روزنامه واشنگتن پست آمریکا همزمان با بازنشستگی ژنرال آمریکایی” کنت فرانک مکنزی” از فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکایی در منطقه (سنتکام) در مطلبی به قلم “دیوید ایگناتیوس” ستون نویس خود، نوشت: مکنزی در ماموریت مهار ایران در منطقه ناکام ماند و ایران همچون 3 سال پیش همچنان اولویت نخست و تهدید جدی سنتکام در منطقه باقی مانده است.
وقتی ژنرال مکنزی در سال 2019 به ریاست “سنتکام” رسید، نگرانی اصلی او ایران بود. اکنون که او دوران فرماندهی خود را در اول آوریل به پایان می رساند، ایران همچنان اولویت نخست سنتکام است. مکنزی خود در این باره معتقد است که درس پایدار دوران ماموریت او برای منطقه این است که “ایران سرجایش هست و جایی نمی رود.”
قدرت آمریکا در خاورمیانه طی 3 سال فرماندهی مکنزی بر نیروهای آمریکایی در منطقه کاهش یافت. ایالات متحده از طولانی ترین جنگ خود در افغانستان خارج شد و شرکای سنتی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی شروع به روی برگرداندن از آمریکا کرده اند. اما قدرت ایران همچنان مثل گذشته ثابت مانده است.
مکنزی یکی از شاهینهای پنتاگون علیه ایران بوده است و او دستور کشتن (ترور شهید) قاسم سلیمانی، رهبر سپاه قدس ایران را در ژانویه 2020 اجرا کرد. اما او هفته گذشته به من گفت که وقتی مسئولیت نظامی منطقه را تحویل میدهد، متقاعد شده است که ” آمریکا باید در آینده با حضور ایران در محیط منطقه به یک سازگاری دست یابد.” با حرکت دولت بایدن به سمت احیا برجام، احتمالا مرکزیت تهران در منطقه بیش از پیش هم افزایش خواهد یافت.
بازنشستگی مکنزی در این هفته فرصتی برای تامل در جایگاه آمریکا در خاورمیانه پس از خرج کردن خون و ثروت زیادی در طی دههها در نقش پلیس منطقه است. پاسخ صادقانه این است که ایالات متحده در بسیاری از مواقع منابع خود را در این منطقه هدر داده و سعی در حفظ وضعیت موجود دارد که ذاتا ناپایدار بوده است.
با وجودی که کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات، اکنون با چین در حال معاشقه هستند، اما همزمان کشورهای عربی خلیج (فارس) به صورت مخفیانه به اسراییل روی آورده اند تا دفاع هوایی منطقه ای علیه ایران را هماهنگ کنند. تسهیل این مشارکت مخفی ممکن است مهمترین دستاورد دوران مکنزی باشد.
من با مکنزی چندین سفر به منطقه انجام دادم و در طی این سفرها اغلب با او صحبت کردم و توانستم شناختی از وضعیت و موقعیت آمریکا در منطقه به دست آورم.
دو رییس جمهوری که مکنزی در دوران آنها فرمانده سنتکام بود (ترامپ و بایدن)، برخلاف توصیه او و سایر فرماندهان نظامی، خواستار خروج سریع نیروهای آمریکایی از افغانستان بودند. وظیفه او این بود که بر آن عقب نشینی آشفته در ماه اوت گذشته (مرداد 1400) نظارت کند – و بدون شروع هیچ جنگ جدیدی، ایران و سایر دشمنان آمریکا را در منطقه مهار کند.
اولین سفر من با مکنزی در ژوئیه 2019 بود. ما از عربستان سعودی بازدید کردیم زیرا ایالات متحده در حال نصب سیستم های جدید دفاع ضدموشکی “پاتریوت” برای محافظت از این پادشاهی بود. ما شاهد مدرنیزاسیون حیرت انگیز جامعه عربستان بودیم – هرگز نمی توانستم تصور کنم نوازندگان خیابانی و زنان بی حجاب در جده گردش می کردند. اما چهره سرکوبگر ولیعهد “محمد بن سلمان” در پس زمینه پنهان بود. به عنوان مثال، با ژنرال “فهد بن ترکی” که در آن زمان فرمانده نیروهای سعودی در یمن و یک ستاره در حال ظهور در ارتش سعودی بود، یک ناهار مجلل خوردیم. یک سال بعد او به دستور محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به اتهام خیانت دستگیر و روانه زندان شد.
