واشنگتن احتمالاً متوجه است که انجام هرگونه مداخله نظامی در ونزوئلا “اشتباه فاحشی” خواهد بود، زیرا با مقاومت مسلحانه قوی مواجه خواهد شد و در داخل آمریکا نیز طرفدار نخواهد داشت، زیرا با موضع اعلام شده ترامپ مبنی بر عدم مداخله در جنگ‌های زمینی مغایرت خواهد داشت.
با افزایش تنش بین ایالات متحده و ونزوئلا پس از حمله هوایی ارتش آمریکا به یک کشتی کوچک که واشنگتن آن را متهم کرد که از سواحل ونزوئلا پر از مواد مخدر به سمت شهرها و خیابان‌های آمریکا حرکت کرده است، گمانه‌زنی‌ها در مورد وقوع قریب‌الوقوع درگیری نظامی بین دو کشور افزایش یافته است. این حملات در حالی صورت می‌گیرد که گزارش‌هایی مبنی بر استقرار چندین کشتی جنگی ایالات متحده در منطقه برای حمایت از عملیات مبارزه با مواد مخدر علیه ونزوئلا منتشر شده است.
پیش از این،حضور نظامی دریایی گسترده آمریکا در منطقه دریای کارائیب در نزدیکی سواحل ونزوئلا صورت گرفته بود و پنتاگون تاکنون ناوشکن‌های موشک‌انداز، گروه آبی-خاکی “ایوجیما” و یک زیردریایی هسته‌ای، به همراه هواپیماهای اطلاعاتی از نوع “پی-8” و حدود 4500 سرباز را در منطقه مستقر کرده است، که نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، با بسیج ارتش به آن واکنش نشان داد.
الجزیره در قالب پرسش و پاسخ به تشریح ماهیت تنش بین دو کشور، علل، پیامدها و سناریوهای احتمالی آن می‌پردازد.
پیشینه تاریخی تنش بین کاراکاس و واشنگتن چیست؟
از زمان کشف نفت در ونزوئلا به مقادیر زیاد در اوایل قرن بیستم، این کشور مورد توجه شرکت‌های بزرگ انرژی آمریکا قرار گرفت و شرکت‌های انرژی آمریکا برای دهه‌ها بر ثروت نفتی این کشور تسلط داشتند، اما دولت ونزوئلا در سال 1976 آن را ملی کرد.
از آن زمان، ونزوئلا شاهد وخامت اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی بزرگی بوده است، تا اینکه هوگو چاوز در سال 1998 به ریاست‌جمهوری رسید و ونزوئلا به روسیه، چین، ایران و کوبا نزدیک شد و سیاست‌های سوسیالیستی چپ‌گرایانه را تا زمان مرگش در سال 2013 دنبال کرد.
نیکلاس مادورو جانشین رئیس‌جمهور چاوز شد و خط مشی سلف سوسیالیست خود را دنبال کرد، در نتیجه اقتصاد بیشتر رو به وخامت گذاشت و انزوای ونزوئلا افزایش یافت، که منجر به مهاجرت بیش از 7 میلیون نفر از شهروندان ونزوئلا شد که جمعیت آن تقریباً 30 میلیون نفر تخمین زده می‌شود. واشنگتن تحریم‌های متعددی را علیه ونزوئلا و نخبگان حاکم آن اعمال کرد و از به رسمیت شناختن مشروعیت انتخابات ریاست‌جمهوری آن خودداری کرد و در سال 2020 وزارت دادگستری آمریکا رئیس‌جمهور مادورو را به تجارت مواد مخدر و قاچاق آن به ایالات متحده و پولشویی متهم کرد.
در ژانویه گذشته – قبل از ترک کاخ سفید – دولت جو بایدن جایزه 15 میلیون دلاری برای دستگیری مادورو تعیین کرد.
روابط ترامپ با ونزوئلا چگونه توسعه یافت؟
دولت دونالد ترامپ، ونزوئلا را به تسهیل ورود میلیون‌ها مهاجر غیرقانونی به خاک آمریکا، و ارسال جنایتکاران و افراد دارای اختلالات روانی به ایالات متحده به منظور آسیب رساندن به آن، و همچنین حمایت از تجارت مرگبار مواد مخدر از طریق جزایر و آبراه‌های دریای کارائیب یا از طریق قاچاق زمینی از طریق مکزیک متهم کرد.
در چارچوب مقابله با مهاجرت‌های غیرقانونی از کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی، و مبارزه با تجارت مواد مخدر که سالانه جان تقریباً 70 هزار آمریکایی را می‌گیرد، ترامپ موضع سخت‌تری اتخاذ کرد و در اولین روز از دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، “ترین دی آراگوا” را به عنوان یک گروه تروریستی که “تروریسم مواد مخدر” را انجام می‌دهد، معرفی کرد، که یک باند قدرتمند ونزوئلایی است.
