به گفته کارشناسان توسعه همکاریهای چندجانبه و دوجانبه با کشورهایی همسایه و کشورهای همسو مانند چین و روسیه و همچنین مشارکت فعال در سازوکارهایی چون بریکس و سازمان همکاری شانگهای، میتواند راهگشای مشکلات اقتصادی و توسعهای کشور باشد.
در شرایط تحریمها و فشارهای خارجی، تعامل و ارتباط سازنده با همسایگان و کشورهایی مانند روسیه و چین اهمیت ویژهای یافته است. دوران دولت شهید رئیسی نمونهای روشن از این سیاست را به نمایش گذاشت؛ زمانی که بسیاری از مشکلات کشور از طریق همین همکاریها حل شد، از جمله خرید واکسن از چین که بخشی از نیازهای اساسی جامعه را تأمین کرد. البته برخی جریانها که نگاه و تمایل به غرب دارند، تلاش کردند دستاوردهای حاصل از روابط منطقهای و همسایگی را کماهمیت جلوه دهند.
برای نمونه در جریان انتخابات ریاستجمهوری سال گذشته، محمدجواد ظریف گفت که مگر واکسن کالایی است که یک هفته پس از ترک ما از وزارتخانه بهطور معجزهآسا بیاید؟ شما نمیدانید چه خونِ دلی خوردیم، چه سختیها کشیدیم و چه تنگناهایی را پشت سر گذاشتیم تا این واکسنها به کشور برسند
روایت معاون سفیر ایران در چین از خرید واکسن کرونا در زمان شهید رئیسی
اما علی فکری، معاون سفیر جمهوری اسلامی ایران در چین در سال ۱۴۰۰ و رئیس پیشین سازمان سرمایهگذاری، اخیراً با انتقاد از روایتسازی برخی مقامات دولت روحانی درباره مدیریت بحران کرونا تأکید کرده است که واقعیتها در این حوزه تحریف شده است.
فکری با یادآوری تجربه خود گفت: «مدیریت بحران کرونا یک مسئله کلان و حیاتی بود. من آن زمان معاون سفیر در چین بودم. شهید رئیسی بلافاصله پس از انتخاب، مستقیماً با رئیسجمهور چین تماس گرفت و بدون اما و اگر، خواستار خرید ۱۰۰ میلیون دوز واکسن با تسویه مالی سریع شد. چند روز بعد اما تماس گرفتند و گفتند این مقدار زیاد است و ما قصد داریم از منابع دیگری هم خرید کنیم.»
او ادامه داد: «در همان مقطع هشدار دادیم اگر تصمیم رئیسجمهور دچار دوگانگی شود یا مسائل فنی و مالی بهانه قرار گیرد، کل روند خرید واکسن به شکست میانجامد و کشور با کمبود جدی واکسن مواجه میشود. اهمیت این تجربه را نباید کوچک شمرد. آنچه سرنوشتساز بود، جهتگیری سیاسی و هویتی در سطح کلان بود که مسیر تصمیمگیری را روشن و مانع از تعلل بیشتر شد.»
کارشناسان تأکید میکنند که توسعه همکاریهای چندجانبه و دوجانبه با کشورهایی همسایه و کشورهای همسو مانند چین و روسیه و همچنین مشارکت فعال در سازوکارهایی چون بریکس و سازمان همکاری شانگهای، میتواند راهگشای مشکلات اقتصادی و توسعهای کشور باشد. آنها معتقدند که قراردادهای دوجانبه با شرکای اقتصادی و سیاسی و بلوکهای منطقهای، علاوه بر تقویت روابط تجاری و فناوری، امکان کاهش اثرات تحریمها و تسهیل در تأمین نیازهای اساسی کشور را فراهم میکند. تجربههای پیشین نشان داده است که تعامل هدفمند و همافزا با این کشورها، مسیر تحقق اهداف توسعه پایدار را هموار میسازد.