ایران در طول سفر ما، نفتکشی را در خلیج فارس توقیف کرد و من به همراه مکنزی به سمت یک کشتی جنگی ایالات متحده در خلیج (فارس) رفتیم که به تازگی یک حمله پهپادی از ناحیه ایران را خنثی کرده بود. پیام مکنزی به نیروهای آمریکایی این بود که خونسردی خود را حفظ کنید و از درگیری مستقیم نظامی (با ایران) خودداری کنید. در جریان این بازدید مکنزی به من و روزنامهنگاران دیگری که همراه بودند، گفت: ایران “در تلاش بود تا قصد و تعهد ما را بسنجد.”
مکنزی ترجیح داد قدرت نظامی آمریکا را نشان دهد اما سعی کند از آن استفاده نکند.
ژانویه بعد، با ادامه تهدیدهای ایران، مکنزی آنچه را که احتمالا قوی ترین نمایش قدرت ایالات متحده در برابر ایران از زمان انقلاب 1979 بود، توصیه کرد – حمله هواپیمای بدون سرنشین که ژنرال قاسم سلیمانی را کشت. (ترور کرد) مکنزی در مصاحبه ای به من گفت که ایالات متحده اطلاعاتی در اختیار داشت که سلیمانی در حال برنامهریزی حملات جدیدی است که میتواند آمریکاییها را در عراق بکشد.
این حمله با واکنش تند ایران مواجه شد: یک حمله موشکی دقیق به پایگاه هوایی “الاسد” عراق که قرار بود آمریکاییها را بکشد، انجام شد و اگر اطلاعات اخطار اولیه به نیروهای آمریکایی حاضر در پایگاه نمی رسید تا به پناهگاه ها بروند، چه بسا که نیروهای بی شمار آمریکایی در این حمله موشکی کشته می شدند.
این اقدام تلافی جویانه دقت موشک های ایران و تهدیدی که برای منطقه ایجاد می کند را نشان داد. اما مکنزی استدلال میکند که اثر خالص حمله پهپادی به (شهید) قاسم سلیمانی این بود که بازدارندگی آمریکا در برابر ایران را تقویت کرد.
عکس آرشیوی/ سنتکام
یکی دیگر از موفقیت های نظامی در طول دوران مکنزی نبرد علیه داعش در سوریه بود. ما در سال 2019 به کوبانی سفر کردیم تا با ژنرال ” مظلوم عبدی” شریک ایالات متحده در آن جنگ، دیدار کنیم. کردها اطلاعات مهمی را ارایه کردند که به نیروهای مکنزی اجازه داد تا “ابوابراهیم الهاشمی القریشی”، رهبر داعش را در ماه فوریه هدف قرار دهند و بکشند، عملیات کلیدی دیگری که در طول سفر ما به همراه مکنزی با موفقیت انجام شد.
به نظر می رسد که عقب نشینی آشفته آمریکا از افغانستان نشان دهنده کسوف قدرت ایالات متحده در خاورمیانه است. مطمئنا این همان چیزی است که سعودی ها و اماراتی ها آن را درک کردند. اما در حالی که مکنزی سمت فرماندهی سنتکام را ترک میکند، نیروهای نظامی ایالات متحده در عراق، سوریه، مصر، بحرین و کویت باقی میمانند – بدون در نظر گرفتن عربستان سعودی و امارات. خاورمیانه همچنان برای آمریکا یک “عادت وابسته” است که به نظر می رسد نه ایالات متحده و نه دوستان بی ثباتش قادر به ترک آن نیستند.