بیش از این، دولت جو بایدن تحریم‌هایی را علیه این باند اعمال کرده و جوایزی به ارزش 12 میلیون دلار برای دستگیری 3 نفر از رهبران آن تعیین کرده بود و ترامپ که مدت‌ها به دنبال سرنگونی نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا بود، جایزه‌ای به ارزش 50 میلیون دلار برای هر اطلاعاتی که منجر به دستگیری او شود، تعیین کرد
چرا واشنگتن اقدام به نابودی کشتی در سواحل ونزوئلا کرد؟
ترامپ گفت که ارتش آمریکا یک قایق حامل مواد مخدر را که در مسیر ایالات متحده بود و توسط باند “ترین دی آراگوا” اداره می‌شد، منهدم کرد و ۱۱ نفر سرنشین آن را کشت.
کاخ سفید جزئیات کمی درباره حمله روز سه‌شنبه گذشته ارائه داده است و اصرار دارد که ۱۱ نفری که در کشتی بودند، اعضای باندی هستند که ریشه‌های آن به یک زندان مشهور ونزوئلا برمی‌گردد و به دست داشتن در تجارت مواد مخدر، قتل، اخاذی و قاچاق انسان معروف است.
پیت هیگست، وزیر دفاع، پس از این حمله هشدار داد که کشورش دارایی‌های خود را در منطقه دریای کارائیب حفظ خواهد کرد و به هر کسی که در آن آب‌ها تجارت می‌کند و می‌داند که تروریست مواد مخدر است، ضربه خواهد زد.
مقامات آمریکایی هنوز توضیح نداده‌اند که چگونه ارتش تصمیم گرفته است که سرنشینان کشتی عضو این باند هستند. این ضربه نشان‌دهنده یک تغییر کیفی در نحوه آمادگی واشنگتن برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر در نیمکره غربی است و به نظر می‌رسد که پیام دوگانه‌ای را به دولت‌ها در منطقه مبنی بر لزوم همکاری با آن و پیام هشداری به تجار مواد مخدر ارسال می‌کند.
آیا باند “ترین دی آراگوا” عملیاتی را در خارج از ونزوئلا رهبری می‌کند؟
این باند در سال‌های اخیر گسترش یافته است و اعتقاد بر این است که هزاران نفر را از بین بیش از ۷ میلیون ونزوئلایی که در سال‌های اخیر کشور خود را ترک کرده‌اند، جذب کرده است. حداقل نیم میلیون نفر از آنها از طریق مرزهای جنوبی در طول دهه گذشته به خاک آمریکا رسیده‌اند. ترامپ و مقامات دولت به طور مداوم این باند را به عنوان ریشه اصلی خشونت و تجارت غیرقانونی مواد مخدر که برخی از شهرهای آمریکا را مبتلا کرده است، سرزنش می‌کنند.
ترامپ ادعای خود مبنی بر اینکه باند “ترین دی آراگوا” تحت کنترل رئیس جمهور نیکلاس مادورو فعالیت می‌کند را تکرار می‌کند، که از سوی طرف ونزوئلایی به طور رسمی رد شده است.
آیا ترامپ اقدامی علیه اعضای باند انجام داده است؟
بله، در ماه مارس گذشته، ترامپ همچنین اعلام کرد که این باند یک نیروی مهاجم است و به قانون زمان جنگ قرن هجدهم استناد کرد که به ایالات متحده اجازه می‌دهد غیر شهروندان را بدون هیچ گونه پناهگاه قانونی اخراج کند. بر اساس “قانون دشمنان خارجی”، دولت ترامپ بیش از ۲۵۰ مرد ونزوئلایی را به یک زندان با امنیت بالا در السالوادور فرستاد، جایی که آنها در انزوا از دنیای خارج و بدون اجازه تماس با وکیل نگهداری می‌شدند تا اینکه به ونزوئلا تبعید شدند.
با این حال، یک دادگاه استیناف آمریکا دو روز قبل حکم داد که ترامپ نمی‌تواند از این قانون برای تسریع اخراج افرادی که دولتش آنها را متهم به عضویت در باند “ترین دی آراگوا” می‌کند، استفاده کند، که کاخ سفید آن را رد کرد و دادگاه عالی در این مورد ظرف چند هفته حکم نهایی را صادر خواهد کرد.
دولت ترامپ ادعا کرد که مردانی که به زندان تبعید شده‌اند، اعضای این باند بوده‌اند، اما شواهد کمی ارائه کرد.
یکی از توجیهاتی که مقامات از آن استفاده کردند این بود که این مردان انواع خاصی از خالکوبی دارند که ادعا می‌شود نشان دهنده عضویت در باند است، اما برخی از کارشناسان گفتند که خالکوبی نشانه‌های قابل اعتمادی برای وابستگی به آن نیست.
مراحل بعدی برای حمله به کشتی چیست؟
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، گفت که کشورش به حملات مرگبار به کشتی‌هایی که مشکوک به قاچاق مواد مخدر هستند، ادامه خواهد داد، اما از پاسخ دادن به سوالات در مورد جزئیات حمله از جمله اینکه آیا به افرادی که در قایق بودند قبل از حمله هشدار داده شده بود یا خیر، طفره رفت و گفت: “ما حق نابودی تهدیدات قریب الوقوع علیه خود را داریم.”
