تصمیم ترکیه برای بستن حریم هوایی خود به روی هواپیماهای نظامی و غیر نظامی روسیه که حامل نیروی نظامی به سوریه هستند، پرسشهای زیادی درباره علل، زمانبندی و رابطه این تصمیم با جنگ اوکراین برانگیخته است.
این تصمیم حساس ترکیه در سایه ادامه جنگ روسیه در اوکراین و بعد از حملات هوایی روسیه به مناطقی واقع در حومه شمالی حلب در سوریه تحت سیطره ارتش آزاد سوریه و مورد حمایت ترکیه و حمله نیروی هوایی روسیه به روستاها و شهرکهای تحت نفوذ مخالفان در استان ادلب در روز جمعه صورت میگیرد.
در همین اثنا ارتش ترکیه عملیات گستردهای در حومه شمالی حلب در پاسخ به حمله موشکی نیروهای دموکرات سوریه به نقطه ایست بازرسی در شهرک مارع انجام داد. در همین راستا اسماعیل کایا، روزنامهنگار ترک باور دارد این تصمیم ترکیه مستقیما به تحولات جنگ در اوکراین مرتبط است و شبیه تصمیم پیشین این کشور برای اجرایی کردن توافق مونترو از طریق ممنوع کردن عبور کشتیهای روسیه از تنگههای بسفور و داردانل است.
کایا به «الجزیره» گفت در سایه انتشار خبرها درباره نیت روسیه برای انتقال نیروهای نظامی و افراد مسلح خارجی از سوریه برای مشارکت جنگ در اوکراین این تصمیم ترکیه در چارچوب جلوگیری از استفاده از سرزمین ترکیه مرزهای زمینی، دریایی و هوایی در هرگونه اقدام نظامی مستقیم و غیرمستقیم در جنگ اوکراین گرفته شده است. کایا باور دارد آنکارا نسبت به متوقف شدن مذاکرات سیاسی در چارچوب میانجیگریهای ترکیه در پی برملا شدن جنایت قتل عام از سوی نیروهای روسیه در مناطق اطراف کییف و نیز نسبت به توقف تلاشهایش برای برگزاری دیداری جدید میان وزرای امور خارجه و سپس روسای جمهوری روسیه و اوکراین در استانبول خشمگین است.
به نوبه خود عمر اوزکیزیلجیک، تحلیلگر سیاسی و امنیتی در آنکارا گفت اعمال فشار بر روسیه در سوریه تلاشی از سوی ترکیه برای وادار کردن روسیه به جدی بودن در مذاکرات است.
او همچنین به این مسئله اشاره کرد که آنکارا احتمالا تلاش میکند از نفوذ خود بر روسیه استفاده کند تا چراغ سبزی برای عملیات مشابه عملیات این هفته خود در شمال عراق علیه کردها اما این بار در شمال سوریه دریافت کند.
تحلیلگران میگویند این اقدام ترکیه خدمترسانی لجستیکی روسیه در سوریه را پیچیده میکند بعد از این که ترکیه عبور کشتیهای جنگی از دریای سیاه به دریای مدیترانه را محدود کرد.
طبق نوشته روزنامههای ترکیه حریم هوایی این کشور به روی پروازهای تجاری از روسیه و به مقصد روسیه باز است و از اتحادیه اروپا درخصوص بستن حریم هوایی خود به روی پروازهای روسی با توجه به اهمیت گردشگردان روسیه برای اقتصادش پیروی نمیکند.
پس از بسته شدن حریم هوایی ترکیه پیش روی روسیه تنها یک گذرگاه هوایی برای رسیدن به سوریه باقی می ماند که از حریم هوایی ایران و عراق عبور میکند؛ اما عبور از این گذرگاه زمان بیشتری نیاز دارد و در نتیجه برخی مشکلات لجستیکی ایجاد میکند.
بستن حریم هوایی و نیز تنگهها در سطح لجستیکی چالشی برای قدرت روسیه به منظور تضمین فعالیت نیروهایش در سوریه به حساب میآید.