مصر که دهه‌ها نقش میانجی اصلی در پرونده فلسطین را ایفا کرده، این‌بار از میز مذاکرات کنار گذاشته شده است. اسرائیل و آمریکا پشت درهای بسته تصمیم می‌گیرند، در حالی که قاهره نگران است این بی‌توجهی مقدمه‌ای برای کوچ اجباری فلسطینی‌ها به سینا باشد
وب‌سایت «میدل ایست آی» نوشت؛ در حالی که مذاکرات برای توقف جنگ در نوار غزه به بن‌بست رسیده، منابع اطلاعاتی مصر از نادیده گرفته شدن نقش قاهره در این روند خبر می‌دهند. در این گزارش آمده که مصر در مذاکرات آتش‌بس به‌طور کامل کنار گذاشته شده و بیم آن دارد که حمله گسترده اسرائیل به غزه، به کوچ اجباری صدها هزار فلسطینی به سمت مرزهای سینا منتهی شود.
خبرهای مرتبط
شروط عجیب تل‌آویو برای پایان جنگ در غزه
بلر به جمع لاشخورهای تغذیه کننده از هولوکاست فلسطینی‌ها می‌پیوندد/این بی‌رحمی روان‌پریشانه،هم شامل حال زندگان می‌شود و هم مردگان
ارائه یک معامله جامع از سوی آمریکا،قطر و مصر به اسرائیل و حماس
امارات، اسرائیل را تهدید کرد؛ تصمیمی مشترک از بن‌زاید و بن‌سلمان
بنا بر گزارش فارس، بر اساس این گزارش که وبگاه الخنادق ترجمه عربی آن را منتشر کرد، مذاکرات فعلی صرفاً میان اسرائیل و ایالات متحده آمریکا جریان دارد و نقش قطر به میانجی‌گری محدود تقلیل یافته، بدون آن‌که هیچ نتیجه ملموسی حاصل شود.
قطع ارتباطات قاهره–تل‌آویو
یکی از مقامات ارشد اطلاعاتی مصر اعلام کرد که ارتباطات میان قاهره و تل‌آویو به‌طور کامل قطع شده و هیچ پیشرفتی در مسیر دستیابی به آتش‌بس حاصل نشده است. او تأکید کرد که هیأت‌های اطلاعاتی مصر که بارها به اسرائیل اعزام شده‌اند، اخیراً بدون هیچ پاسخ مشخصی بازگشته‌اند. آخرین هیأت نیز تنها با وعده‌هایی مبهم درباره پاسخ به پیشنهاد واشنگتن مواجه شده است.
نتانیاهو مصمم به اشغال کامل غزه
همین مقام اطلاعاتی در ادامه گفت که نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو، به‌شدت مصمم است که به غزه حمله و آن را نابود کند و تحت اشغال کامل درآورد. این موضع‌گیری در حالی مطرح می‌شود که جنبش حماس در هفته جاری با آخرین پیشنهاد آتش‌بس موافقت کرده بود، اما اسرائیل با وجود پذیرش اولیه، آن را رد کرده است.
پیامدهای منطقه‌ای و نگرانی‌های امنیتی
تحلیلگران معتقدند که کنار گذاشتن مصر از روند مذاکرات نه‌تنها توازن دیپلماتیک منطقه را برهم زده، بلکه می‌تواند به بحرانی انسانی در مرزهای سینا منجر شود. قاهره نگران است که در صورت ادامه حملات، موج گسترده‌ای از آوارگان فلسطینی وارد خاک مصر شود و بی‌ثباتی امنیتی در منطقه سینا را تشدید کند.
مصر: اسرائیل از ابتدا در پی آتش‌بس نبود
در حالی که برخی از متحدان اسرائیل تلاش کرده‌اند بن‌بست در مذاکرات آتش‌بس را به حملات اخیر حماس نسبت دهند، منابع اطلاعاتی مصر تأکید کرده‌اند که این حملات عامل اصلی نبودند و اسرائیل از ابتدا تمایلی جدی برای توقف جنگ نداشته است.
به گفته این منابع، حتی پیش از عملیات‌های نظامی حماس، مشخص بود که تل‌آویو در دیدارهای اخیر با هیأت‌های امنیتی مصر، هیچ اراده‌ای برای دستیابی به آتش‌بس یا برخورد جدی با بحران غزه نشان نداده است.
فشارهای مصر و قطر بر واشنگتن بی‌نتیجه مانده است
مقامات مصری و قطری بارها تلاش کرده‌اند ایالات متحده را برای حمایت از آتش‌بس، ورود کمک‌های انسانی به غزه و آزادی اسرای فلسطینی تحت کنترل حماس تحت فشار قرار دهند. با این حال، منابع مصری اعلام کرده‌اند که هیچ پاسخ مثبتی از واشنگتن دریافت نشده و آمریکا «موافقت کامل» خود را با تمامی اقدامات اسرائیل اعلام کرده است.
دستور مستقیم السیسی برای ادامه تلاش‌های دیپلماتیک
با وجود این شرایط، رئیس‌جمهور مصر عبدالفتاح السیسی، به رئیس دستگاه اطلاعات عمومی، حسن رشاد و دیگر مسئولان مرتبط با مذاکرات غزه دستور داده است که تماس‌های خود را با تمامی طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه دهند تا زمینه‌ای برای دستیابی به آتش‌بس فراهم شود.
