اما و اگرهای دور پنجم مذاکرات ایران و عربستان

الخلیج آنلاین در مطلبی به قلم یوسف حمود نوشت: پس از چهار دوره مذاکره با هدف کاهش تنش بین دو کشور، به نظر می‌رسد عربستان و ایران، دو دشمن سرسخت در منطقه، به سمت نزدیکی بیشتر می‌روند.

در ادامه این مطلب آمده است: به دنبال اظهارات متقابل مسئولان دو کشور، تهران توپ را در زمین ریاض انداخته و اعلام کرد که اماده است تا مذاکرات دو جانبه با عربستان که از عراق اغاز شد را ادامه دهد و تعیین زمان شروع دوباره گفتگو‌ها با ریاض است.

در همین رابطه، وزارت خارجه ایران در تارریخ ۸ فوریه ۲۰۲۲ از زبان سعید خطیب زاده، سخنگوی خود اعلام کرد که به گفتگو‌ها با ریاض در بغداد ادامه می‌دهیم. این مسئول ایرانی تصریح کرد که زمان این گفتگو‌ها را ریاض مشخص می‌کند.

این اظهارات خطیب زاده دو روز پس از صحبت‌های ابراهیم رئیسی بود که از شرط ادامه گفتگو‌ها بین ایران و عربستان سخن گفت و در جریان دیدار با نخست وزیر عراق، در تاریخ ۵ فوریه، اعلام کرد ایران آماده است تا مذاکرات با عربستان را تا زمان رسیدن به نتیجه ادامه دهد، به این شرط که سعودی‌ها هم به نوبه خود آماده ادامه گفتگو در فضای تفاهم و احترام متقابل باشند.

یک روز قبل، وزیر خارجه عراق، فواد حسین، با همتای ایرانی خود، حسین امیر عبداللهیان، موضوع امادگی برای برگزاری دور پنجم گفتگو‌ها بین ایران و عربستان را مورد بررسی قرار دادند.

اواخر ژانویه گذشته، سفیر ایران در عراق، ایرج مسجدی، از دور جدید مذاکرات بین ایران و عربستان که به زودی در عراق برگزار می‌شود خبر داد و گفت که ریاض پیشنهاد‌های ایران را بررسی کرده و امکان رسیدن به تفاهم‌های خوبی در مرحله بعدی وجود دارد.

در سپتامبر گذشته، وزیر خارجه سعودی، فیصل بن فرحان، تصریح کرد که ریاض و تهران چهار دوره گفتگو انجام دادند و مذاکرات هنوز در مرحله راستی آزمایی است.

در اواسط ژانویه ۲۰۲۲، تهران اعلام کرد که سه دیپلمات ایرانی به عربستان باز می‌گردند و گذرنامه‌های خود برای فعالیت در سازمان همکاری‌های اسلامی در شهر جده عربستان را دریافت نموده اند.

به گفته وزارت خارجه ایران، مذاکرات با عربستان روی بازگشایی دفتر نمایندگی ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی در جده متمرکز است و همچنین ایران آماده است تا سفارت خود در عربستان را بازگشایی کند.

منافع ایران

به عقیده امل عالم، تحلیلگر مسائل ایران، هنوز زود که با اطمینان گفته شود مذاکرات بین ایران و عربستان می‌تواند در پرونده‌های منطقه‌ای هم موثر باشد. نبود یک هدف مشترک که دو طرف را به سمت صلح سوق دهد، بویژه در مورد پرونده یمن، یکی از عواملی است که مانع از پیشرفت مذاکره بین ریاض و تهران می‌شود.

وی در گفتگو با الخلیج آنلاین گفت: در حالی که پرونده یمن اولویت عربستان است، منفعت ایران، استفاده از آن به نفع نفوذ منطقه‌ای و بین المللی خود است، از این رو، ایران سعی دارد تا با ثبت یک پیروزی نظامی در یمن، حوثی‌ها را در هر گفتگویی در موضع قدرت قرار دهد.

امل عالم افزود: این امر موجب افزایش درگیری‌ها در میدان می‌شود و فرصت واقعی صلح را از بین می‌برد، همانطور که در عمل تهران همچنان در حال قاچاق سلاح برای حوثی هاست.

تداخل پرونده‌های منطقه ای، به ایران فرصتی برای کاهش فشار‌ها از نیرو‌های نیابتی اش در دولت‌های منطقه می‌دهد و این مهم از طریق قدرت دادن به حوثی‌ها در یمن، بعنوان تنها بازیگر فعال صورت می‌گیرد. باقی ماندن قدرت در دست حوثی ها، به نفع ایران است، چرا که این مساله بر نفوذ ایران در دیگر دولت‌های منطقه نیز تاثیر مثبت دارد.

می‌توان گفت … ایران سعی دارد به این شکل به جامعه بین المللی نشان دهد که به دنبال راه حل‌هایی است که در خدمت امنیت و آرامش منطقه باشد.

در واقع ایران وارد اینگونه مذاکرات می‌شود، تا مذاکرات هسته‌ای را زنده نگاه دارد و … تنها مزیت آن، جلب توجه قدرت‌های بزرگ است.

مساله دیگری که از نظر این کارشناس در مذاکرات بین ریاض و تهران تاثیرگذار است، نوسان دولت آمریکا بین دو طرف و ناتوانی آن برای حفظ توان قواست.

چه بسا اهمیت تحرکات عراق و گفتگو‌های آن با دو طرف سعودی و ایران، به میزبانی اش از ۴ دوره مذاکره مستقیم بین مسئولان ایرانی و سعودی باز می‌گردد که روی نقاط مورد اختلاف، متمرکز بود. همانطور که برهم صالح در می‌ سال گذشته اعلام کرد که کشورش میزبان چند جلسه گفتگو بین ایران و عربستان بوده است.