی ماشین‌های پیشرفته بازرسان آژانس آمدند و بازدید کردند.» سازمان انرژی اتمی ایران ساعاتی پیش از تصویب قطعنامه شورای حکام نیز با صدور بیانیه‌ای از قطع فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران خبر داده بود.
بیانیه وزارت خارجه به قطعنامه سیاسی
وزارت امور خارجه ایران با صدور بیانیه‌ای در پاسخ به صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام به رهبری آمریکا و 3 کشور اروپایی، نوشت: جمهوری اسلامی ایران تصویب قطعنامه ارائه‌شده از سوی آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان اقدامی سیاسی، نادرست و غیرسازنده تقبیح می‌نماید. ایران بر اساس بیانیه مشترک مورخ ۵ مارس ۲۰۲۲، حسن‌نیت خود را در تعامل با آژانس با ارائه اطلاعات فنی دقیق نشان داد و انتظار این بود آژانس نیز با رویکردی مستقل، بی‌طرفانه و حرفه‌ای، اقدامی سازنده و واقع‌بینانه جهت عادی‌سازی موضوعات پادمانی که به اذعان خود آژانس به هیچ وجه نگرانی عدم اشاعه‌ای نداشته، صورت دهد. ظاهرا برخی یادشان رفته که تمام موضوعات گذشته یکبار برای همیشه در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ توسط شورای حکام بسته شد. در ادامه این بیانیه آمده است: تصویب قطعنامه یادشده که بر اساس گزارش شتابزده و غیرمتوازن مدیرکل آژانس و مبتنی بر اطلاعات دروغین و ساختگی رژیم صهیونیستی صورت گرفته است، نتیجه‌ای جز تضعیف روند همکاری و تعاملات جمهوری اسلامی ایران با آژانس در پی نخواهد داشت.
پاسخ نماینده روسیه: احمقانه است
«میخائیل اولیانوف»، نماینده دائم روسیه در آژانس که کشورش به قطعنامه شورای حکام رأی منفی داده بود، این قطعنامه را احمقانه توصیف کرد و بار دیگر از غربی‌ها بابت انتخاب این مسیر بشدت انتقاد کرده است. «اولیانوف» در توئیتر نوشت: «جدیدترین خبرها از ایران را شنیدید؟ حالا فهمیدید چرا روسیه دیروز به قطعنامه احمقانه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران رأی مخالف داد؟ متأسفانه، همتایان غربی ما نشان می‌دهند هیچ درکی از وضعیتی که در آن قرار داریم، ندارند» اکنون با اقدام بموقع تهران، پروژه فشار سیاسی غرب با پوشش قطعنامه شورای حکام برای عقب‌نشینی کشورمان از خواسته‌های قانونی و مشروع خود، با شکست مواجه شده است. به نظر می‌رسد این مهم، پیامی قابل تأمل برای کشورهایی دارد که تلاش می‌کنند خواسته‌های فرابرجامی خود را در توافق پیش رو بگنجانند. صحبت‌های کمی متفاوت مقامات اروپایی و امریکایی نشان می‌دهد مقاومت فعالانه ایران و اقدامات متقابل توسط آژانس توانسته است مواضع آنها را اندکی به واقعیت نزدیک نماید.
چین: مخالف فشار غربی‌ها به شورای حکام آژانس هستیم
ژائولیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز در واکنش به قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: پکن مخالف فشار آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که به تصویب قطعنامه علیه ایران منجر شده است.
واکنش اسرائیل و عربستان
عربستان سعودی در بیانیه‌ای از تصویب قطعنامه ضدایرانی در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استقبال و عنوان کرد: وزارت خارجه عربستان سعودی از تصمیم شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بر لزوم پایبندی ایران به تعهداتش ذیل توافق پادمانی و همکاری با آژانس اتمی جهت حل‌وفصل مشکلات هسته‌ای برجسته تاکید دارد، استقبال می‌کند.
نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هم در بیانیه‌ای گفت: «این یک قطعنامه مهم است که چهره واقعی ایران را آشکار می‌کند…. اگر ایران به فعالیتهای خود ادامه دهد، پرونده ایران باید به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود.»
واکنش گروسی به قطع دسترسی ها توسط ایران
واکنش ایران در قطع دسترسی‌های فراپادمانی آژانس با واکنش «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس در نشست خبری پنجشنبه گذشته و پس از تصویب قطعنامه منجر شد. «گروسی» با بیان اینکه «امروز، روز خوبی نیست» اعلام کرد که ایران اختیارات نظارتی آژانس را بشدت کم کرده و اگر این وضعیت سه تا چهار هفته دیگر ادامه داشته باشد، برجام ضربه مهلکی خواهد خورد.
پیش از آن، آژانس در گزارشی اعلام کرده بود که تصمیم ایران برای حذف تجهیزات نظارتی، یک دستگاه اندازه‌گیری آنلاین غنی‌سازی در نطنز و یک دستگاه جریان‌سنج در تأسیسات تولید آب سنگین را دربر می‌گیرد. همچنین گفته شد که در روز 18 خردادماه بازرس‌های آژانس، برداشتن دوربین‌های نظارتی خود از مرکز تحقیقاتی تهران و دو کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ در اصفهان را آغاز کردند. در این گزارش تصریح شده دوربین‌ها و داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط آنها در اماکن مورد نظر در انبارهای مهر و موم‌شده توسط آژانس قرار داده شده‌اند. به گفته مدیرکل آژانس، دوربین‌هایی که قطع میشود در مراکز تحقیقاتی و تولید سانتریفیوژ نصب شده بود. «گروسی» در کنفرانس مطبوعاتی خود همچنین اعلام کرد که ایران طرحی برای نصب سانتریفیوژهای بیشتر دارد که باید به ما گزارش بدهد.
