اسراییل از عادی سازی روابط بین ایران و عربستان سعودی و احتمال تاثیر سوء این مساله بر توافقنامه “آبراهام” (توافقنامه عادی سازی رابطه کشورهای عربی با اسراییل) نگران است.
روزنامه “جروزالم پست” اسراییل با انتشار گزارشی تحت عنوان ” گفتگوهای ایران و عربستان می تواند توافقنامه آبراهام را به خطر بیندازد” به نقل از کارشناسان نوشت، اسراییل از عادی سازی رابطه بین ایران و عربستان سعودی نگران است.
بر اساس این گزارش: هفته گذشته اعلام شد نمایندگان ایران و عربستان برای پنجمین دور مذاکرات عادی سازی روابط در بغداد دیدار کرده اند.
“سعید خطیب زاده” سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه مذاکرات اخیر را مثبت توصیف کرده است.
عربستان سعودی و ایران از زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران که تهران را از متحد اسراییل تبدیل به دشمن شماره یک تل آویو کرد، رقبای منطقه ای بوده اند.
ایالات متحده در دهه های گذشته در منطقه بسیار فعال بوده است. اما دولت “جو بایدن” رییس جمهوری آمریکا، اقدامات زیادی انجام داده است که نشان می دهد قصد دارد نقش ایالات متحده در خاورمیانه را کاهش دهد که منجر به تغییر در پویایی ژئوپلیتیک منطقه می شود.
با خرید اکانت تریدینگ ویو، حرفه‌ای‌تر ترید کن | ایرانیکارت
“یوزی ربی” مدیر مرکز “دایان” برای مطالعات خاورمیانه و آفریقا در دانشگاه تل آویو، معتقد است مذاکرات بین ایران و سعودی در فضایی برگزار می شود که ایالات متحده آمریکا دیگر فاقد آن نقش و نفوذ سابق در منطقه است.
سرتیپ “یوسی کوپرواسر” مدیر پروژه تحولات منطقه ای خاورمیانه در “مرکز امور عمومی اورشلیم” با این نظر موضوع موافق است.
کوپرواسر در این باره می گوید که سعودی ها بسیار نگران هستند زیرا می بینند که ایالات متحده خاورمیانه را ترک می کند و حضور خود را در منطقه کاهش می دهد.
او گفت: ” آنها اشتیاق آمریکا را برای احیا برجام می بینند و این به آنها می گوید که باید به دنبال دوستان دیگری بگردند.”
کوپرواسر توضیح داد که اسراییل آشکارترین دوست عربستان سعودی در این زمینه است، زیرا این دو کشور دارای منافع واقعی هستند. او گفت: “ما (اسراییل) دوست داریم ببینیم که آنها به جای ایران به ما نزدیکتر شوند. اما آنها (سعودی ها) دارند همه گزینه های ممکن را بررسی می کنند.”
کارشناسان بر این باورند که این دیدارهای عربستان و ایران بیشتر به وضعیت یمن، دستکم از دیدگاه ریاض، مربوط می شود.
“یوزی ربی” توضیح داد که سعودی ها خود را در موقعیت بسیار پیچیده ای در یمن می بینند و به دنبال جایگزینی به جای مداخله نظامی شدید فعلی خود در جنگ داخلی یمن هستند.
او گفت: “سعودی‌ها در یمن شکست خورده‌اند و می‌خواهند برای جبران خسارات خود به مصالحه دست یابند و شرایطی را در یمن ایجاد کنند که حوثی‌ها (که مورد حمایت ایران هستند) خیلی قوی نشوند.”
ربی گفت: “اساسا آنچه ما در اینجا می بینیم تلاش عربستان برای ترغیب ایران به سازش در موضوع یمن است.”
سرتیپ کوپرواسرنیز در این باره می گوید: “عربستان سعودی نگران نفوذ ایران در یمن است و این انگیزه اصلی سعودی‌ها برای دیدار با ایرانی‌ها است، زیرا آنها (ایران) می‌توانند حوثی‌ها را کنترل کنند و سعودی‌ها می‌خواهند مطمئن شوند که حوثی ها دیگر شروع به موج موشک پراکنی به عربستان نخواهند کرد.”
در مورد اسراییل و سایر کشورهای عربی پذیرنده پیمان آبراهام (مانند بحرین و امارات) که رقیب ایران نیز هستند، ربی معتقد است که عربستان سعودی مذاکرات با ایران را با آنها هماهنگ کرده است.
