در دولت دوم ترامپ، حمایت بیقیدوشرط از اسرائیل به منبعی تازه از تنش سیاسی در داخل آمریکا تبدیل شده است. تداوم کمکهای مالی و نظامی سنگین به اسرائیل، در شرایط بحران اقتصادی و افزایش تلفات غزه، شکافهایی جدی در جنبش ماگا و میان جمهوریخواهان ایجاد کرده است. چهرههایی چون تاکر کارلسون، استیو بنن و مارجری تیلور گرین این حمایت را پرهزینه و خلاف «اول آمریکا» میدانند. همزمان، نظرسنجیها از کاهش حمایت نسل جوان و حتی مسیحیان انجیلی از اسرائیل خبر میدهند؛ روندی که میتواند در آینده به یک هزینه سیاسی واقعی برای ترامپ و حزب جمهوریخواه بدل شود.
کمتر کسی گمان میکرد دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در دومین دوره حضورش در کاخ سفید بخواهد از اسرائیل فاصله بگیرد؛ بهخصوص با توجه به سطح حمایتی که در نخستین دوره ریاستجمهوریاش از این کشور خاورمیانهای نشان داده بود.
اما در سایه افزایش مداوم شمار قربانیان جنگی که اسرائیل علیه غزه به راه انداخته و همزمان با گسترش محکومیتهای بینالمللی، حمایت تمامقد و بیچونوچرای ترامپ از اسرائیل بخشی از هواداران و پایگاه اجتماعی او را با نگرانی و نارضایتی روبهرو کرده است. از نگاه این گروه، تداوم این پشتیبانی در شرایطی که اقتصاد آمریکا هنوز با مشکلات جدی دستوپنجه نرم میکند، امری معقول نیست.
این حمایتها صرفاً مالی نیست: جلوگیری از تصویب قطعنامهها و اقدامات انتقادی علیه اسرائیل در سازمان ملل متحد، ممانعت از پاسخگو کردن رهبران این رژیم بر پایه حقوق بینالملل و حتی مجازات نهادها یا بازیگرانی که بهصورت یکجانبه علیه اسرائیل اقدام میکنند، همه در همین چارچوب قرار میگیرد. در چنین فضایی، پرسش اصلی این است که دامنه واقعی حمایت آمریکا از اسرائیل تا کجا امتداد مییابد و این پشتیبانی در نهایت چه هزینه سیاسیای میتواند برای دونالد ترامپ و حزب جمهوریخواه ایجاد کند.
ماگا زیر فشارِ تلآویو؛ جدال بر سر «وفاداری» و «اولویت آمریکا»
واشنگتن، بر پایه یک تعهد دهساله که در سال ۲۰۱۹ و در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما بر آن نظارت میشد، هر سال ۳.۸ میلیارد دلار در اختیار اسرائیل قرار داده است تا این منابع صرف خرید تسلیحات آمریکایی شود. در ماه مارس نیز مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، اعلام کرد که واشنگتن ۴ میلیارد دلار کمک نظامی اضطراری به اسرائیل ارسال خواهد کرد. او گفت دولت ترامپ از زمان آغاز به کار خود، فروش ۱۲ میلیارد دلار تسلیحات نظامی آمریکا به اسرائیل را تصویب کرده است و این رویکرد را «گسستی» از سیاستهای دولت جو بایدن توصیف کرد؛ هرچند بایدن نیز خود بهطور قاطع حامی اسرائیل بوده است. در همین چارچوب، تازهترین گزارش «پروژه هزینههای جنگ» که در ماه اکتبر منتشر شده است نشان میدهد ایالات متحده از زمان آغاز جنگی که اسرائیل علیه غزه به راه انداخته، بیش از ۲۱ میلیارد دلار به این رژیم کمک کرده است.
برخی از برجستهترین چهرههای جنبش ماگا پیشاپیش و در واکنش به حمایت دونالد ترامپ از اسرائیل، دست به نوعی شورش سیاسی زدهاند. با این حال، ریشه این مخالفتها لزوماً در نگرانی نسبت به بیش از ۷۰ هزار انسانی نیست که اسرائیل تاکنون در غزه کشته است؛ بلکه تمرکز اصلی بسیاری از اعتراضها بر هزینههای حمایت از اسرائیل و مخاطرات بالقوهای بوده است که چنین حمایتی میتواند برای آمریکا ایجاد کند.
در ماه ژوئن، تاکر کارلسون، چهره بانفوذ جریان ماگا، متحد ترامپ و مجری پیشین فاکسنیوز بهطور علنی در این موضوع از رئیسجمهور فاصله گرفت و در پیامی در شبکههای اجتماعی نوشت: «شکاف واقعی میان کسانی که از اسرائیل حمایت میکنند و کسانی که از ایران یا فلسطینیها دفاع میکنند، نیست. شکاف واقعی میان افرادی است که بهسادگی خشونت را تشویق میکنند و کسانی که در پی جلوگیری از آن هستند».
در همین مسیر، استیو بنن، از دیگر اعضای حلقه نزدیک ترامپ و مشاور پیشین او، رابطه موسوم به «ویژه» میان آمریکا و اسرائیل را زیر سؤال برده و بنیامین نتانیاهو را متهم کرده است که با آغاز حملات علیه ایران به ایالات متحده «خیانت» کرده است. سپس در ادامه پس از آنکه نتانیاهو اعلام کرد مخالفت با اسرائیل با عضویت در جنبش ماگا سازگار نیست، بنن با واکنشی تند که از سوی ناظران «زمین سوخته» توصیف شد، پاسخ داد. او که به نظر میرسید مستقیماً نخستوزیر اسرائیل را در شبکههای اجتماعی خطاب قرار میدهد، نوشت شهروندان آمریکایی به دیدگاههای نتانیاهو درباره ماگا اهمیتی نمیدهند و در عوض نگران افشای «دروغهای بیمارگونه» او هستند تا ایالات متحده وارد «جنگ بعدی اسرائیل» نشود.