عقب‌نشینی اروپا و امریکا
ساعتی پس از موضعگیری ادعایی مدیرکل آژانس، سه کشور اروپایی طرف برجام همراه با امریکا به اقدام جدید تهران واکنش نشان دادند، واکنشی که نشان‌دهنده عقب‌نشینی‌هایی از صحبت‌های رادیکال روزهای گذشته می‌باشد. «رابرت مالی»، نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در امور ایران در پیامی توئیتری مدعی شد: «راه خروج ایران از بحران هسته‌ای این است که با آژانس برای حل مشکلاتی که بر سر نظارت بر برنامه هسته‌ای‌اش دارد، همکاری کند و به تعهدات برجام بازگردد و همزمان به لغو تحریم‌های امریکا برسد.» «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه امریکا هم با این ادعای عجیب که قطعنامه ضد ایرانی آژانس ارتباطی به برجام ندارد، مدعی شد: «این قطعنامه، در کانون وظایف آژانس و تعهدات ایران ذیل معاهده منع اشاعه قرار دارند نه در کانون توافق هسته‌ای.» او البته در ادامه با اشاره به اینکه امریکا کماکان خود را به بازگشت دوجانبه به اجرای برجام متعهد می‌داند، مدعی شد: «ما آماده‌ایم توافق را بر مبنای تفاهمات به دست‌آمده با متحدان اروپایی‌مان در وین طی ماه‌های گذشته به خاتمه برسانیم.»
سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز در بیانیه‌ای مشترک به اقدامات تلافی جویانه ایران برای قطع دسترسی‌های فراپادمانی آژانس واکنش نشان دادند. براساس این بیانیه سه کشور اروپایی ادعا کرده‌اند که هنوز هم برای نهایی کردن توافق برجام حاضرند.
واکنش رئیسی به تصویب قطعنامه ضدایرانی: عقب‌نشینی نمی‌کنیم
«به نام خدا و به نام ملت بزرگ ایران یک قدم هم از مواضع‌مان عقب‌نشینی نخواهیم کرد»؛ این نخستین موضع رئیس‌جمهور به تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانش بین‌المللی انرژی اتمی بود. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی که در بیست و چهارمین سفر استانی خود روز پنجشنبه راهی استان چهارمحال‌و‌بختیاری شده بود، سخنرانی در جمع مردم این استان را برای اتخاذ نخستین موضع خود درباره قطعنامه شورای حکام انتخاب کرد.
وی با بیان اینکه معاندان در ۴۰ سال گذشته تلاش بسیاری کردند و بارها مردم این خطه و عشایر غیور را آزمودند، خاطرنشان کرد: دشمن به تجربه و آزمون دید مردم و عشایر این خطه کسانی هستند که پایبندی‌شان به انقلاب و ولایت زبانزد است و بارها دشمن را ناکام گذاشته‌اند. رئیسی با اشاره به اینکه دشمنان نمی‌خواستند در منطقه پیروز شویم اما ملت ایران با این همه تحریم و تهدید گام‌های بلندی را در جهت استقلال و خودکفایی برداشت، گفت: دشمنان نمی‌خواستند جایگاه ایران جایگاه برتر باشد اما ناکام ماندند و یک بار دیگر هم آمدند تجربه کردند و با قلدری یونانی‌ها را تحریک کردند و کشتی ما را دزدیدند اما ملت ایران به آنها ثابت کرد دوران «بزن در رو» گذشته و در ازای یک کشتی، ۲ کشتی آنها توقیف شد. در نتیجه امروز شنیدید که یونانی‌ها اعلام کردند آن را مسترد خواهند کرد.
رئیس‌جمهور با طرح این سوال که چند بار لازم است ملت ایران را بیازمایید و سخن حق او را نشنیده بگیرید؟ خاطرنشان کرد: ملت ایران در سخن حق خود جدی است. تصور کردید اگر در شورای حکام علیه ایران قطعنامه صادر کنید، ما از مواضع‌مان عقب‌نشینی خواهیم کرد؟ به نام خدا و به نام ملت بزرگ ایران یک قدم هم از مواضع‌مان عقب‌نشینی نخواهیم کرد.
وی ادامه داد: مگر شما با نفوذ سیاسی خودتان چند بیانیه و قطعنامه در سازمان‌های بین‌المللی علیه ایران صادر نکردید؟ مگر راه به جایی بردید؟ مگر درباره فلسطین کم دور میزها نشستید و علیه مردم مظلوم فلسطین و مجاهدان فلسطینی تصمیم گرفتید و قطعنامه صادر کردید؟ مگر این اقدامات موثر واقع شد؟ مگر قرارداد کمپ‌دیوید، شرم‌الشیخ، اسلو و دیگر قراردادهایی که با تطمیع برخی فلسطینی‌ها و بعضی عرب‌های خودباخته امضا کردید، توانست کار را پیش ببرد؟ امروز آنها که ابتکار عمل در دست‌شان است، مجاهدان فلسطینی حاضر در میدان هستند.
