ِ تمدن، ملت و بازسازی؛ سه مسیر پیش روی غرب در جهان چندقطبی
The American Conservative (TAC) رسانه محافظهکار آمریکایی است. و در این متن تحلیل میکند که با افول هژمونی غرب، جهان «پساهژمونیک» شده و غرب با سه مسیر احتمالی روبهروست: احیای محدود لیبرالیسم، بازگشت به ملیگرایی، یا بازسازی تمدنی غرب بهعنوان یک بلوک متحد. نویسنده بحران کنونی را بحران هویت تمدنی غرب میداند و پیشبینی میکند آینده ترکیبی از این سه مسیر خواهد بود.
پایان دوران سلطه مطلق غرب، نه پایان غرب
گرچه دوران پنجقرنی برتری غرب رو به افول است، اما جهانِ مدرن همچنان بر پایه نهادها، علم، سیاست و زیرساختهای غربی ساخته شده است. حتی در دوران چندقطبی، جهان «پساغربی» نخواهد بود، بلکه «پساهژمونیک» میشود.
دو دوره تاریخی هژمونی غرب
او میگوید تا سال ۱۹۴۵ غرب مجموعهای از دولتهای رقیب بود که رقابت درونیشان موتور گسترش جهانی شد. پس از جنگ جهانی دوم، برای نخستینبار «غرب واحد» زیر چتر رهبری آمریکا شکل گرفت؛ اما سیاست خارجی آمریکا بر مبنای «جهان آزاد» تعریف شد نه «غرب»، و این باعث شد هویت تمدنی غرب در لیبرالیسم جهانی حل شود.
بحران نظم لیبرال پس از جنگ سرد
با فروپاشی شوروی، «جهان آزاد» تبدیل به «جامعه بینالمللی» شد؛ اما وقتی دموکراسی لیبرال جهانی نشد، آمریکا به دشمنان قدیمی بازگشت — اینبار با برچسبهای جدید: تروریسم، روسیه، چین. جنگ اوکراین شکاف میان غرب و «اکثریت جهانی» را آشکار کرد. نتیجه؟ نظم لیبرال هم از بیرون طرد شد، هم از درون (در انتخابات اخیر آمریکا با پیروزی مجدد شعار America First).
سه گزینه آینده غرب:
1. احیای محدود لیبرالیسم
بازگشت بخشی از نخبگان اروپایی به وضع پیشین، با تکیه بر ساختارهای تثبیتشدهای چون ناتو و بروکسل. اما مخالفتهای مردمی و محدودیت منابع این گزینه را شکننده میکند.
2. بازگشت به ملتگرایی و عقبنشینی از امپراتوری
تمرکز بر منافع ملی و امنیت داخلی. محبوب در افکار عمومی، اما خطرناک از منظر قدرت جهانی: اروپا بدون چتر آمریکا فرو میپاشد، و آمریکا نیز نمیتواند کاملاً منزوی بماند. این گزینه پایه فکری جنبش MAGA است.
3. بازسازی «غرب جمعی» در قالب تمدنی جدید
بدیل سوم، تشکیل یک بلوک تمدنی خودآگاه به نام «غرب» است: آمریکا بهعنوان متروپل و اروپا بهعنوان پیرامون ممتاز. این اتحاد، نه بر مبنای جهانیگرایی لیبرال، بلکه بر پایه هویت تمدنی، فناوری، و تجارت شکل میگیرد — نوعی ناتوی فرهنگی-اقتصادی در برابر چین.
چالش اصلی: بحران هویت تمدنی غرب
اسلزکین، مدیر برنامه روسیه در اندیشکده Stimson Center، میگوید: «غرب خودش را در نظم لیبرال حل کرد و دیگر محتوای تمدنی ندارد.» مسیحیت، فلسفه کلاسیک و آموزش غربی در حال زوالاند، و ایده «غرب» اکنون فقط برای اقلیت کوچکی از نخبگان راستگرای فکری و کارآفرینان فناوری جذاب است.
ترکیب محتمل هر سه مسیر
او پیشبینی میکند آینده نه یکی از این سه گزینه، بلکه ترکیبی از آنهاست: بوروکراسی از نظم لیبرال دفاع میکند، افکار عمومی به ملیگرایی گرایش دارد و ضرورتهای ژئوپولیتیکی ایجاد یک بلوک تمدنی جدید را میطلبند.
غرب در جهان چندقطبی هنوز برنده بالقوه است
با وجود افول اخلاقی و نهادی، آمریکا همچنان در موقعیتی ممتاز برای شکلدهی به نظم چندقطبی است. اگر اروپا نقش خود را نپذیرد، واشنگتن میتواند بهراحتی به نیمکره غربی بازگردد و از آنجا بازی جدید قدرت را آغاز کند.
