تحولات در سوریه بار دیگر شتاب می‌گیرد- بخش دوم و پایانی

 سوریه بعد از مدتی آرامش و سکون بار دیگر کانون توجه رسانه‌ها شده است، همزمان با تحولات شکل‌گرفته در بعد فعالیت‌های تروریستی و آنچه به مبارزه آمریکا با تروریسم شهرت یافته، شماری از کشورهای عربی هم به موازات آن وارد عمل شده و دیپلماسی خود را در سوریه شتاب بخشیدند.

تمرکز اصلی کشورهای عربی و طرح و ابتکار عمل‌های پنهان و آشکار آنها بیش از هر چیز بر حضور قدرتمند سیاسی در سوریه یا به تعبیری دقیق‌تر، وا داشتن سوریه به بازگشت به دامن کشورهای عربی و پذیرش سیاست‌های این کشورها به ویژه در قالب ایران‌هراسی بوده است.

بنا بر گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌های عربی، از جمله این تلاش‌ها می‌توان به تطمیع مالی و اقتصادی اماراتی‌ها تا هشدارهای عربستان سعودی از یک سو، و همکاری اردن و بازگشایی مرزها و تهدیدهای لبنان به اخراج پناهجویان سوری و حتی فعالیت زیرپوستی و میانجی‌گرانه عمان از سوی دیگر اشاره کرد.

در همین راستا چند روز پیش شاهد سفر بدر بن حمد البوسعیدی وزیر خارجه عمان به سوریه بودیم.

به اعتقاد بسیاری از محافل عربی که شماری از منابع سوری هم آن را تایید می‌کنند، البوسعیدی حامل ابتکار عملی برای بازگشت دمشق به عضویت اتحادیه عرب بود که ترجیحاً پیش‌شرط‌های سعودی برای انجام این مهم است.

این دقیقاً همان پیش‌شرط‌‌هایی است که احمد ابوالغیط دبیر کل اتحادیه عرب در نشست وزرای خارجه این اتحادیه در کویت در لفافه در مورد آن سخن گفته و بازپس‌گیری عضویت سوریه را منوط به تحقق آن دانسته بود.

به گمان برخی از کارشناسان، عربستان سعودی بعد از ناکامی در چند جبهه از لبنان گرفته تا یمن امروز به دنبال کسب امتیاز یا گروکشی آن برای تحقق اهداف خود در دیگر صحنه‌هاست.

به گفته برخی از منابع غیررسمی سوری، وزیر خارجه عمان با پرونده‌ این ابتکار عمل (بخوانید پیش‌شرط‌های) سعودی به دمشق سفر کرده بود که یکی از این پرونده‌ها مربوط به جنگ فرسایشی ریاض در یمن است.

سال‌هاست این باور در میان سیاست‌گذاران کاخ الیمامه رایج است که دمشق با توجه به همکاری راهبردی‌اش با تهران، تاثیر ویژه‌ای بر ایران دارد و در گذشته نیز ثابت کرده که می‌تواند چوب توازن روابط شورای همکاری خلیج فارس با ایران باشد؛ پس چه بهتر که اکنون در شرایطی که سوری‌ها سودای بازگشت به اتحادیه عرب را دارند، از این ظرفیت برای امتیاز گرفتن از صحنه‌‌هایی که ریاض در آن دچار مشکل و ضعف شده بهره گرفته و قبل از هر چیز سامانی برای مشکل خود در یمن پیدا کند.

به گفته صاحب‌نظران، در سایه موج کوچ کشورهای عربی به سمت سوریه و تلاش برای سهیم شدن در کیک عواید بازسازی این کشور، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب امکان‌پذیر می‌نماید و به احتمال قریب به یقین، این امر در نشست آتی اتحادیه در الجزایر تحقق خواهد یافت و همین موضوع باعث شده است تا سعودی‌ها برای کسب حداکثر امتیاز از این اتفاق پیش از تبدیل شدن به یک عمل انجام‌شده به تکاپو بیفتند.

در این بین، در چارچوب سیاست (الاکلنگی) در دست اجرا، این بار قطری‌ها سردمدار مخالفت با دمشق خواهند شد و در راستای نامزدی برای تبدیل شدن به متحد راهبردی آمریکا، در این معادلات خود را در کنار مواضع واشینگتن قرار می‌دهند.

بدین ترتیب بازی پلیس بد و پلیس خوب همچنان در تعامل با سوریه محفوظ باقی خواهد ماند، از طرفی اسرائیل هم به عنوان متحد جدید حاشیه‌نشینان جنوبی خلیج فارس نیز حملات خود را علیه مناطق مختلف سوریه بی‌محابا ادامه می‌دهد.

سید عماد حسینی