«مارجریِ خائن»؛ شکاف تازه ترامپ با راستِ تندرو
هرچند بسیاری از چهرههای حزب جمهوریخواه همچنان به ترامپ وفادار ماندهاند، اما تندترین انتقادها و یکی از معدود مواضع در جناح راست آمریکا که اسرائیل را به «نسلکشی» متهم کرده از سوی یکی از سرسختترین متحدان پیشین او یعنی مارجری تیلور گرین، نماینده کنگره مطرح شده است. در میانه چندین تنش سیاسی که حول بحران هزینههای زندگی و انتشار پروندههای مرتبط با جفری اپستین شکل گرفت، گرین با واکنشش به وضعیت غزه خشم ترامپ را برانگیخت؛ وقتی در شبکههای اجتماعی از «نسلکشی، بحران انسانی و گرسنگیِ در جریان در غزه» سخن گفت و آن را بهصراحت برجسته کرد.
ترامپ در واکنش به انتقادهای او، با لحنی تحقیرآمیز وی را «مارجریِ خائن» نامید و عملاً یکی از چهرههای شناختهشده جناح خود را با برچسب خیانت نشانه رفت. با این حال، گرین پس از این ماجرا اعلام کرده است که کنگره را ترک خواهد کرد؛ اما در میان بخش قابلتوجهی از جنبش ماگا همچنان جایگاه و احترام بالایی دارد. هوادارانش او را چهرهای میدانند که بهجای سیاست «اول اسرائیل»، از سیاست «اول آمریکا» دفاع کرده و در برابر فشارهای سیاسی برای همسویی کامل با اسرائیل ایستاده است.
نظرسنجی تازهای که این هفته مؤسسه «یوگاو» و پروژه سیاستگذاری «مؤسسه درک خاورمیانه» منتشر کردهاند نشان میدهد در میان جمهوریخواهانِ مورد پرسش، بیشترین سهم موافقاند که پس از پایان دوره اجرایی، توافق ۱۰ ساله کمک به اسرائیل تمدید نشود. این گرایش در میان جمهوریخواهان جوان پررنگتر هم هست؛ بهگونهای که ۵۳ درصد از افراد ۱۸ تا ۴۴ ساله خواستار لغو کامل این توافق شدهاند.
در همین چارچوب، داو واکسمن، استاد مطالعات اسرائیل در دانشگاه کالیفرنیا، در ماه اکتبر به الجزیره گفت: «حتی پیش از جنگ غزه نیز حمایت از اسرائیل و همدلی با فلسطینیها در میان آمریکاییهای جوان از جمله مسیحیان انجیلی جوان، کمتر شده بود. رفتار اسرائیل در جریان جنگ غزه، بهطور قابلتوجهی روند فرسایش حمایت از اسرائیل را در میان این گروههای کلیدی شتاب بخشیده است.»
هزینه پنهان اسرائیل برای ترامپ
اما هزینه سیاسی حمایت ترامپ از اسرائیل فقط به پایگاه سنتی او خلاصه نمیشود. نظرسنجیها نشان میدهد این حمایت حتی در میان یکی از سنتیترین شاخههای حامی اسرائیل در اردوگاه ترامپ یعنی مسیحیان انجیلی هم رو به کاهش است. در ماه اکتبر، دولت اسرائیل یک شرکت تازهتأسیس روابط عمومی به نام «ایمان از مسیر عمل» را به کار گرفت تا به گفته خودش «با کاهش میزان تأیید اسرائیل در میان مسیحیان انجیلی آمریکایی مقابله کند.»
اوایل همین ماه نیز بیش از هزار کشیش و چهره تأثیرگذار مسیحی از آمریکا به اسرائیل سفر کردند؛ سفری که از آن بهعنوان «بزرگترین گروه رهبران مسیحی آمریکایی که از زمان تأسیس اسرائیل به این کشور سفر کردهاند» یاد شده است. اقدام معنادار اینکه سازماندهی این سفر بر عهده مایک اوانز، نویسنده آمریکایی و متحد نزدیک ترامپ در میان انجیلیها بود که بنا بر گزارشها از معتمدان دیرینه بنیامین نتانیاهو نیز به شمار میرود.
با این حال، همزمان با کمرنگ شدن موضوع غزه در تیترهای خبری آمریکا، این احتمال مطرح است که جایگاه اسرائیل در گفتمان سیاسی ایالات متحده نیز به همان نسبت عقبنشینی کند. انتخابات پیشِروی آمریکا احتمالاً از مجموعهای از مسائل از جمله اسرائیل تأثیر خواهد گرفت، اما بهاحتمال زیاد محور اصلی توجه رأیدهندگان اقتصاد و دیگر دغدغههای داخلی خواهد بود. و اگر جمهوریخواهان در آستانه انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۸ با شکستهای انتخاباتی مواجه شوند، چه حامیان اسرائیل و چه منتقدان آن درون حزب، ممکن است تصمیم بگیرند این پرونده را موقتاً کنار بگذارند و تمرکز خود را بر مقابله با دموکراتها متمرکز کنند.