او ادامه داد: “امضاکنندگان عرب توافقنامه آبراهام به خوبی در جریان این مذاکرات هستند و برخی از آنها حتی دوست دارند در یمن نوعی همسویی بین ایران و عربستان ببینند زیرا این موضوع در حال تبدیل شدن به یک مساله بسیار آزاردهنده است و جنگ یمن درهای شبه جزیره عرب را به روی نفوذ ایران باز کرده است؛ دژی در جناح جنوب غربی شبه جزیره عربستان که برای هیچ یک از کشورهای شبه جزیره عرب خوشایند نیست.”
سرتیپ کوپرواسر در مورد موضع اسراییل درباره مذاکرات عادی سازی روابط بین ایران و عربستان می گوید:” ما نگران هستیم زیرا ایرانی‌ها ممکن است فقط ژست و لبخند از سعودی‌ها دریافت کنند که هیچ کمکی به ثبات در خاورمیانه نخواهد کرد.”
سفر ملک “عبدالله بن عبد العزیز” ولیعهد وقت عربستان سعودی در آذر ماه 1376 به تهران برای شرکت در اجلاس سران کنفرانس اسلامی/ آسوشیتدپرس
او گفت که اگر روابط عربستان و ایران بهبود یابد، این مساله می تواند توافق آبراهام را بیشتر به خطر بیندازد و “این چیزی است که اسراییل نگران آن است.”
کوپرواسر افزود، با این حال، بسیاری از موضوعات مورد بحث در بغداد هیچ ارتباط مستقیمی با اسراییل ندارد.
کارشناسان موافق هستند که عربستان سعودی قصد دارد خود را از باتلاق یمن بیرون بیاورد، اما مطمئن نیستند که ایرانی ها نیز همین دلیل را برای مذاکره با سعودی ها داشته باشند.
کوپرواسر گفت: ” آنچه ایران می‌کوشد انجام دهد این است که دولت‌های عمل‌گراتر و میانه‌روتر در جهان عرب را تضعیف کند و از تیرگی مقطعی رابطه کشورهای عربی منطقه با آمریکا به نفع خود استفاده کند.”
در حالی که “سید جواد موسوی زارع” کارشناس ایرانی مسایل ژئوپلیتیک، موافق است که یکی از موضوعات اصلی وضعیت یمن است، اما او معتقد است از منظر ایران دلایل احتمالی دیگری نیز برای عادی سازی رابطه با سعودی ها وجود دارد.
به گفته وی اولین مورد مربوط به گردشگری مذهبی است. موفقیت در اعزام زائران ایرانی به حج و حتی بیشتر از آن به نفع تهران است که با توجه به اقتصاد بیمار ایران، جریان گردشگری شیعی را از خلیج فارس به ایران فعال کند.
حرم هشتمین امام شیعیان -امام رضا (ع)- در شهر مشهد قرار دارد. در نتیجه بسیاری از شیعیان کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه کویت، بحرین و عربستان سعودی برای زیارت به این شهر سفر می کنند. موسوی زارع گفت: البته پس از قطع روابط دو کشور، این سفرها نیز لغو شده است.
وی ادامه داد: عادی سازی روابط دو کشور از نظر گردشگری، به ویژه در شرایطی که ایران از وضعیت اقتصادی مناسبی برخوردار نیست، کمک زیادی به اقتصاد کشور خواهد کرد.”
وی ادامه داد: حکومت ایران همچنین در تلاش است تا جایگاه خود را در بین شهروندان این کشور بهبود بخشد.
موسوی زارع توضیح داد: باشگاه‌های فوتبال ایران از جمله پرسپولیس و استقلال که هر دو در تهران مستقر هستند، از محبوب‌ترین باشگاه‌های آسیا هستند و قطع رابطه با عربستان منجر به افزایش نفوذ سعودی ها در کنفدراسیون فوتبال آسیا شده و باشگاه‌های ایرانی را از حق میزبانی مسابقات بین‌المللی محروم کرده است.
این موضوع باعث شده است که بسیاری از هواداران فوتبال در ایران با دولت مخالفت کنند. بنابراین، توسعه روابط بین دو کشور منجر به بهبود وضعیت باشگاه‌های فوتبال ایران ایرانی شده و از این نظر هم پیامدهای مثبتی برای دولت ایران خواهد داشت.”
موسوی زارع افزود: به نفع ایران است که با عربستان سعودی در مورد جنگ های نیابتی در سراسر منطقه به توافق برسد.
وی گفت: ایران و عربستان در حال حاضر در چندین جبهه از جمله یمن، لبنان، عراق، سوریه با یکدیگر رقابت می کنند. عادی سازی روابط منجر به کاهش هزینه جنگ فیزیکی می شود.
وی در پایان گفت: ایران خواستار بهبود روابط خود با کشورهای جهان اسلام به ویژه کویت و افزایش هماهنگی با عربستان سعودی در خصوص تصمیمات اوپک در زمینه صادرات نفت است.