طرح امنیتی مصر برای دوران پس از جنگ
بر اساس گزارشی که ماه گذشته در «میدل ایست آی» منتشر شد، مصر طی چند ماه گذشته اقدام به آموزش نیروهایی از فلسطینیان کرانه باختری کرده تا در صورت دستیابی به آتش‌بس، مسئولیت تأمین امنیت در غزه را برعهده بگیرند. این اقدام نشان‌دهنده آمادگی قاهره برای ایفای نقش در دوران پس از جنگ و جلوگیری از خلأ امنیتی در منطقه است.
زمان سمبلیک
منابع اطلاعاتی فاش کردند که رهبران اسرائیل در حال بررسی اجرای یک اقدام نمادین در تاریخ ۷ اکتبر، همزمان با دومین سالگرد آغاز جنگ غزه هستند. طبق گزارش وب‌سایت «میدل ایست آی»، اسرائیل قصد دارد در این تاریخ، با برافراشتن پرچم خود بر فراز شهر غزه، اشغال کامل آن را اعلام کند.
به گفته یکی از مقامات اطلاعاتی، برای بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، تسلط بر غزه نه‌تنها هدفی نظامی بلکه مسئله‌ای حیثیتی است؛ حتی اگر به قیمت قربانی شدن اسرای اسرائیلی تمام شود. همین نگاه باعث شده اسرائیل پیشنهاد اخیر آمریکا برای آتش‌بس را که مورد موافقت حماس قرار گرفته بود، رد کند.
اسرا؛ شعار جنگ یا قربانی آن؟
با وجود ادعای اسرائیل مبنی بر اینکه هدف جنگ، آزادی اسرای ربوده‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ است، برخی وزرای کابینه تأکید کرده‌اند که این اسرا در اولویت نیستند. فرماندهان نظامی نیز هشدار داده‌اند که تنها راه آزادی آن‌ها، توافق آتش‌بس است.
در همین حال، نتانیاهو وعده داده که اشغال کامل شهر غزه را تا اطلاع ثانوی ادامه خواهد داد. منابع اطلاعاتی مصر نیز پیش‌بینی کرده‌اند که واشنگتن، همانند تل‌آویو، با مسئله اسرا به‌عنوان «خسارت جانبی» برخورد خواهد کرد.
هشدار مصر: هرگونه تجاوز مرزی با پاسخ نظامی روبه‌رو خواهد شد
مصر که نخستین کشور عربی بود که در سال ۱۹۷۹ با اسرائیل معاهده صلح امضا کرد، اکنون روابط خود با تل‌آویو را در پایین‌ترین سطح چند دهه اخیر می‌بیند. قاهره معتقد است که جنگ اسرائیل علیه غزه، ثبات مرزها را تهدید، تلاش‌های دیپلماتیک را تضعیف کرده و اساس معاهده صلح را زیر سؤال برده است.
یکی از نقاط تنش، کنترل اسرائیل بر «محور فیلادلفیا» است؛ نوار باریکی در مرز غزه و سینا که اسرائیل در ماه مه ۲۰۲۴ به تصرف خود درآورد. مصر این اقدام را نقض صریح معاهده صلح می‌داند، در حالی که اسرائیل آن را برای جلوگیری از قاچاق سلاح ضروری می‌خواند.
کنترل این منطقه مرزی، محاصره غزه را تشدید کرده و پس از ماه‌ها گرسنگی اجباری، منجر به اعلام رسمی قحطی شده است.
سناریوی تهدیدآمیز: کوچ اجباری فلسطینی‌ها به سینا
روابط مصر و اسرائیل اخیراً با طرح ایده «انتقال فلسطینی‌ها از غزه به سینا» از سوی برخی مقامات اسرائیلی و آمریکایی، بیش از پیش متشنج شده است. قاهره این طرح را به‌شدت رد کرده و آن را تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی خود می‌داند.
منابع اطلاعاتی مصر فاش کرده‌اند که ارتش اسرائیل حتی به حمله به حصار مرزی با مصر برای باز کردن مسیر عبور فلسطینی‌ها به سمت معبر رفح فکر کرده است. ارتش مصر نیز هشدار داده که هرگونه تجاوز نظامی به مرزهایش با پاسخ مستقیم و احتمال ورود به جنگ همراه خواهد بود.
در همین راستا، مصر در تاریخ ۱۹ اوت حدود ۴۰ هزار نیروی نظامی را در امتداد مرز غزه مستقر کرده تا از هرگونه نفوذ احتمالی جلوگیری کند.
فشار اقتصادی؛ تهدید اسرائیل به تعلیق قرارداد گازی با مصر
در واکنش به اقدامات مصر برای تقویت امنیت مرزی، برخی رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده‌اند که تل‌آویو در حال بررسی تعلیق قرارداد گازی ۳۵ میلیارد دلاری با مصر است. این تصمیم، به‌زعم اسرائیل، در پاسخ به «نقض معاهده» از سوی مصر و افزایش حضور نظامی در سینا اتخاذ خواهد شد.
با این حال، تحلیلگران امنیتی معتقدند که این تهدید بیشتر جنبه سیاسی دارد تا انرژی‌محور. یکی از تحلیلگران به «میدل ایست آی» گفت: «نتانیاهو به‌راحتی از بزرگ‌ترین قرارداد انرژی با مصر نمی‌گذرد، اما با تهدید به تعلیق آن، پیامی روشن ارسال می‌کند: یا با انتقال جمعی فلسطینی‌ها به سینا موافقت کنید، یا بهای اقتصادی آن را بپردازید».
او افزود: «این ماجرا بیشتر به اجبار شباهت دارد تا تجارت. نتانیاهو می‌داند که مصر با بحران انرژی مواجه است و تهدید به قطع گاز، ابزاری برای فشار سیاسی است تا قاهره را به پذیرش تصمیماتی وادار کند که تاکنون با قاطعیت رد کرده است».
