افزایش تجاوزات ارتش اسرائیل به جنوب سوریه، دمشق را در برابر آزمونی دشوار قرار داده است؛ جایی که میان دیپلماسی کم‌هزینه و فشار چندجانبه از سوی متحدان، باید راهی برای مهار این تجاوزات بیابد.
پیشروی‌های ارتش اشغالگر اسرائیل در جنوب سوریه، به‌ویژه در مناطق روستایی القنیطره نگرانی‌های گسترده‌ای در سوریه برانگیخته است؛ به‌ویژه در روزهای اخیر که این رژیم سطح نفوذ و تجاوزات خود را افزایش داده است.
وبگاه عربی21 با انتشار گزارشی در این خصوص نوشت: تقریبا روزی نیست که خبرهای تازه‌ای از تجاوزارت جدید نیروهای اشغالگر در شمال، جنوب و مرکز القنیطره منتشر نشود. همراه این اخبار، گزارش‌هایی درباره بازداشت غیرنظامیان سوری، در ایست‌های بازرسی اشغالگران و در جریان یورش آنها به خانه‌ها و مزارع سوری منتشر می‌شود.
در برابر این واقعیت، پرسش‌هایی درباره گزینه‌های فراروی حکام جدید دمشق برای مقابله با این نقض‌ها مطرح می‌شود؛ نقض‌هایی که از زمان سقوط نظام بشار اسد در اواخر سال ۲۰۲۴ تاکنون متوقف نشده‌است.
آزمون دشوار
ایمن الدسوقی پژوهشگر سیاسی، تأکید می‌کند که دولت سوریه در برابر سیاست توسعه‌طلبانه و تجاوزکارانه اسرائیل و نمودهای آن در جنوب سوریه، با آزمونی دشوار روبه‌روست.
وی در گفت‌وگو با «عربی۲۱» تصریح کرد: دمشق تمایلی به جنگ ندارد که برنامه‌های داخلی‌اش را مختل کند، اما در عین حال نمی‌خواهد این رویکرد به‌عنوان ضعفی تلقی شود که اشغالگر را به ادامه تجاوزات تشویق کند. با وجود پیچیدگی‌های امنیتی و سیاسی، دولت سوریه گزینه‌های متعددی در اختیار دارد.
نخستین گزینه، به گفته الدسوقی، همکاری با متحدان برای توسعه یک رویکرد جمعی در زمینه امنیت منطقه‌ای است؛ رویکردی که بتواند در برابر یک‌جانبه‌گرایی اسرائیل در شکل‌دهی به محیط امنیتی منطقه ایستادگی کند و بر پایه امنیت عادلانه و رفاه پایدار و همراه با تضمین‌ها و تعهدات و محدودیت‌هایی برای کشورها بنا شده باشد.
گزینه دوم، ادامه دیپلماسی فعال با حمایت و تسهیل متحدان دمشق است؛ ابزاری برای باز کردن گره‌های پیچیده‌ای که اسرائیل از آنها به‌عنوان بهانه‌ای برای ادامه دخالت‌هایش در سوریه استفاده می‌کند. همچنین، پیشبرد دیپلماسی فعال در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای برای افشای موضع اسرائیل که ناقض منشور و قوانین بین‌المللی است.
از دیگر گزینه‌ها، به گفته الدسوقی، تکمیل اقدامات مربوط به تثبیت جبهه داخلی از طریق رسیدگی جدی به الزامات سیاسی، امنیتی و اقتصادی است؛ اقدامی که جایگاه و مشروعیت دولت سوریه را در هر تصمیمی که برای مقابله با اسرائیل اتخاذ کند، تقویت خواهد کرد.
و در نهایت، حمایت از ثبات جوامع محلی در جنوب سوریه با بسته‌های حمایتی متنوع برای باقی ماندن مردم در سرزمینشان.
دیپلماسی و سیاست
از سوی دیگر مصطفی النعیمی، پژوهشگر سیاسی، از دو نوع گزینه فراروی دولت سوریه در واکنش به افزایش نفوذها و تجاوزات ارتش اشغالگر اسرائیل توضیح داد و گفت که نخستین گزینه، «دیپلماسی» است که کم‌هزینه‌تر و در حال حاضر بیشترین استفاده را از سوی دمشق دارد.
وی توضیح داد که بر اساس مسیر دیپلماتیک، سوریه باید توافق «توقف درگیری» را فعال کند و از طریق سازمان ملل بر ضرورت ایفای نقش پررنگ‌تر نیروهای حافظ صلح برای ثبت و مستندسازی نقض‌ها پافشاری نماید، همچنین به نقش روسیه به‌ویژه با توجه به حضور هیأت نظامی روسی در جنوب سوریه اشاره کند.
النعیمی همچنین بر ضرورت بهره‌برداری از نزدیکی کشورهای عربی با دمشق برای فشار بر ایالات متحده به‌منظور مهار توسعه‌طلبی اسرائیل تأکید دارد.
او در ادامه به گزینه‌های سیاسی اشاره کرده و می‌گوید این گزینه‌ها بر «سلب بهانه‌هایی» متمرکز است که اشغالگر برای نفوذ و تجاوز به سوریه استفاده می‌کند؛ از جمله نفوذ ایران و نیز تقویت جبهه داخلی.
وی در پایان گفت که در کنار این موارد، دولت الجولانی می‌تواند به‌طور صریح اعلام کند که سوریه عرصه تسویه‌حساب‌های منطقه‌ای نیست، تا از کشیده شدن به جنگی فراگیر که ممکن است باقی‌مانده توان دولت را نابود کند، دوری کند.
فشار از سوی طرف‌های متعدد
اما وائل علوان، پژوهشگر مرکز مطالعاتی «جسور للدراسات»، بهترین گزینه پیش‌روی دمشق را «اعمال فشار از سوی طرف‌های متعدد بر اشغالگر» می‌داند.
او توضیح داد: «دولت سوریه در حال بازطراحی روابط خود با روسیه است تا از فشار ولادیمیر پوتین بر دولت اشغالگر بهره‌برداری کند و فرصت‌های بیشتری برای پاسخ‌گویی اسرائیل فراهم شود».
علوان در کنار جمع‌آوری ابزارهای فشار بر اشغالگر، بر اهمیت نقش میانجی‌گری منطقه‌ای برای توقف تجاوزات اسرائلی تأکید می‌کند؛ چرا که پاسخ به این تجاوزات نباید با ورود به جنگی صورت گیرد که در شرایط کنونی هیچ منفعتی برای سوریه ندارد.
منابع سوری تاکنون ده‌ها مورد نفوذ اسرائیل به خاک سوریه از ابتدای ماه جاری میلادی ثبت کرده‌اند؛ تجاوزاتی که به نظر نمی‌رسد به این زودی متوقف شوند، امری که نشان می‌دهد دولت شورشیان حاکم بر دمشق با شرایط دشواری روبه‌روست.