روبیو در جریان سفر خود به مکزیک به خبرنگاران گفت: «اگر سوار قایقی پر از کوکائین یا فنتانیل یا هر چیز دیگری هستید و به سمت ایالات متحده می‌روید، تهدیدی مستقیم برای ایالات متحده هستید.»
واکنش رسمی ونزوئلا به حمله به کشتی چه بود؟
کاراکاس واکنش خود به این حمله را به تردید در صحت ویدئویی که واشنگتن از لحظات بمباران پخش کرد، محدود کرد.
ونزوئلا نیروهای خود را در امتداد سواحل و مرزهای خود مستقر کرده و از غیرنظامیان می‌خواهد به شبه‌نظامیان بپیوندند، در حالی که مادورو گفته است که آماده پاسخگویی به تحرکات دریایی آمریکا است.
حملات این چنینی واشنگتن چقدر قانونی است؟
مقامات دولت ترامپ از ارائه جزئیات در مورد حمله، از جمله اختیارات قانونی که برای توجیه آن به آن استناد کرده‌اند، خودداری کردند. کارشناسان حقوق بین‌الملل و دریایی معتقدند که واشنگتن در حمله به این کشتی غیرقانونی عمل کرده است، زیرا ایالات متحده از کشورهای امضاکننده کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها نیست و بر اساس این کنوانسیون، کشورها موافقت می‌کنند که در کشتی‌های فعال در آب‌های بین‌المللی مداخله نکنند.
آیا حملات آمریکا به اعضای ادعایی باندها قانونی است؟
کارشناسان این سوال را مطرح کرده‌اند که آیا کشتن اعضای ادعایی باند «ترین دی آراگوا» می‌تواند با حقوق بین‌الملل مربوط به استفاده از زور در تضاد باشد یا خیر. بر اساس ماده (2/4) منشور سازمان ملل متحد، کشورها می‌توانند زمانی که مورد حمله قرار می‌گیرند و ارتش خود را برای دفاع از خود مستقر می‌کنند، به زور متوسل شوند.
ترامپ پیش از این این باند را به راه انداختن جنگ نامنظم علیه کشورش متهم کرده بود و وزارت امور خارجه این باند را یک سازمان تروریستی خارجی معرفی کرده بود. برخی معتقدند که صرفاً توصیف افراد کشته شده در این حمله از سوی مقامات آمریکایی به عنوان “تروریست‌های مواد مخدر” آنها را به اهداف نظامی مشروع تبدیل نمی‌کند، به ویژه اینکه ایالات متحده درگیر درگیری مسلحانه با ونزوئلا نیست.
هدف واشنگتن از انجام این حمله چیست؟
هیگست، وزیر دفاع گفت: «ما یک استقرار نظامی دریایی عظیم در منطقه داریم، ما یک سیگنال بسیار واضح می‌فرستیم که این فعالیتی است که ایالات متحده آن را تحمل نخواهد کرد.» او اشاره کرد که واشنگتن ممکن است در آینده دوباره اقدام مشابهی انجام دهد.
آیا ترامپ می‌تواند بدون تأیید کنگره دست به حمله بزند؟
این سوال نیز مطرح شده است که آیا کاخ سفید در صدور مجوز برای این حمله از قوانین آمریکا پیروی کرده است یا خیر. قانون اساسی آمریکا تصریح می‌کند که تنها کنگره دارای اختیار اعلام جنگ است، با این حال، ماده دوم – که اختیارات رئیس جمهور را مشخص می‌کند – تصریح می‌کند که “رئیس جمهور باید فرمانده کل ارتش باشد”. برخی از کارشناسان قانون اساسی پیشنهاد کرده‌اند که این به رئیس جمهور این اختیار را می‌دهد که مجوز حملات علیه اهداف نظامی را صادر کند، اما مشخص نیست که آیا این حکم شامل استفاده از زور علیه بازیگران غیردولتی مانند باندهای مواد مخدر می‌شود یا خیر.
از 11 سپتامبر، روسای جمهور ایالات متحده هنگام انجام حملات علیه گروه‌های مسئول این حملات، به قانون مجوز استفاده از نیروی نظامی سال 2001 متکی بوده‌اند.
روابط ایالات متحده با ونزوئلا به کجا می‌رود؟
واشنگتن احتمالاً متوجه است که انجام هرگونه مداخله نظامی در ونزوئلا “اشتباه فاحشی” خواهد بود، زیرا با مقاومت مسلحانه قوی مواجه خواهد شد و در داخل آمریکا نیز طرفدار نخواهد داشت، زیرا با موضع اعلام شده ترامپ مبنی بر عدم مداخله در جنگ‌های زمینی مغایرت خواهد داشت.
بدین ترتیب، ترامپ نزاع خود با نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا را به عنوان نبردی علیه “تروریسم مواد مخدر” تعریف کرد، اما اقدامات مالی به جای نظامی ممکن است در کاهش تجارت مواد مخدر موثرتر باشد.
